(Sri Lanka Brief/ 07 August 2025) රෝහිත රාජපක්ෂට සුදු හුණූ ගාමින්, ආයෝජන මණ්ඩලය විසින් එවන ලද වාර්තාවත් කිසිදු සෙවිල්ලක් බැලිල්ලක් නැතිව පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කිරීම අගමැතිනි හරිනි අමරසූරිය දැන දැන උගුළේ වැටීමක්ද යන ප්‍රශ්ණය මතුව තිබේ. ජාතික ජන බලවේග ආණ්ඩුවේ සිටින බුද්ධිමත් අයතු ලෙස හැදන්වෙන් අගමැතිනියට මිලියන සහ බිලියන පටලැවීම මගින් ඇයගේ මූල්‍ය සාක්ෂරකතාවය දුර්වල බව හෙළිදරව් විය.
මතභේදයට ලක්ව තිබූ රෝහිත රාජපක්ෂ විසින් නිපදවා යවන ලදැයි කියන ලද සුප්‍රීම් සැට් -1 නම් චන්ද්‍රිකාව ගැන කොළයක් බලා ගෙන කියවනු විනා ඇය කිසිදු පසුබිම් විපරමක් කර තිබී නැත. අගමැතිනියක් ඉන්නේ කවරකු හෝ දෙන කොළයක් බලා ගෙන කියවිමට නම් ඒ තනතුරට ඇය සුදුසු නැත.
හරිනි අමරසූරිය අගමැතිකමින් ඉවත් කිරීමට අනුර පාර්ශවය සහ ජවිපෙ ව්‍යාපාරයක් දියත් කර ඇති බව රහසක් නොවේ. ඇයට මෙම කොළය කියවීමට සිදු වුයේ ඒ අනුව දැයි තවම කිව නොහැක.
ඇය එක්කෝ ඇද ගෙන නෑවේය. නැතනම් කවරකු හෝ විසින් නෑව්වේය. අනුර කුමාර දිසානායක පුනපුනා කියන කුමන්ත්‍රණයක් මෙහිද තිබිය හැක.
සුප්‍රීම් සැට් චන්ද්‍රිකාව යනු චීනයේ වෙනත් චන්ද්‍රිකාවකින් ණයට ගන්නා ලද අවකාශයක් යැයි ද කියැවෙන නම්බර්ස්එල්කේ නම් වෙරිටේ සමීක්ෂන ආයතනයේ එකස් ගිනුමෙන් සකස් කරන ලද පහත දැක්වෙන ලිපිය, රෝහිත රාජපක්ෂගේ ඒ විස්මයජනක චන්ද්‍රාකාව පිටුපස ඇති දූෂණ සහ මිත්‍යාවන් හෙළි දක්වයි.
—
2012 මැයි මාසයේදී, සුප්‍රීම්සැට් ශ්‍රී ලංකාවේ තාක්ෂණික භූ දර්ශනයේ අභිලාෂයේ සංකේතයක් ලෙස මතු විය. ආයෝජන මණ්ඩලයේ (BOI) ලියාපදිංචි කර ඇති සමාගම රුපියල් බිලියන 1.828 ක ආයෝජනයක් ප්‍රකාශයට පත් කළ අතර රට අභ්‍යවකාශ යුගයට දියත් කිරීමට පොරොන්දු විය. නමුත් දශකයකට වැඩි කාලයකට පසු, සුප්‍රීම්සැට් හි කතාව නවෝත්පාදන කතාවක් ලෙස නොව, අපැහැදිලි ගනුදෙනු, දේශපාලන පැටලීම් සහ අධීක්ෂණයේ පද්ධතිමය අසාර්ථකත්වයන් පිළිබඳ අනතුරු ඇඟවීමේ වාර්තාවක් ලෙස කියවේ.
සුප්‍රීම්සැට් ව්‍යුහයේ හදවතේ ආයතන දෙකක් තිබුණි: සමාගමේ 80% ක් හිමි සුප්‍රීම් ග්ලෝබල් හෝල්ඩින්ග්ස් සහ ඉතිරි 20% හිමි සුප්‍රීම් එස්එල් ඉන්වෙස්ට්මන්ට්ය.
මෙම ව්‍යාපෘතියේ නායකත්වය දැරුවේ ජය සුධීර් ජයරාම් සහ ඇල්බර්ටෝ ද සිමෝන් සමඟ සුප්‍රීම් ග්ලෝබල් හෝල්ඩින්ග්ස් හි හිමිකරු ආර්. එම්. මනිවන්නන් විසිනි. මනිවන්නන්, හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂගේ බාල පුත් රෝහිත රාජපක්ෂ ප්‍රධාන තාක්ෂණික අධ්‍යක්ෂවරයා ලෙස පත් කළේය. මනිවන්නන්ගෙන්, රෝහිතට ව්‍යාපාර කොටස් ලැබුණේ ඔහු සම්පූර්ණයෙන්ම අයිති සමාගමක් වන ඩයිසර් ඉන්ටර්නැෂනල් හරහාය. එය සමාගමේ ගමන් මඟ නිර්වචනය කරන දේශපාලන සම්බන්ධතා පිළිබඳ මුල් ලකුණකි.
