මැතිවරණ වියදම් නියාමනය කිරීමේ පනත් කෙටුම්පත’ පිළිබඳ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය තීරණය කරමින් පවසා ඇත්තේ එහි වගන්ති කිහිපයක් සම්මත කර ගැනීමට පාර්ලිමේන්තුවේ විශේෂ බහුතරය (2/3) අවශ්‍ය බවයි. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් පෙන්වා දී ඇති ප්‍රධාන ගැටළුව වන්නේ තනි අපේක්ෂකයින් පමණක් නියාමනය කිරීම මිස දේශපාලන පක්ෂ නොවේ.
එසේ නමුත් මැතිවරණ වියදම් නියාමන පනත් කෙටුම්පත ව්‍යවස්ථානුකූල බවත් එය පාර්ලිමේන්තුවේ සරල බහුතරයකින් සම්මත කළ හැකි බවත් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය දන්වා ඇති බව කථානායක මහින්ද යාපා අබේවර්ධන මහතා ජනවාරි 17 දින පාර්ලිමේන්තුවට ප්‍රකාශ කළේය.
එම ප්‍රකාශය ගැටලු සහගත බව සම්පූර්ණ තීන්දුව කියවන විට පෙනී යයි. ශ්‍රේෂ්ඨාධීකරණය කියා ඇත්තේ යෝජික සංසෝධන ඇතිව පමණක් ඒය සරළ බහුතරයකින් සම්මත කළ හැකි බවයි.
තීන්දුව පැහැදිලිව මෙසේ කියයි:
“එබැවින්, වර්තමාන ස්වරූපයෙන් පනත් කෙටුම්පත ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 3, 4 සහ 12(1) වගන්ති උල්ලංඝනය කරන බව අපි තීරණය කරමු. ඒ අනුව, පනත් කෙටුම්පත ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 84(2) ව්‍යවස්ථාව යටතේ අවශ්‍ය විශේෂ බහුතරයකින් පමණක් සම්මත විය හැකි අතර ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 83 වැනි ව්‍යවස්ථාවේ විධිවිධාන අනුව ජනමත විචාරණයකදී අනුමත කළ හැකිය.
කෙසේ වෙතත්, පනත් කෙටුම්පත මැතිවරණයකදී තරඟ කරන තනි අපේක්ෂකයින්ට, දේශපාලන පක්ෂවලට සහ ස්වාධීන කණ්ඩායම්වලට අදාළ වන පරිදි පනත් කෙටුම්පතේ ඇති දිගු මාතෘකාව සහ වගන්ති යෝග්‍ය ලෙස සංශෝධනය කරන්නේ නම්, ඉහත සඳහන් නොගැලපීම නවත්වා සරල බහුතරයකින් පනත් කෙටුම්පත පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත කළ හැකිය. ”
ශ්‍රී ලංකා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව ඒ් සම්බන්ධයෙන් තවදුරටත් මෙසේ දක්වයි:
පනත් කෙටුම්පතෙහි දීර්ඝ මාතෘකාව සහ වගන්ති හොඳින් සලකා බැලීමෙන් පෙනී යන්නේ පනත් කෙටුම්පත මගින් මැතිවරණයකට තරග කරන අපේක්ෂකයන් විසින් ලැබෙන පරිත්‍යාග සහ දායක මුදල් මෙන්ම වියදම් පමණක් නියාමනය කරන බවත් දේශපාලන පක්ෂ හෝ ස්වාධීන කණ්ඩායම් නියාමනය නොවන බවත්ය.
එබැවින් දේශපාලන පක්ෂ සහ ස්වාධීන කණ්ඩායම්වල වියදම් නියාමනය කිරීමේ ප්‍රතිපාදන පනත් කෙටුම්පතේ නොමැති වීම මැතිවරණයකදී අපේක්ෂකයින්ට බලපාන්නේද යන්න මෙන්ම ජනතා පරමාධිපත්‍යයටද බලපාන්නේද යන්න සලකා බැලිය යුතුය.
