ජිනීවා (16 නොවැම්බර් 2023) – ඔක්තෝබර් 7දාට පසු පලස්තීනුවන්ට එරෙහිව ඊශ්‍රායලය විසින් සිදු කරන ලද බරපතල උල්ලංඝනයන්, විශේෂයෙන් ගාසා තීරයේ සිදුවෙමින් පවතින තත්වය ජන සංහාරයක් පෙන්නුම් කරන බව එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂඥයින් ප්‍රකාශ කළේය.
ඔවුන් උත්සන්න ජනඝාතක උසිගැන්වීම්, “ආක්‍රමණය යටතේ සිටින පලස්තීන ජනතාව විනාශ කිරීමේ” විවෘත අභිප්‍රාය, ගාසා තීරයේ සහ අනෙකුත් ඊශ්‍රාලය වාඩිලාගෙන සිටින පලස්තීන ප්‍රදේශයේ ‘දෙවන නක්බා’ පලවා හැරීමක් සඳහා උස් හඬින් කෑ ගැසීම, සහ අත්‍යන්තයෙන්ම විශමාකාර බලපෑම් සහිත බලගතු ආයුධ භාවිතා කිරීම පිළිබඳ සාක්ෂි නිදර්ශනය කළහ. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස දැවැන්ත මරණ සංඛ්‍යාවක් සහ ජීවිතාරක්ෂක යටිතල පහසුකම් විනාශ වේ.
“ගාසා තීරයේ ජන සංහාරයේ අවදානම ගැන අප බොහෝ දෙනෙක් දැනටමත් අනතුරු ඇඟවීමක් කර ඇත,” විශේෂඥයෝ පැවසූහ.
ගාසා තීරයට බෝම්බ හෙලීම සහ වටලෑම හේතුවෙන් 2023 ඔක්තෝබර් 7 සිට 11,000 කට වැඩි පිරිසක් මිය ගොස් 27,000 කට වැඩි පිරිසක් තුවාල ලබා මිලියන 1.6 ක් අවතැන් වී ඇති අතර දහස් ගණනක් තවමත් සුන්බුන් යට සිටිති.
“අපගේ ඉල්ලීමට අවනත නොවීම සහ ක්ෂණික සටන් විරාමයක් සාක්ෂාත් කර ගැනීමට රජයන් අපොහොසත් වීම ගැන අපි දැඩි ලෙස කනස්සල්ලට පත්ව සිටිමු. ගාසා තීරයේ වටලනු ලැබූ ජනගහනයට එරෙහිව ඊශ්‍රායලයේ යුද උපක්‍රම සඳහා ඇතැම් ආණ්ඩුවල සහාය සහ ජන සංහාර වැළැක්වීම සඳහා බලමුළු ගැන්වීමට ජාත්‍යන්තර පද්දතිය අසමත් වීම පිළිබඳව ද අපි දැඩි ලෙස කනස්සල්ලට පත්ව සිටිමු.
ගාසා තීරයට බෝම්බ හෙලීම සහ වටලෑම හේතුවෙන් 2023 ඔක්තෝබර් 7 සිට 11,000 කට වැඩි පිරිසක් මිය ගොස් 27,000 කට වැඩි පිරිසක් තුවාල ලබා මිලියන 1.6 ක් අවතැන් වී ඇති අතර දහස් ගණනක් තවමත් සුන්බුන් යට සිටිති.
වෛද්‍යවරුන් 200 ක්, එක්සත් ජාතීන්ගේ කාර්ය මණ්ඩලය සේවකයින් 102 ක්, මාධ්‍යවේදීන් 41 ක්, පෙරටුගාමී මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයින් ද ඝාතනය කර ඇත. තවද පරම්පරා පහකටත් වඩා ඇතුලත් වූ පවුල් දුසිම් ගණනක් මිහි පිටින් අතුගා දමා ඇත
මියගිය අයගෙන් සියයට 41 ක් පමණ ළමයින් වන අතර සියයට 25 ක් කාන්තාවන් ය. එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම්වරයාට අනුව, යුද්ධය අතරතුර සෑම මිනිත්තු 10 කට වරක් එක් දරුවෙකු මිය යන අතර දෙදෙනෙකු තුවාල ලබමින් ගාසා තීරය “දරුවන් සඳහා සොහොන් බිමක්” බවට පත් කරයි.
