දණ්ඩ මුක්තිය ඇතිව, විරෝධතා ප්‍රචණ්ඩ ලෙස මර්දනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකාව මානව හිමිකම් නිරීක්ෂණ ලැයිස්තුවට එක් කරයි!

ඡායාරූපය: ගෝටාගේ උපන් දිනය දා  විරෝධතා මර්දනයට දැවන්ත පොලිස් බලකායන්

CIVICUS මාධ්‍ය නිවේදනයකි.

• විරෝධතාකරුවන්ට එරෙහිව හදිසි නීති සහ අධික බලය භාවිතා කිරීම

• මාධ්‍යවේදීන් සහ සමාජ මාධ්‍ය ක්‍රියාකාරීන් ඉලක්ක කර අපරාධ කිරීම

• විරෝධතාකරුවන්ට සහ විරෝධතා භූමියට පහර දීමට රජයට හිතවත් මැර කල්ලි පොළඹවීම

ප්‍රජා නිදහස ශීඝ්‍රයෙන් පිරිහුණු රටවල නිරීක්ෂණ ලැයිස්තුවට ශ්‍රී ලංකාව  දැන් එක් කර ඇත. මෑත මාසවලදී – දශක කිහිපය නොවූ විරූ පරිදි රට එහි දරුණුතම ආර්ථික අර්බුදයට මුහුණ දෙන බැවින් – බලධාරීන් විසින් සීමාකාරී හදිසි රෙගුලාසි සහ විරෝධතාකරුවන්ට එරෙහිව අධික හා මාරාන්තික බලයක් භාවිතා කරමින් රාජ්‍ය විරෝධී විරෝධතාවලට ප්‍රතිචාර දක්වා ඇත. මාධ්‍යවේදීන් ද ඉලක්ක කර ඇති අතර, රජයට පක්ෂපාතී මැර කණ්ඩායම් දණ්ඩ මුක්තිය භුක්ති විදිමින් විරෝධතා ස්ථානවලට පහර දී ඇත.

රටවල් සහ ප්‍රදේශ 197ක් හරහා අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස, සමාගමය සහ සාමකාමීව රැස්වීම ඇතුළු ප්‍රජා නිදහස සඳහා නවතම වර්ධනයන් නිරීක්ෂණය කරන අන්තර්ජාල වේදිකාවක් වන CIVICUS Monitor මගින් නව නිරීක්ෂන ලැයිස්තුව නිකුත් කෙරේ. ලැයිස්තුවට ඇතුළත් අනෙකුත් රටවල් වන්නේ චැඩ්, කසක්ස්තානය, කෙන්යාව, මෙක්සිකෝව සහ හංගේරියාවයි.

විරෝධතා මැඩපැවැත්වීමේ ප්‍රයත්නයක් ලෙස, අප්‍රේල් 1 වැනි දින  සහ   නැවත මැයි 6 වැනි දින හදිසි නීති රෙගුලාසි නිකුත් කරන ලද අතර වරෙන්තු නොමැතිව සැකකරුවන් අත්අඩංගුවට ගෙන රඳවා තබා ගැනීමට සහ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස, රැස්වීම් සහ ගමන් කිරීමේ නිදහස වැනි මූලික අයිතිවාසිකම් සීමා කිරීමට එමගින්  බලධාරීන්ට ඉඩ ලබා දුන්නේය. හදිසි නීති රෙගුලාසිවලට බලපාන නිසි ක්‍රියාදාම ආරක්ෂණයන් නොතිබූ අතර එමගින් මහජන පෙළපාලි නතර දැමීමට සහ පොදු ස්ථානවලට ප්‍රවේශය සීමා කිරීමට ජනාධිපතිවරයාට බලතල ලබා දුන්නේය. තවද, නියෝගවලට අනුකූල නොවන ඕනෑම කෙනෙකුට එරෙහිව සන්නද්ධ බලය යෙදවීමට රෙගුලාසි මගින් බලතල ලබා දෙන ලදී. බලධාරීන් විසින් Facebook, YouTube, Twitter, Instagram සහ WhatsApp ඇතුළු සමාජ මාධ්‍ය සේවා අප්‍රේල් 1 වන දින පැය 15 ක කාලයක් සඳහා වසා දමන ලදී.

