දැන් නේපාලයේ පාර්ලිමෙන්තුව විසුරුවා හැරීමෙන් පසු එරට අගමැතිනිය සුශිලා කාර්කි නම් 73 හැවිරිදි මිත්තනියකි. ඇය හුදෙක් මිත්තනියක් හෝ හිටපු අගවිනිසුරුවරියක පමණක් නොවේ.
ඇයගේ දේශපාලන ඉතිහාසය වර්ණවත්ය.
සුශිලා කාර්කිගේ ජීවිත කතාව ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව, බුද්ධිය සහ ප්‍රතිපත්තිගරුක නායකත්වය පිළිබඳ එකකි. බිරත්නගර් හි කුඩා ගම්මානයක සිට නේපාලයේ අධිකරණ හා විධායකයේ මුදුන දක්වා ගමන් කළ ඇය දකුණු ආසියාවේ නීති හා දේශපාලන ක්ෂේත්‍රවල කාන්තාවන්ට කළ හැකි දේ ඇය නැවත අර්ථ දක්වා ඇති ස්ත්‍රියකි.
ඇය අගවිනිසුරුවරිය ලෙස දූෂණයට එරෙහිව සටන් කිරීම නිසා 2017 දී දෝෂාභියෝගයට ලක් විය. නමුත් දෝශාභීයෝගය මෙරට රාපපක්ෂවරුන් අගවිනිසුරුවරියට කල දුෂ්ඨ පලවා හැරීම මෙන් ඉදිරියට ගියේ නැත.
ඇය පාසල්කාලයේ විප්ලවවාදිනියකි. නේපාලයේ රාජාණ්ඩුව පෙරලා දැමූ 1990 ජනතා ව්‍යාපාරයට සහභාගී වූ ඇය අතර ඒ සඳහා සිර බත් කෑවේය.
ඇගේ මුළු අධ්‍යාපනයම නේපාලයේ සහ ඉන්දියාවේ සිදු විය. ඇයට බටහිර සමඟ සම්බන්ධතා නැති තරම්ය.
ඇගේ සැමියා වන දුර්ගා ප්‍රසාද් සුබේදි 1973 දී බොලිවුඩ් නිළි මාලා සිංහා ගමන් ගත් රාජකීය නේපාල ගුවන් සේවයේ ගුවන් යානයක් පැහැරගෙන ගොස් නේපාලයේ රාජාණ්ඩුවට එරෙහි සන්නද්ධ අරගලයට අරමුදල් සැපයීම සඳහා රුපියල් මිලියන 3 ක් පැහැර ගත් විප්ලවවාදියෙකි.
ඔහු ගුවන්යානය ඉන්දියාවේ බිහාර් ගුවන් තොටපලට බස්සවා මුදල් රැගෙන බැස ගියේය. ඒ නිසා ඔහු ඉන්දියාව බන්ධනාගාර ගත කළේය. එම පැහැර ගැනීම ගැන ‘ප්ලේන් කැරැල්ල’ නමින් පොතක් ලිවීය.
විරෝධතාකරුවන් ඇයව තෝරා ගත්තේ ඇයගේ ඉතිහාසය සහ ඍජු බව නිසාය.ඇගේ වරම වන්නේ මාස 6ක් ඇතුළත නිසි සාධාරණ මැතිවරණ ක්‍රියාවලියක් සංවිධානය කිරීමයි.
රනිල් රාජපක්ෂ කළ පරිදි තමන්ට අහිමි නිලයක කාලය ගත කිරීමට ඇය සූදානම් නැත. නේපාලයේ ඉසෙඩ් පරම්පරාව තෝරා ගත් ඇය සිය යුතුකම ඉටු කර ඉවත්ව යනු ඇත.
ඉදිරි මාස හය තුල රට යථා තත්වයට පත් කිරීමේ අතිමහත් ව්‍යායාමය දැන් ඇය හමුවේ තිබේ.
Generation Z (Gen Z) යනු 1996 සහ 2010 අතර දළ වශයෙන් උපත ලැබූ පුද්ගලයින්ගේ කණ්ඩායමයි. ඔවුන් ඊට පෙර ජන කණ්ඩායම වූ මිලේනියල්ස් අනුගමනය කරන අතර ඇල්ෆා පරම්පරාව ඉන් පසු ජන කණ්ඩායමයි. Generation Z වෙන්කර හඳුනා ගන්නේ ජංගම දුරකතන, සමාජ මාධ්‍ය සහ ජීවිතයේ සාමාන්‍ය කොටසක් ලෙස තොරතුරු වෙත ක්ෂණික ප්‍රවේශය සමඟ වැඩුනු පළමු සැබෑ ඩිජිටල් පරම්පරාව ලෙසය.