වෛද්‍යවරුන් 200 ක්, එක්සත් ජාතීන්ගේ කාර්ය මණ්ඩලය සේවකයින් 102 ක්, මාධ්‍යවේදීන් 41 ක්, පෙරටුගාමී මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයින් ද ඝාතනය කර ඇත. තවද පරම්පරා පහකටත් වඩා ඇතුලත් වූ පවුල් දුසිම් ගණනක් මිහි පිටින් අතුගා දමා ඇත.
“මෙය සිදු වන්නේ ඊශ්‍රායලය විසින් ගාසා තීරයේ වසර 16 ක නීති විරෝධී අවහිර කිරීම දැඩි කිරීම මධ්‍යයේ වන අතර එමඟින් මිනිසුන් පලා යාම වළක්වා සති ගණනාවක් තිස්සේ ආහාර, ජලය, බෙහෙත් සහ ඉන්ධන නොමැතිව ඔවුන්ව අත්හැර දමා ඇත. තීරණාත්මක මානුෂීය ආධාර යැවීම සඳහා ප්‍රවේශය ලබා දෙන ලෙස කෙරෙන ජාත්‍යන්තර ආයාචන නොතකා. අප කලින් කී පරිදි, “හිතාමතා සාගින්නෙන් පෙළන්නට හැරීම යුද අපරාධයකට සමාන,” යැයි විශේෂඥයෝ පැවසූහ.
ගාසා තීරයේ සිවිල් යටිතල පහසුකම්වලින් අඩක් විනාශ වී ඇති අතර, නිවාස ඒකක 40,000 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් මෙන්ම රෝහල්, පාසල්, මුස්ලිම් පල්ලි, බේකරි, ජල නල, අපද්‍රව්‍ය සහ විදුලි ජාල ද ඇතුළුව, අඛණ්ඩව පවත්වා ගෙන යාමට තර්ජනයක් වන ආකාරයෙන් විනාශ වී ඇති බව ඔවුහු සඳහන් කළහ. එමගින් ගාසා තීරයේ පලස්තීන ජීවිතත්වීම නොහැක්කක් බවට පත් කර තිබේ.
ගාසාහි යථාර්ථය, එහි දරා ගත නොහැකි වේදනාව සහ දිවි ගලවා ගත් අය මත ඇති කම්පනය, අතිවිශාල පරිමාණයේ ව්‍යසනයකි,” විශේෂඥයෝ පැවසූහ.
“ඔක්තෝබර් 7 වන දින හමාස් විසින් එල්ල කරන ලද ප්‍රහාරවලින් පසු ආත්මාරක්ෂාව නාමයෙන් එවැනි බරපතල හිමිකම් උල්ලංඝනයන් යුක්ති සහගත කළ නොහැක. එය හැකි ඉහළම ප්‍රබලත්වයෙන් ලෙස අපි හෙළා දුටුවෙමු,” විශේෂඥයෝ පැවසූහ.
“ගාසා තීරයද ඇතුළත්, ඊශ්‍රාලය වාඩිලාගෙන සිටින පලස්තීන භූමියේ බලය එය අල්ලා ගෙන සිටින ඊශ්‍රායලය අත පවතින අතර, එබැවින් ස්වකීය දරුණු වාඩිලෑමක් යටතේ සිටින ජනගහනයට එරෙහිව යුද්ධයක් දියත් කිරීම නීති විරෝධීය” යනුවෙන් ඔවුහු පැවසූහ.
“එය නීත්‍යානුකූල වීමට නම්, ඊශ්‍රායලයේ ප්‍රතිචාරය දැඩි ලෙස ජාත්‍යන්තර මානුෂීය නීතියේ රාමුව තුළ තිබිය යුතුය,” එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂඥයෝ පැවසූහ.
“ගාසා තීරයේ සමහර කොටස්වල භූගත උමං මාර්ග තිබීම නිසා සිවිල් පුද්ගලයන්ගේ සහ යටිතල පහසුකම්වල සිවිල් තත්ත්වය ඉවත් නොකරන අතර ඒවා සෘජුව ඉලක්ක කළ නොහැකිය,” යැයි ඔවුහු පැවසූහ.
