06 ඔක්තෝබර් 2022.
අද දින එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ දී සම්මත කරන ලද ශ්‍රී ලංකාව තුළ සංහිඳියාව, වගවීම සහ මානව හිමිකම් ප්‍රවර්ධනය කිරීම යන යෝජනාවෙහි සඳහන් ප්‍රයෝගික කැරුණු පහත දැක්වේ. යෝජනාවට පක්ෂව ජන්ද 20ක්ද විපක්ෂව 7ක් ද ලැබුණූ අතර සාමාජික රටවල් 20ක් ජන්දය නොදී සිටියහ.
ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් සහ සත්‍යය, යුක්තිය, ප්‍රතිසන්ධානය සහ වගවීම ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ ආරක්ෂා කිරීම සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයේ කාර්යය අගය කරමින්,
1. එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස්වරයා විසින් මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට එහි හතළිස් නවවැනි සැසියේදී ඉදිරිපත් කරන ලද වාචික යාවත්කාලීන කිරීම සහ එහි වත්මන් සැසිවාරය වෙත ඉදිරිපත් කරන ලද එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයේ වාර්තාව සාදරයෙන් පිළිගනිමු;
2. මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය සහ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ විශේෂ ක්‍රියාපටිපාටි සමඟ ශ්‍රී ලංකා රජය සම්බන්ධ වීම ද සාදරයෙන් පිළිගනී, එවැනි මැදිහත්වීම් සහ සංවාදයන් අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යාමට දිරිමත් කරන අතර, එම කාර්යාලය විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද නිර්දේශ ක්‍රියාත්මක කරන ලෙසත් කාර්යාලය සහ විශේෂ ක්‍රියා පටිපාටි මගින් කරන ලද නිර්දේශයන් නිසි ලෙස සලකා බලන ලෙසත් ඉල්ලා සිටී.;
3. වැඩිවන ආහාර අනාරක්ෂිතභාවය, ඉන්ධනවල උග්‍ර හිඟය, අත්‍යවශ්‍ය ඖෂධ හිඟය සහ ගෘහාශ්‍රිත ආදායම් අඩුවීම ඇතුළු ආර්ථික අර්බුදයේ මානව හිමිකම් බලපෑම පිළිබඳ කනස්සල්ල ප්‍රකාශ කරන අතරම, ආන්තික සහ අවාසි සහගත පුද්ගලයින්, දෛනික වැටුප් ලබන්නන්, කාන්තාවන්, ළමුන්, වැඩිහිටි පුද්ගලයින් සහ ආබාධ සහිත පුද්ගලයින් ඇතුළු බොහෝ දෙනාගේ අයිතිවාසිකම් ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ සහ ආරක්ෂා කිරීමේ අවශ්‍යතාවය අවධාරණය කරයි.
4. සාමකාමී විරෝධතාකරුවන්ට එරෙහි ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ අත්අඩංගුවට ගැනීම් මෙන්ම ප්‍රචණ්ඩත්වය ද ඇතුළුව 2022 අප්‍රේල් මාසයේ සිට අනෙකුත් මානව හිමිකම් සම්බන්ධ වර්ධනයන් මෙන්ම එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රජයේ ආධාරකරුවන්ට එරෙහිව පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ගේ නිවාසවලට හානි සිදුකිරීම, මරණ, තුවාල, හා විනාශයන් පිළිබඳව ද කනස්සල්ල පළ කරයි. සියලුම ප්‍රහාර පිළිබඳ ස්වාධීන විමර්ශනයන්හි වැදගත්කම සහ ඒවාට වගකිව යුතු අය නීතිය ඉදිරියට පැමිණවිය යුතු බව අවධාරණය කරයි.