ශ්‍රී ලංකාවේ පිළිගත් දේශපාලන පක්ෂ හෝ ස්වාධීන කණ්ඩායම් මැතිවරණයකට තරඟ කිරීමට අදහස් කරන අපේක්ෂකයින්ගේ නම් සඳහන් කරමින් නාමයෝජනා පත්‍ර ඉදිරිපත් කළ යුතුය. මැතිවරණයකදී, ඡන්දදායකයින් පළමු අවස්ථාවේදී පිළිගත් දේශපාලන පක්ෂයකට හෝ ස්වාධීන අපේක්ෂක කණ්ඩායමකට පක්ෂව ඡන්දය ප්‍රකාශ කළ යුතුය.
ඉන්පසුව, ඡන්දදායකයින් අපේක්ෂකයින් සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ගේ මනාපයන් දක්වනු ඇත. කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාවේ මැතිවරණ නීති යටතේ අපේක්ෂකයින්ට ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීම අනිවාර්ය නොවේ. තවද, පනත් කෙටුම්පත වත්මන් ආකෘතියෙන් අපේක්ෂා කරන්නේ අපේක්ෂකයින් නියාමනය කිරීම මිස දේශපාලන පක්ෂ නොවේ.
මේ අනුව දේශපාලන පක්ෂ හෝ ස්වාධීන කණ්ඩායම්වලට සීමාවකින් තොරව තමන්ව ප්‍රවර්ධනය කළ හැකිය. මැතිවරණයකදී එවැනි ප්‍රචාරණයන් ඇතැම් දේශපාලන පක්ෂ හෝ ස්වාධීන කණ්ඩායම්වලට අයත් අපේක්ෂකයින්ට වාසිදායක වනු ඇත. තවද එය මැතිවරණයක ප්‍රතිඵලයට අහිතකර ලෙස බලපෑ හැකිය. එපමනක් නොව, ශ්‍රී ලංකාවේ වත්මන් මැතිවරණ ක්‍රමයට අනුව ඡන්දදායකයින් ප්‍රථමයෙන් දේශපාලන පක්ෂයකට හෝ ස්වාධීන කණ්ඩායමකට ඡන්දය ප්‍රකාශ කළ යුතු බැවින්, පරිත්‍යාග සහ දේශපාලන පක්ෂවල හෝ ස්වාධීන කණ්ඩායම්වල වියදම් නියාමනය කිරීමට ප්‍රතිපාදන නොමැතිකම අපේක්ෂකයින්ට අහිතකර ලෙස බලපානු ඇත.
එබැවින් තනි අපේක්ෂකයන්ගේ වියදම් නියාමනය කිරීම සඳහා පමණක් නීති සම්පාදනය කිරීම මැතිවරණයකදී අපේක්ෂකයින්ට පමණක් නොව ජනතා පරමාධිපත්‍යයට ද අහිතකර ලෙස බලපානු ඇත. එබැවින්, වර්තමාන ස්වරූපයෙන් පනත් කෙටුම්පත ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 3, 4 සහ 12(1) වගන්ති උල්ලංඝනය කරන බව අපි තීරණය කරමු.
ඒ අනුව, පනත් කෙටුම්පත ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 84(2) ව්‍යවස්ථාව යටතේ අවශ්‍ය විශේෂ බහුතරයකින් පමණක් සම්මත විය හැකි අතර ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 83 වැනි ව්‍යවස්ථාවේ විධිවිධාන අනුව ජනමත විචාරණයකදී අනුමත කළ හැකිය.
තවත් අවස්ථා ගණනාවකදීම පනත් කෙටුම්පත ව්‍යවස්ථාව උල්ළංඝනය කරන බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙන්වා දී තිබේ.
තීන්දුව ඉංග්‍රිසි බසින්:SC Determination-Regulation of Election Expenditure