පලස්තීන බටහිර ඉවුරේ, සොල්දාදුවන් සහ සන්නද්ධ ඊශ්‍රායල් බලහත්කාර පදිංචිකරුවන් විසින් පලස්තීනුවන්ට එරෙහිව ප්‍රචණ්ඩත්වය උත්සන්න වීම ගැන විශේෂඥයෝ අනතුරු ඇඟවීමක් ද කළහ. ඊශ්‍රාලය වාඩිලාගෙන සිටින බටහිර ඉවුරේ 2023 ඔක්තෝම්බර් 7 සිට, අවම වශයෙන් පලස්තීනුවන් 190 ක් මිය ගොස්, 2,700 කට වැඩි පිරිසක් තුවාල ලබා ඇති අතර, පුද්ගලයන් 1,100 කට වැඩි පිරිසක් අවතැන් වී ඇත.
නොවැම්බර් 9 වන දින ඊශ්‍රායල හමුදා දෙවන වරටත් එහි ජෙනින් සරණාගත කඳවුරට බර කාලතුවක්කු සහ ප්‍රහාරක ගුවන් යානා බෝම්බ හෙලූ අතර අවම වශයෙන් පලස්තීනුවන් 14 දෙනෙකුවත් මිය ගියහ.
වඩ වඩාත් බලහත්කාරීකම් කැරෙන පරිසරයක් සහිත ජෝර්දාන් නිම්නයේ සහ හෙබ්‍රොන් කඳුකර දකුණේ එඬේර සහ බෙඩොයින් ජනයාගේ ප්‍රජාවන් කිහිපයක් බලහත්කාරයෙන් අවතැන් කිරීමට ද හේතු වී තිබේ.
“ඊශ්‍රායලය එකඟ වීමට අපොහොසත් වීම සහ ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව ක්ෂනික සටන් විරාමයක් සඳහා වඩාත් තීරණාත්මක ලෙස බලපෑම් කිරීමට අකැමැති වීම ගැන අපි දැඩි ලෙස කනස්සල්ලට පත්ව සිටිමු. සටන් විරාමයක් කඩිනමින් ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපොහොසත් වීමෙන් මෙම තත්ත්වය 21 වැනි සියවසේ විධික්‍රම සහ යුද ක්‍රම සමඟ සිදු කරන ලද ජන සංහාරයක් කරා කැරකීමේ අවදානමක් ඇත,” විශේෂඥයින් අනතුරු ඇඟවීය.
ගාසා තීරයේ “සම්පූර්ණ විනාශය” සහ එය “මකා දැමීම”, “ඒවා සියල්ල අවසන් කිරීමේ” අවශ්‍යතාවය ඉල්ලා සිටින සහ බටහිර ඉවුරේ සහ නැගෙනහිර ජෙරුසලමේ සිට පලස්තීනුවන් ජෝර්දානයට පලවා හැරීම යෝජනා කරන ජ්‍යෙෂ්ඨ ඊශ්‍රායල රජයේ නිලධාරීන්, මෙන්ම සමහර වෘත්තීය කණ්ඩායම් සහ ප්‍රසිද්ධ පුද්ගලයින් විසින් කරනු ලබන සුපැහිදිලි ජන සංහාරක සහ අමානුෂික වාචාල කතා ගැන ද ඔවුහු අනතුරු ඇඟවූහ.
එවැනි සාපරාධී අභිප්‍රායන් ක්‍රියාත්මක කිරීමට ඊශ්‍රායලයට යුදමය හැකියාවක් ඇති බව පෙන්නුම් කර ඇති බවට විශේෂඥයින් අනතුරු ඇඟවීය.
“අපගේ මෙම පූර්ව අනතුරු ඇඟවීම නොසලකා නොහැරිය යුත්තේ එබැවිනි,” විශේෂඥයෝ පැවසූහ.
“ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවට ජන සංහාර ඇතුළු සාහසික අපරාධ වැලැක්වීමට බැඳීමක් ඇති අතර ඒ සඳහා සියලු රාජ්‍යතාන්ත්‍රික, දේශපාලන හා ආර්ථික ක්‍රියාමාර්ග වහාම සලකා බැලිය යුතුය” යනුවෙන් විශේෂඥයෝ පැවසූහ.
එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රටවල් සහ සමස්තයක් ලෙස එක්සත් ජාතීන්ගේ පද්ධතිය විසින් වහාම පියවර ගන්නා ලෙස ඔවුහු ඉල්ලා සිටියහ.