2022 මාර්තු 31 වන දින ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාගේ පෞද්ගලික නිවස ඉදිරිපිට රැස්වූ විරෝධතාකරුවන්ට එරෙහිව අධික ලෙස සහ ප්‍රකෝපකාරී නොවන බලයක් යොදා ගනිමින් විරෝධතා මැඬලීමට ආරක්ෂක අංශ යොදවා ඇත. විරෝධතාකරුවන් දුසිම් ගනනක් අත්අඩංගුවට ගනු ලැබූ අතර ඇතැමුන්ට දරුණු ලෙස සළකන ලදී. 2022 අප්‍රේල් 19 වන දින ඉන්ධන හිඟයට සහ ඉන්ධන මිල ඉහළ යාමට විරෝධය දැක්වීම සඳහා රඹුක්කන නගරයේ රැස්ව සිටි විරෝධතාකරුවන් විශාල පිරිසකට පොලිසිය වෙඩි තැබීය. වෙඩි වැදීමෙන් එක් පුද්ගලයෙකු මිය ගිය අතර තවත් 12 දෙනෙකු තුවාල ලබා ඇත. 2022 මැයි 5 වන දින පුද්ගලයින් 12 දෙනෙකු අත්අඩංගුවට ගෙන පාර්ලිමේන්තුවට කඩා වැදීමට උත්සාහ කළ බවට චෝදනා එල්ල වූ සිසුන්ට පොලිසිය කඳුළු ගෑස් ප්‍රහාරයක් එල්ල කළේය.

“ප්‍රකාශනයේ නිදහස සහ සාමකාමීව රැස්වීමට ඇති අයිතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා පුද්ගලයන් අත්තනෝමතික ලෙස අත්අඩංගුවට ගැනීමෙන් ශ්‍රී ලංකා බලධාරීන් වැළකිය යුතු අතර, රඳවාගෙන සිටින අයට නීතීඥයින් වෙත ප්‍රවේශය ඇති බවට සහතික විය යුතු අතර රඳවා තබා ගැනීමේදී අයහපත් ලෙස නොසැළකිය යුත්ය. ආරක්ෂක අංශ විසින් සිදු කරන ලද අධික බලය සහ නීති විරෝධී ඝාතන පිළිබඳ සියලු සිද්ධීන් වහාම සහ අපක්ෂපාතීව විමර්ශනය කළ යුතු අතර, සොයාගැනීම් ප්‍රසිද්ධියට පත් කර අපරාධකරුවන් නීතිය ඉදිරියට ගෙන යා යුතුය,” යනුවෙන් CIVICUS හි  ආසියානු පර්යේෂක ජොෂප් බෙනඩික් කියා සිටියේය.

මැයි 9 වැනිදා ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය ඉදිරිපිට සාමකාමීව විරෝධතාවයේ නිරත වූ විරෝධතාකරුවන්ට එල්ල වූ ප්‍රහාරය සම්බන්ධයෙන් වගවීමක් නොමැතිකමද දක්නට ලැබේ. “GotaGoGama” නමින් හැඳින්වෙන විරෝධතා අඩවියකටද මෙම පිරිස ප්‍රහාර එල්ල කළහ. රූපවාහිනි නාලිකා විසින් යකඩ පොලු රැගෙන නිරායුධ මිනිසුන්ට එල්ල කරන ලද අමානුෂික ප්‍රහාරයන් සහ දේපළ විනාශය පිළිබඳ ග්‍රැෆික් දර්ශන සජීවීව විකාශනය කරන ලදී. සාමකාමී විරෝධතාකරුවන් සහ ඔවුන්ගේ විරෝධතා ස්ථානය ඵලදායි ලෙස ආරක්ෂා කිරීම සඳහා  පියවර නොගත් පොලිසිය බොහෝ දුරට බලා සිටියේය.