5. සිවිල් රාජ්‍ය ක්‍රියාකාරකම් හමුදාකරණයෙන් ආරක්ෂා කිරීමේ වැදගත්කම සහ මානව හිමිකම් සහ මූලික නිදහස ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ ආරක්ෂා කිරීම සඳහා වගකිව යුතු අධිකරණයේ සහ ප්‍රධාන ආයතනවල ස්වාධීනත්වය, දෙමළ සහ මුස්ලිම් ජනතාවගේ දුක්ගැනවිලි සහ ඉල්ලීම්; දිගු අභ්‍යන්තරවිතැන්වීම්; ඉඩම් ආරවුල්; මාධ්‍යවේදීන්, සිවිල් සමාජ ක්‍රියාකාරීන්, මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයින්, අතුරුදහන් වූවන්ගේ පවුල් සහ අනුස්මරණ මුලපිරීම්වලට සම්බන්ධ පුද්ගලයින් නිරීක්ෂණය කිරීම, බිය ගැන්වීම සහ හිරිහැර කිරීම; සහ ලිංගික සහ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය පදනම් කරගත් හිංසනයට එරෙහිව සටන් කිරීම ආමන්ත්‍රණය කිරීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කරයි;
6. දෙමළ ඊළාම් විමුක්ති කොටි සංවිධානය විසින් සිදු කරන ලද එම අපයෝජනයන් ඇතුළුව සියලුම පාර්ශ්වයන් විසින් ශ්‍රී ලංකාවේ සිදු කරන ලද සියලුම මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සඳහා පුළුල් වගවීමේ ක්‍රියාවලියක වැදගත්කම අවධාරණය කරයි;
7. දේශීය යාන්ත්‍රණන්හි අඛණ්ඩ ස්වාධීන, අපක්ෂපාතී සහ පාරදෘශ්‍යබවෙහි ඌනතාවය සටහන් කරන අතර, බරපතල මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සම්බන්ධ චෝදනා සඳහා විමර්ශන සහ අදාළ වන පරිදි සුදුසු දඬුවම් සහතික කිරීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කරයි;
8. වගවීම ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ අරමුණින්, ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සහ ඒ ආශ්‍රිත අපරාධ සම්බන්ධ සාක්ෂි සංරක්ෂණය කිරීමේ සහ විශ්ලේෂණය කිරීමේ වැදගත්කම හඳුනා ගෙන, එම සාක්ෂි රැස් කිරීමට, තහවුරු කිරීමට (එක්සත් ජාතීන්ගේ) මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයට ඇති හැකියාව පුළුල් කිරීමට සහ ශක්තිමත් කිරීමට තීරණය කරයි. තොරතුරු සහ සාක්ෂි විශ්ලේෂණය කිරීම සහ සංරක්ෂණය කිරීම, ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් බරපතල ලෙස උල්ලංඝනය කිරීම් හෝ ජාත්‍යන්තර මානුෂීය නීතිය හෝ බරපතල ලෙස උල්ලංඝනය කිරීම් සඳහා අනාගත
වගවීමේ ක්‍රියාවලීන් සඳහා හැකි උපාය මාර්ග සංවර්ධනය කිරීමට, වින්දිතයින් සහ දිවි ගලවා ගත් අය වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමට සහ නිසි අධිකරණ බලය සහිත අදාළ අධිකරණ සහ අනෙකුත් ක්‍රියාදාමයන්ට සහාය වීම ද ඒ අතර වේ.
9. සියලුම ප්‍රජාවන් සහ පරම්පරා ආවරණය වන පරිදි ශ්‍රී ලාංකීය සම්භවයක් ඇති එතෙර පුද්ගලයන් වෙත ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් කරන ලද මූලික ප්‍රවේශය සටහන් කරන අතර, බලපෑමට ලක් වූ සියලුම ප්‍රජාවන්ගේ පාර්ශ්වකරුවන් සමඟ, අර්ථාන්විත සංහිඳියාවක්, දේශපාලන අධිකාරිය බෙදා හැරීම, මානව හිමිකම්වල වැඩිදියුණු වූ තත්වයක් සහ චිරස්ථායී සාමයක් සාක්ෂාත් කර ගැනීම උදෙසා පුළුල් උපදේශන ක්‍රියාවලියක තවදුරටත් නිරත වීමට සහ ඒවාට පිළියම් සැපයීමට රජය දිරිමත් කරයි.;
10. සියලුම ආගමික ප්‍රජාවන්ට තම ආගම ප්‍රකාශ කිරීමට සහ සමාජයට විවෘතව හා සමාන පදනමකින් දායක වීමට ඇති හැකියාව ප්‍රවර්ධනය කිරීම මගින් ආගමික නිදහස හෝ විශ්වාසය සහ බහුත්වවාදය පෝෂණය කරන ලෙස ශ්‍රී ලංකා රජයෙන් ඉල්ලා සිටී.