කෙටි කාලීනව, විශේෂඥයින් ඊශ්‍රායලයට සහ හමාස් වෙත වහාම සටන් විරාමයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලෙස කරන ලද ඔවුන්ගේ ඉල්ලීම යලි අවධාරණය කළහ.
ඒ මෙසේය:
ගාසා තීරයේ ජනතාවට අත්‍යවශ්‍ය මානුෂීය ආධාර බාධාවකින් තොරව ලබා දීමට ඉඩ දෙන්න;
හමාස් විසින් ගෙන ඇති ප්‍රාණ ඇපකරුවන් කොන්දේසි විරහිතව, ආරක්ෂිතව සහ ආරක්ෂිතව මුදා හැරීම සහතික කිරීම;
ඊශ්‍රායලය විසින් අත්තනෝමතික ලෙස රඳවාගෙන සිටින පලස්තීනුවන් වහා නිදහස් කරන බවට සහතික වීම;
විශේෂයෙන් මෙම යුද්ධයෙන් වඩාත්ම පීඩාවට පත් වූවන්, රෝගීන්, ආබාධිත පුද්ගලයින්, වැඩිහිටි පුද්ගලයින්, ගර්භනී කාන්තාවන් සහ ළමුන් සඳහා බටහිර ඉවුර, නැගෙනහිර ජෙරුසලම සහ ඊශ්‍රායලය දෙසට මානුෂීය කොරිඩෝවන් විවෘත කිරීම;
ඔවුහු මෙසේ ද නිර්දේශ කළහ:
එක්සත් ජාතීන්ගේ අධීක්ෂණය යටතේ ඊශ්‍රාලය වාඩිලාගෙන සිටින පලස්තීන භූමිය තුළ ජාත්‍යන්තර ආරක්ෂිත පැවැත්මක් යෙදවීම;
නැගෙනහිර ජෙරුසලම සහ ඊශ්‍රායලය ඇතුළුව වාඩිලාගෙන සිටින පලස්තීන ප්‍රදේශය පිළිබඳ විමර්ශන කොමිෂන් සභාව සහ 2021 මාර්තු මාසයේදී ආරම්භ කරන ලද විමර්ශනය පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර අපරාධ අධිකරණයේ අභිචෝදකයා සමඟ සියලු පාර්ශ්වයන්ගේ සහයෝගීතාවය දැක්වීම සහ මෑත සිදුවීම් වලින් පැන නගින අපරාධ ද ඊට ඇතුළත් විය යුතු බවට අවධාරණය කිරීම;
මෙවර සිදු කර ඇති අපරාධවලට අර්ධ වශයෙන් හේතු වී ඇත්තේ අපරාධ වැළැක්වීමේ ඌනතාවය සහ අඛණ්ඩ දණ්ඩමුක්තිය වේ;
සියලුම සටන් කරන පාර්ශ්වයන් මත ආයුධ සම්බාධකයක් ක්‍රියාත්මක කිරීම;
පලස්තීන භූමි ප්‍රදේශය ඊශ්‍රායලය විසින් අත්පත් කර ගැනීම අවසන් කිරීම මගින් ගැටුමට යටින් පවතින හේතූ ආමන්ත්‍රණය කිරීම.
“රාජ්‍ය පමණක් නොව වෙළද ව්‍යාපාර වැනි රාජ්‍ය නොවන ක්‍රියාකාරීන් ද ඇතුළුව ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව පලස්තීන ජනතාවට එරෙහි ජන සංහාරයේ අවදානම වහාම අවසන් කිරීමට හැකි සෑම දෙයක්ම කළ යුතු අතර අවසානයේ ඊශ්‍රායල වර්ණභේදවාදය සහ පලස්තීන භූමිය අත්පත් කර ගැනීම අවසන් කළ යුතු” බව විශේෂඥයෝ පැවසූහ.
“අවදානමට ලක්ව ඇත්තේ ඊශ්‍රායල සහ පලස්තීනුවන්ගේ ඉරණම පමණක් නොවේ. කලාපයේ ගැටුම්වල බරපතල ඇවිලවීමකට ඉඩක් ඇත. එවැනි තත්වයක් යටතේ තව තවත් මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සහ අහිංසක සිවිල් වැසියන් දුක් විඳීමට හේතු වන බව අපි සාමාජික රටවලට මතක් කරමු,” ඔවුහු පැවසූහ.