Gen Z දැනටමත් ලොව පුරා දේශපාලනය, මාධ්‍ය, විලාසිතා සහ සේවා ස්ථාන සම්මතයන් නැවත සකස් කරමින් සිටී. දේශගුණික ක්‍රියාකාරකම්, ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය මධ්‍යස්ථ විලාසිතා හෝ AI ආචාර ධර්ම වේවා, ඔවුහු සහභාගීවනවා පමණත් නොව ඒවාට නායකත්වය දෙති.
නේපාලයේ, රජයේ දූෂණයට සහ සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා 26 ක් දැඩි ලෙස තහනම් කිරීමට ප්‍රතිචාර වශයෙන් පුපුරා ගිය 2025 සැප්තැම්බර් විරෝධතා අතරතුර Gen Z ඉසෙඩ් පරම්පරාවේ ක්‍රියාකාරිත්වය උච්චතම අවස්ථාවට පැමිණියේය. තවමත් විශ්ව විද්‍යාල අධ්‍යාපනය ලබන බොහෝ දෙනෙක්, විනිවිදභාවය, වගවීම සහ ඩිජිටල් නිදහස ඉල්ලා කත්මණ්ඩු, බිරත්නගර්, පොහාරා සහ ඉටහාරි වැනි නගර පුරා විමධ්‍යගත විරෝධතා සංවිධානය කළහ. ව්‍යාපාරයට තනි ප්‍රධානියෙකු නොමැති වුවද, දේශපාලන ඥාති සංග්‍රහය බලමුලු ගැන්වීමට සහ හෙළිදරව් කිරීමට TikTok, Instagram සහ සංකේතාත්මක පණිවිඩ යෙදුම් භාවිතා කළ දහස් ගණනක් ඩිජිටල් චතුර තරුණයින් විසින් එය බලගන්වන ලදී. “තවත් ඥාති බබාලා නැත” සහ “නේපාලය අපට අයිතියි” වැනි සටන් පාඨ ව්‍යුහාත්මක ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා පරම්පරා ගණනාවක ඉල්ලීමක් පිළිබිඹු කළේය.
Gen Z නොහොත් ඉසෙඩ් පරම්පරාවේ කැපී පෙනෙන හඬවල් අතර ස්වීඩනයේ ග්‍රේටා තන්බර්ග් ද වේ. ඇයට දේශගුණික විපර්යාස ගෝලීය ව්‍යාපාරයක් ඇති කළ අතර ඇයට නොබෙල් සාම ත්‍යාග නාමයෝජනා ලැබුණි. එක්සත් ජනපදයේ, පාර්ක්ලන්ඩ් පාසල් වෙඩි තැබීමකින් දිවි ගලවා ගැනීමෙන් පසු එක්ස් ගොන්සාලෙස් තුවක්කු ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා බලවත් උපදේශකවරියක් ලෙස මතු වූ අතර, ‘අපේ ජීවිත සඳහා පා ගමන’ ව්‍යාපාරය සම-ආරම්භ කළාය.
දකුණු අප්‍රිකාවේ, සුලයිකා පටෙල් වයස අවුරුදු 13 දී ප්‍රතිරෝධයේ ජාතික සංකේතයක් බවට පත් වූයේ, ස්වභාවික කළු හිසකෙස් පිළිබඳ ඇගේ පාසලේ වෙනස්කම් කිරීමේ ප්‍රතිපත්තියට එරෙහිව විරෝධතාවයක් මෙහෙයවූ විටය. එය ජාතික විවාදයක් සහ ප්‍රතිපත්ති සමාලෝචනයක් ඇති කළ ක්‍රියාවකි. සිම්බාබ්වේ හි, ඇන්ජලීන් මාකෝර් වයස අවුරුදු 14 දී ළමා විවාහ පිළිබඳ ඇගේ ආසන්න අත්දැකීම, බිම් මට්ටමේ බලමුලු ගැන්වීම හරහා ගැහැණු ළමයින්ගේ සෞඛ්‍යය සහ අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටිමින්, එම ක්‍රියාව අවසන් කිරීමේ බලවත් ව්‍යාපාරයක් බවට පත් කළාය.
ලොව පුරාම එවැනි උදාහරණ තිබේ.