11. මුස්ලිම් ප්‍රජාවේ පුද්ගලයන් කොන් කිරීම සහ ඔවුන්ට වෙනස් කොට සැලකීම සඳහා පියවර ගන්නා ලෙසත් මුස්ලිම්වරුන්ට සහ අනෙකුත් ආගම්වල සාමාජිකයින්ට ඔවුන්ගේම ආගමික වතාවත්, භූමදානය ඇතුළුව දිගටම කර ගෙන යාමට හැකි බව සහතික කරන ලෙස ශ්‍රී ලංකා රජයෙන් ඉල්ලා සිටී.
12. මානව හිමිකම් කඩකිරීම් සහ ජාත්‍යන්තර මානුෂීය නීතිය බරපතල ලෙස උල්ලංඝනය කිරීම් සම්බන්ධයෙන්, දීර්ඝ කාලීන සංකේතාත්මක නඩු ඇතුළුව, වින්දිතයින් සහ ඔවුන්ගේ නියෝජිතයින්ගේ පූර්ණ සහභාගීත්වය ඇතිව කඩිනම්, පරිපූර්ණ සහ අපක්ෂපාතී පරීක්ෂණය කරන ලෙසත් සාක්ෂි ඇත්නම් සියලු චෝදනා එල්ල වන අපරාධ සම්බන්ධයෙන් නඩු පැවරීම සහතික කරන ලෙස ශ්‍රී ලංකා රජයෙන් ඉල්ලා සිටී.;
13. රාජ්‍ය සහ හිටපු රාජ්‍ය නිලධාරීන් විසින් සිදු කරන ලද දූෂණ විමර්ශනය කිරීම සහ සාක්ෂි ඇති නම්, නඩු පැවරීම ඇතුළුව පවතින ආර්ථික අර්බුදයට විසඳුම් ලබා දෙන ලෙස ශ්‍රී ලංකා රජයෙන් ඉල්ලා සිටින අතර මේ සම්බන්ධයෙන් ගත් උත්සාහයන් ස්වාධීන, අපක්ෂපාතී සහ විනිවිදභාවයෙන් යුතුව සහාය වීමට සහ සහාය දීමට සූදානම්ව සිටී.;
14. අතුරුදහන් වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලයේ සහ වන්දි ගෙවීමේ කාර්යාලයේ ඵලදායී හා ස්වාධීන ක්‍රියාකාරීත්වයේ වැදගත්කම අවධාරණය කරන අතරම, අතුරුදහන් වූවන්ගේ පවුල්වලට ඔවුන්ගේ ඉරණම සහ ඔවුන් සිටින ස්ථානය දැනගත හැකි වන පරිදි බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් වූ බොහෝ සිද්ධීන් විසඳීම ඇතුළුව වින්දිතයන් සහ අනෙකුත් පාර්ශ්වකරුවන් අපේක්ෂා කරන ප්‍රත්‍යක්ෂ ප්‍රතිඵල තවමත් ළඟා වී නොමැති බව සඳහන් කරන අතර, ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ ඵලදායී හා ස්වාධීන ක්‍රියාකාරිත්වයේ වැදගත්කම ද අවධාරණය කරයි;
15. මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයින් ඇතුළු සිවිල් සමාජ ක්‍රියාකාරීන් ආරක්ෂා කරන ලෙසත්, ඕනෑම ප්‍රහාරයක් විමර්ශනය කිරීමට සහ ආරක්ෂිත සහ සක්‍රීයව සහතික කිරීම මගින් සිවිල් සමාජයට බාධාවකින්, නිරීක්‍ෂණයකින්, අනාරක්ෂිත බවකින් සහ පළිගැනීමේ තර්ජනයෙන් තොරව ක්‍රියාත්මක විය හැකි පරිසරයක් සහතික කරන ලෙසත් ශ්‍රී ලංකා රජයෙන් ඉල්ලා සිටියි;