මැලේසියානු ජාතිකයෙකු වන ජය සුධීර් ජයරාම් ඔහු සමඟ මතභේදාත්මක මාවතක් ගෙන ආවේය. ඉරාක ‘තෙල් වෙනුවට ආහාර’ වංචාවෙහිදී සදාම් හුසේන්ගේ පාලනයට ඩොලර් මිලියන 10 ක අල්ලස් ලබා දීමේ චෝදනා ඇතුළුව වංචා සහ මුදල් විශුද්ධිකරණයට මාධ්‍ය සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ වාර්තා ඔහු සම්බන්ධ කර තිබේ. ඔහු ශ්‍රී ලංකාවේ ගුවන්තොටුපළේදී ඇමරිකානු ඩොලර් 50,000 ක ප්‍රකාශ නොකළ මුදල් සඳහා චෝදනා ලැබ දේශපාලන බලපෑම හේතුවෙන් දඩයකින් තොරව නිදහස් කරන ලද බව ද වාර්තා වේ. මෙම සුප්‍රීම්සැට් හි විශ්වසනීයත්වය මත දිගු දුර්වර්ණ සෙවනැල්ලක් ඇති කළේය.
මෙම ව්‍යාපාරයේ දේශීය හවුල්කරු වන සුප්‍රීම් එස්එල් ඉන්වෙස්ට්මන්ට් හට දෘශ්‍යමාන මෙහෙයුම් නොමැත. එහ රහසිගත මුදල් තැන්පත් කරන ‘ෂෙල්’ සමාගමක් මෙන් ක්‍රියා කරයි. මේ අතර සුප්‍රීම් ග්ලෝබල් හෝල්ඩින්ග්ස් කිසිදු ආදායම් උත්පාදනය කරන චන්ද්‍රිකා ව්‍යාපාරයකට පැහැදිලි සම්බන්ධයක් නොපෙන්වයි. ඒ වෙනුවට, සාම්ප්‍රදායික මෙහෙයුම් හෝ සේවාදායකයින් පිළිබඳ සාක්ෂි නොමැති, ගුප්ත ව්‍යවහාර මුදල් සම්බන්ධ කිරීම ඇතුළුව එහි ව්‍යාපාර සමපේක්ෂන ලෙස පෙනේ. ආයතන දෙකෙහිම විනිවිදභාවය සහ වගවීම නොමැතිකම ආයෝජනයේ නීත්‍යානුකූලභාවය පිළිබඳ බරපතල ප්‍රශ්න මතු කරයි.
සුප්‍රීම්සැට් පිටුපස සිටි එම කණ්ඩායම පසුව හෝර්ටන් චතුරශ්‍රය නම් ව්‍යාපාරයක් දියත් කළේය, එය විශාල දේපළ වෙළඳාම් ව්‍යාපෘතියකි. එය හුරුපුරුදු සැලැස්මක් අනුගමනය කළේය: අක්වෙරළ ව්‍යුහයන් ( විදෙස් රටවල පිහිටි රහසිගතව මුදල් තැන්පත් කරන සමාගම්), එකම ප්‍රධාන පුද්ගලයින් සහ දේශපාලන සබඳතා.
ආයෝජන මණ්ඩලය එම ව්‍යාපෘතියේ අධ්‍යක්ෂවරුන් පිළිබඳ කනස්සල්ල හේතුවෙන් ව්‍යාපෘතිය ප්‍රතික්ෂේප කළද, නාගරික සංවර්ධන අධිකාරිය (UDA) එය අනුමත කළේය. ( එය තිබුණේ ගෝටා යටතේය) හිමිකාරිත්වය සැඟවීමට සමාගම එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ පිහිටි පැරඩයිස් අයිලන්ඩ් හෝල්ඩින්ග්ස් ලිමිටඩ් භාවිතා කළේය. එහි නාමික අධ්‍යක්ෂවරුන්ගෙන් එක් අයෙක් වූයේ මහින්ද රාජපක්ෂගේ ඥාති සහෝදරියක් වන නිරූපමා රාජපක්ෂගේ නෑනා වන රේණුකා ෂන්මුගනාදන් ය. හෝර්ටන් චතුරශ්‍රය ව්‍යාපාරය සඳහා ඉඩම 2016 දී එක්සත් ජනපද රජය විසින් ‘ෂෙල්’ එනම් රහසිගත සමාගම් සහ අක්වෙරළ ගිණුම් සම්බන්ධ ඩොලර් මිලියන 50 ක ජාත්‍යන්තර වංචාවක් සඳහා අධිචෝදනා ලැබූ රියන්සි එඩ්වර්ඩ්ස්ගේ බිරිඳ වන පූර්ණි එඩ්වර්ඩ්ස්ගෙන් මිලදී ගන්නා ලදී.