මෙම මර්දනයේ බර මාධ්‍යවේදීන්ටද දැනී ඇත. මාර්තු මාසයේදී ජනාධිපතිවරයාගේ පෞද්ගලික නිවස ඉදිරිපිට පැවති විරෝධතාවයේදී මාධ්‍යවේදීන් 8 දෙනෙකුට ආරක්ෂක අංශ විසින් පහර දුන් බව කියනු ලැබේ. දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 120 වගන්තිය උල්ලංඝනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් හය දෙනෙකුට චෝදනා එල්ල වූ අතර, එය ජනාධිපතිවරයාට හෝ රජයට එරෙහිව “අතෘප්තිකර හැඟීම් ඇති කිරීම” වරදක් බවට පත් කරයි. ජනාධිපතිවරයා නෙරපා හැරීමේ, විරෝධතාව අතරතුර බහුලව භාවිතා වූ  #GoHomeGota සමාජ මාධ්‍ය ව්‍යාපාරය සක්‍රීයව ප්‍රවර්ධනය කළ තරුණ ක්‍රියාකාරිකයෙකු වන තිසර අනුරුද්ධ බණ්ඩාර  2022 අප්‍රේල් 1 වන දින පැහැරගැනීමේ ආකාරයේ අත්අඩංගුවට ගැනීමකදී ඔහුගේ නිවසට ගෙන ගොස් පසුව 120 වගන්තිය යටතේ චෝදනා එල්ල විය. පසුව ඔහුට ඇප ලබා දෙන ලදී.

“මැයි 9 වැනි දින විරෝධතාකරුවන්ට එරෙහිව රජයට පක්ෂපාතී ආධාරකරුවන් විසින් ඔවුන්ව උසිගන්වන ලද දේශපාලනඥයන් ඇතුළු ප්‍රහාර ගැන බලධාරීන් විමර්ශනය කළ යුතුය. එසේ කිරීමට අපොහොසත් වීමෙන් දණ්ඩමුක්තියේ සංස්කෘතිය තවත් උග්‍ර වනු ඇත. එසේම මාධ්‍යවේදීන්ට නිදහසේ සහ විරෝධතා වාර්තා කිරීම සම්බන්ධයෙන් පළිගැනීම්වලට බියෙන් තොරව කටයුතු කිරීමට හැකි වන බව සහතික කළ යුතු අතර ඔවුන්ට එරෙහිව එල්ල වී ඇති ඕනෑම චෝදනාවක් ඉවත් කර ගත යුතු බව ආසියානු මානව හිමිකම් කොමිසමේ ප්‍රතිපත්ති හා වැඩසටහන් අධ්‍යක්ෂ බැසිල් ප්‍රනාන්දු මහතා පැවසීය.

මෑත වසරවල සිවිල් සමාජය විසින් ලේඛනගත කර ඇති විරෝධතාකරුවන්ට එරෙහි උල්ලංඝනය කිරීම්  රාජපක්ෂ පාලනය යටතේ සිවිල් අවකාශයට එල්ල කෙරෙන ප්‍රහාරවල පුලුල් ප්‍රවනතාවයක කොටසකි. යුද්ධයෙන් විපතට පත් දෙමළ ජනයාගේ පවුල්වලට සහ සිවිල් සමාජ සංවිධානවලට එරෙහිව විශේෂයෙන්ම උතුරු හා නැඟෙනහිර ප්‍රදේශවල උද්ඝෝෂණ වැළැක්වීමට හෝ කඩාකප්පල් කිරීමට සහ සාමකාමී විරෝධතාකරුවන් අත්අඩංගුවට ගැනීමට බලධාරීන් විසින් ක්‍රමානුකූල උත්සාහයන් ගෙන තිබේ. කුප්‍රකට ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත (PTA) අත්තනෝමතික ලෙස රඳවා තබා ගැනීම සඳහා අඛණ්ඩව භාවිතා කර ඇත.

2022 ජූනි 21

CIVICUS යනු ලොව පුරා පුරවැසි ක්‍රියාකාරකම් සහ සිවිල් සමාජය ශක්තිමත් කිරීම සඳහා කැප වූ සිවිල් සමාජ සංවිධාන සහ ක්‍රියාකාරීන් 10,000කට අධික සංඛ්‍යාවකින් සමන්විත ගෝලීය සන්ධානයකි.

(ඉංග්‍රිසි බසින් කරන ලද නිවේදනයේ මෙම සංහල පරිවර්ථනය ශ්‍රී ලංකා බ්‍රීෆ් විසිනි.)