අත්සන් කරන ලද එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් විශේෂඥයින් මෙසේය:
Francesca Albanese, 1967 සිට අල්ලාගෙන සිටින පලස්තීන ප්‍රදේශයේ මානව හිමිකම් තත්ත්වය පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු;
Margaret Satterthwaite,, විනිසුරුවරුන්ගේ සහ නීතීඥවරුන්ගේ ස්වාධීනත්වය පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු;
Dorothy Estrada Tanck (සභාපති), Claudia Flores, Ivana Krstić, Haina Lu, සහ Laura Nyirinkindi, කාන්තාවන්ට සහ ගැහැණු ළමයින්ට වෙනස් කොට සැලකීම පිළිබඳ ක්‍රියාකාරී කණ්ඩායම;
Surya Deva, සංවර්ධන අයිතිය පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු
Ravindran Daniel (සභාපති-වාර්තාකරු), Sorcha MacLeod, Chris Kwaja, Jovana Jezdimirovic Ranito, Carlos Salazar Couto, කුලී හේවායන් භාවිතය පිළිබඳ ක්‍රියාකාරී කණ්ඩායම;
Barbara G. Reynolds (සභාපති), Bina D’Costa, Dominique Day, Catherine Namakula අප්‍රිකානු සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් පිළිබඳ විශේෂඥයින්ගේ ක්‍රියාකාරී කණ්ඩායම;
Pedro Arrojo-Agudo, ආරක්ෂිත පානීය ජලය සහ සනීපාරක්ෂාව සඳහා මානව හිමිකම් පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු;
Olivier De Schutter, අන්ත දරිද්‍රතාවය සහ මානව හිමිකම් පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු; අධ්‍යාපන අයිතිය පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු ෆරීඩා ෂහීඩ්;
Damilola Olawuyi (සභාපති), Robert McCorquodale (උප සභාපති), Elżbieta Karska, Fernanda Hopenhaym, සහ Pichamon Yeophantong, මානව හිමිකම් සහ අන්තර්ජාතික සංස්ථා සහ අනෙකුත් ව්‍යාපාර ව්‍යවසායන් පිළිබඳ ක්‍රියාකාරී කණ්ඩායම; සියෝබාන් මුල්ලි, පුද්ගලයන්, විශේෂයෙන්ම කාන්තාවන් සහ ළමුන් ජාවාරම් කිරීම පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු;
Livingstone Sewanyana, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සහ සාධාරණ ජාත්‍යන්තර පිළිවෙලක් ප්‍රවර්ධනය කිරීම පිළිබඳ ස්වාධීන විශේෂඥ;
Balakrishnan Rajagopal ,මාණවත් නිවාස සඳහා ඇති අයිතිය පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු;
Ashwini K.P, සමකාලීන වර්ගවාදය, වාර්ගික වෙනස්කම් කිරීම්, භීතිකාව සහ අදාළ නොඉවසීම පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු;
Paula Gaviria Betancur , අභ්‍යන්තරව අවතැන් වූවන්ගේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු;
Mary Lawlor, මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයින්ගේ තත්ත්වය පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු;
Claudia Mahler, වැඩිහිටි පුද්ගලයින් විසින් සියලු මානව හිමිකම් භුක්ති විඳීම පිළිබඳ ස්වාධීන විශේෂඥවරිය;
Ben Saul, ත්‍රස්තවාදයට එරෙහිව කටයුතු කිරීමේදී මානව හිමිකම් සහ මූලික නිදහස ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ ආරක්ෂා කිරීම පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු;
Irene Khan, අදහස් සහ ප්‍රකාශනයේ නිදහස සඳහා විශේෂ වාර්තාකරු;
Ms Reem Alsalem, කාන්තාවන්ට සහ ගැහැණු ළමයින්ට එරෙහි හිංසනය, එහි හේතු සහ ප්‍රතිවිපාක පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු
Tomoya Obokata,, එහි හේතු සහ ප්‍රතිවිපාක ඇතුළුව, සමකාලීන වහල් ක්‍රමය පිළිබඳ විශේෂ වාර්තාකරු.
පරිවර්ථනය සුනන්ද දේශප්‍රිය විසිනි.