චන්ද්‍රිකාව පවා – සුප්‍රීම්සැට්-1 – පෙනෙන තරම් දෙයක් නොවේ. එය ශ්‍රී ලංකාව විසින් සාදන ලද අභ්‍යවකාශ යානයක් ද නොවේ. මුලින් ඇප්ස්ටාර්-7B ලෙස ඇණවුම් කරන ලද චයිනාසැට්-12 හි බදු දී ඇති ධාරිතාවයකි. SupremeSAT හුදෙක් “SupremeSAT-1” ලෙස බදු දුන් කලාපයක් සම-සන්නාමගත කර අලෙවි කළ අතර එය ජාතික ජයග්‍රහණයක මායාවක් ඇති කළේය.
මෙම ව්‍යාකූලත්වය පාර්ලිමේන්තුව දක්වා ව්‍යාප්ත වූ අතර, අගමැති හරිනි ප්‍රකාශ කළේ SupremeSAT රුපියල් බිලියන 343.9 ක ආදායමක් උපයා ඇති බවයි. අමාත්‍ය වසන්ත සමරසිංහ පසුව එම අගය රුපියල් මිලියන 343.9 ක් ලෙස නිවැරදි කළේය. සංඛ්‍යාව කුමක් වුවත්, එය ජාතික ප්‍රතිලාභය නොව සමාගම් ආදායම පිළිබිඹු කරයි. ඉන් මෙරටට කිසිදු මුදලක් ලැබී නැත. සැක සහිත සංඛ්‍යා අගමැතිවරිය පිළිගැනීම, මූල්‍ය සාක්ෂරතාවයේ කණස්සලු සහගත උෘනතාවයක් සහ BOI ඉදිරිපත් කළ ලේඛන පරීක්ෂා කිරීමේ ඌනතාවයක් ඉස්මතු කරයි.
BOI සමාගම් ඔවුන්ගේ බදු සහන කාලවලදී ආදායම් බදු නිදහස් කිරීම් භුක්ති විඳිති. SupremeSAT ජාතික භාණ්ඩාගාරයට කිසිවක් දායක කර නැත. ඒ අතර ලාභ ලබා ගැනීමට මෙම බදු සහන තත්ත්වය භාවිතා කළේය. BOI නිසි නිසි සොයා බැලීමකින් තොරව දේශපාලනිකව සම්බන්ධ වූ ආයතනවලට බදු සහන සමාගම් තත්ත්වය ලබා දුන් අතර, ඔවුන්ට නීතිමය ආවරණය යටතේ ක්‍රියාත්මක වීමට සහ ලාභ විදේශයන්ට මුදල් මාරු කිරීමට හැකි විය.
මෙම සිදුවීම කණස්සළු සහගත රටාවක් හෙළි කරයි: විදේශීය හෝ දේශපාලනිකව සම්බන්ධ වූ ආයතන BOI සමඟ ලියාපදිංචි වීම, දැවැන්ත “ආයෝජන” ප්‍රකාශ කිරීම, බදු රහිතව ක්‍රියාත්මක වීම සහ ලාභ විදේශගතව මාරු කිරීම – ශ්‍රී ලංකාවට කිසිදු සැබෑ ප්‍රතිලාභයක් නොමැතිය. සමහර ආයෝජන මණ්ඩල සමාගම් අව්‍යාජ වුවත්, බොහෝ දෙනෙක් බදු සහන අනිසි ලෙස භාවිතා කරති. මූල්‍ය වැරදි ලෙස වාර්තා කරති, සහ ශුන්‍ය අධීක්ෂණයකින් ක්‍රියා කරති.
සුප්‍රීම්සැට් කතාවේ කිසියම් රිදී රේඛාවක් තිබේ නම්, එය ප්‍රතිසංස්කරණයක් ඇති කිරීමට හේතු විය හැකිය. රජය ආයෝජන මණ්ඩල විගණනය කළ යුතුය, සෑම ගිවිසුමක්ම සහ කැපවීමක්ම සමාලෝචනය කළ යුතු අතර පිරිසිදු නිවසක් නිර්මාණය කළ යුතුය. ශ්‍රී ලංකාවට චන්ද්‍රිකා හැඩැති මායාවන් පමණක් නොව එහි අනාගතය ගොඩනඟන ආයෝජන ලැබිය යුතුය.
( නම්බර්ස්එලේ වෙතින් සකස් කරන ලදී. මුල් වාර්තාව ඇත්තේ ඉංග්‍රිසි බසිනි)