16. 2022 මාර්තු මාසයේ දී ත්‍රස්තවාදය වැලැක්වීමේ පනතට සංශෝධන ඉදිරිපත් කිරීම, එම නීතිය යටතේ රඳවා තබා ගැනීම් දිගටම පවතින බව සටහන් කරමින්, මේ සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකා රජය ත්‍රස්තවාදය මැඩලීම සඳහා නව නීති සම්පාදනය කිරීම සහ නව නීති සම්පාදනය කිරීමේදී, ත්‍රස්තවාදයට එරෙහිව සටන් කිරීම පිළිබඳ ඕනෑම නීතියක් ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් නීතියෙන් සහ ජාත්‍යන්තර මානුෂීය නීතියෙන් පැන නගින රාජ්‍ය වගකීම්වලට සම්පූර්ණයෙන්ම අනුකූල වන බව සහතික කිරීම පිනිස සිවිල් සමාජය, මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය සහ අදාළ විශේෂ ක්‍රියා පටිපාටිමය බලධාරින් සමඟ සාකච්ඡා කිරීමට රජය දිරිමත් කරයි;
17. මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ විශේෂ ක්‍රියා නියෝජිතයින් සමඟ ශ්‍රී ලංකා රජය අඛණ්ඩව සම්බන්ධ වීම අගය කරමින් සටහන් කරන අතර, ඔවුන්ගෙන් ලැබෙන කැපී පෙනෙන ඉල්ලීම්වලට විධිමත් ලෙස ප්‍රතිචාර දැක්වීම ඇතුළුව එම සහයෝගීතාව දිගටම කරගෙන යාමට රජය දිරිමත් කරයි;
18. ඉහත සඳහන් පියවරයන් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකා රජයේ උපදෙස් හා එකඟතාවය ඇතිව උපදෙස් සහ තාක්ෂණික සහය ලබා දීමට මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය සහ අදාළ විශේෂ ක්‍රියා පටිපාටි බලතල දරන්නන් දිරිමත් කරයි;
19. ශ්‍රී ලංකාවේ සංහිඳියාව සහ වගවීම පිළිබඳ ප්‍රගතිය සහ මානව හිමිකම් මත ආර්ථික අර්බුදයේ සහ දූෂණයේ බලපෑම ඇතුළුව ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් තත්ත්වය පිළිබඳ එහි අධීක්‍ෂණය සහ වාර්තා කිරීම වැඩි දියුණු කරන ලෙස මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයෙන් ඉල්ලා සිටී. තවද ඒ පිළිබඳව මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට එහි පනස් තුන්වන සහ පනස් පස්වන සැසිවාරයේදී වාචික යාවත්කාලීනයක් ඉදිරිපත් කිරීමට සහ එහි පනස් හතරවන සැසියේදී ලිඛිත යාවත්කාලීන කිරීමක් සහ විස්තීර්ණ අන්තර්ක්‍රියාකාරී සංවාදයක සන්දර්භය තුළ සාකච්ඡා කළ යුතු, එහි පනස් හත්වැනි සැසියේදී වගවීම ඉදිරියට ගෙන යාම සඳහා තවත් විකල්ප ඇතුළත් වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කරන ලෙසත් ඉල්ලා සිටී.
( ඉංග්‍රිසි බසින් ඇති යෝජනාවේ මෙම කොටස පරිවර්ථනය ශ්‍රී ලංකා බ්‍රීෆ් විසිනි. නිල පරිවර්ථනයක් නෙවන බව සලකන්න)