අර්ථික අර්බුදයත් සමග ශ්‍රී ලංකාව තුළ උද්ධමනය, විශේෂයෙන් ම ආහාර උද්ධමනය ඉහළ ගිය අතර, ආහාර අනාරක්ෂිතතාවය ද ඉහළ ගියේ ය.
දිනකට ගනු ලබන ප්‍රධාන ආහාර වේල් තුනට පවා එය බලපෑම් සිදු කළ අතර, ආහාර සපයාගැනීමට නොහැකිව කුසගින්නේ පසුවන පවුල් සම්බන්ධයෙන් නිරන්තරයෙන් මාධ්‍යවලින් වාර්තා කරනු ලබයි.
ආහාර අනාරක්ෂිතභාවයකට පොදුවේ විශාල පිරිසක් නතුවද්දී ඒ අතරින් ඇතැම් විශේෂ කණ්ඩායම් ඒ නිසා දැඩි පීඩාවකට පත් ව සිටිති.
එලෙස පීඩාවට පත් ව සිටින අය අතුරින් මෙම තත්ත්වය බරපතළ ලෙස බලපාන කණ්ඩායමක් ලෙස ගර්භණී මවුවරුන් සහ කිරිදෙන මවුවරුන් හඳුනාගත හැකි ය.
ඔවුන්ගේ සෞඛ්‍ය සෘජුවම උපදින දරුවාට බලපාන බැවින් ඔවුන් මුහුණ දෙන පෝෂණ ගැටලු ප්‍රජාවේ ඉදිරිපැවැත්මට වැඩි බලපෑමක් ඇති කරයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ තත්වය
කෙසේ වෙතත්, වර්තමානයේ ශ්‍රී ලංකාව තුළ පවතින ආර්ථික අර්බුදය හේතුකොට ගෙන මාතෘ පෝෂණ තත්ත්වය යහපත්ව පවත්වාගැනීම අභියෝගාත්මක වී තිබේ.
අගෝස්තු පළමු සතියේ යෙදී ඇති, ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය විසින් නම් කර තිබෙන, “ගෝලීය මවුකිරි ලබා දීමේ සතිය”ට සති කිහිපයකට ප්‍රථම ජාත්‍යන්තර ක්ෂමා සංවිධානය විසින් නිකුත් කරන ලද වාර්තාවක ශ්‍රී ලංකාවේ මාතෘ පෝෂණය මේ වන විට මුහුණ දී තිබෙන තත්ත්වය පැහැදිලි කර තිබේ.
“Foregoing Meals to Make – do: The impact of Sri Lankan’s economic crisis on maternal nutrition” ලෙස නම් කර ඇති එම වාර්තාව 2022 දී එම ආයතනයෙන් නිකුත් කළ “We are near total breakdown” වාර්තාවේ පසු විපරමකි. මෙම වාර්තාවෙන් තොටලඟ, මට්ටක්කුලිය හා දෙමටගොඩ ආශ්‍රිතව ජීවත්වන අඩු ආදායම්ලාභී ගැබිණි හා කිරිදෙන මවුවරුන් පිළිබඳ අධ්‍යයනයක් සිදු කර තිබේ.
ලෝක බැංකුව විසින් 2023 අප්‍රේල් මාසයේ දී ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති අන්දමට 2021 වර්ෂයේ දිළිඳුබව ජනගහණයෙන් 13.1%ක් ලෙස හඳුනා ගෙන ඇති අතර, 2022 වර්ෂයේ දී එම අගය 25%ක් දක්වා ඉහළ ගොස් තිබේ. 2021ට සාපේක්ෂ ව එම වැඩි වීම ජනගහණයෙන් මිලියන 2.5ක පුද්ගලයන්ගේ වැඩිවීමකි. 2023 වර්ෂය අවසාන වන විට එම අගය 27.5%ක් දක්වා ඉහළ යනු ඇතැයි ලෝක බැංකුව පුරෝකථනය කර තිබේ.
ජනතාව දිළිඳුබවට ඇදවැටීමත් සමග ඔවුන්ගේ ක්‍රය ශක්තිය (භාණ්ඩ මිලදී ගැනීමට ඇති හැකියාව) පහළ වැටේ. එම තත්ත්වය අනුව මාතෘ පෝෂණයට අදාළ සමබල ආහාරවේලක් සපයාගැනීමට නාගරික ව ජීවත්වන බොහෝ මවුවරුන්ට නොහැකි වී ඇති බව මෙම වාර්තාවෙන් නිරීක්ෂණය කර තිබේ.
මාතෘ පෝෂණය වැදගත් ඇයි?
ගර්භණී කාලය තුළ කළලය හොඳින් වර්ධනයවීමට මවගේ පෝෂණය ඉතා වැදගත් බව වෛද්‍ය සඳුනි පෙරේරා බීබීසී සිංහල වෙත පැවසුවා ය.
“කාන්තාවක් මසකට වරක් ඔසප් වෙන නිසා කාන්තාව නිරන්තරයෙන් ම තමන්ගේ පෝෂණ මට්ටම යහපත් ආකාරයෙන් තබාගත යුතු යි. ගර්භණී වූ විට මවගේ පෝෂණය කළලයේ වර්ධනය ඉතා වැදගත් වෙනවා. ඒ කාලයේ දී දරුවා වැඩෙන්නේ මවගේ ශක්තියෙන්. ප්‍රසූතිය සඳහා මව සූදානම්ව සිටීමටත්, ආබාධ හෝ අඩු බර අවධානමකට නොයා සෞඛ්‍ය සම්පන්න දරුවෙකු බිහි කිරීමටත් පෝෂණය බලපානවා,” වෛද්‍යවරිය පෙන්වා දෙයි.
දරුවෙකුගේ උපතින් පසු පළමු මාස හයේ දී දරුවාට ලබා දීමට නිර්දේශිත එකම පෝෂකය වන්නේ මවුකිරි පමණි. වෛද්‍යවරිය පෙන්වා දෙන්නේ එම කාලය තුළ ද මවුවරුන්ගේ පෝෂණය ඉතා වැදගත් බවයි.
“ප්‍රසූතිය කුමන ක්‍රමවේදයෙන් වුණත් ඒක ශාරීරිකව බලපාන දෙයක්. ඒ නිසා නැවත මානසිකව හා කායිකව යථා තත්ත්වයට පත්වෙන්න නම් මවකගෙ පෝෂණය වැදගත්. මාස හයට අඩු දරුවන්ට ශක්තිමත් ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් නොමැති නිසා බාහිර දේවල්වලින් සිදුවන බලපෑම අවම කරගැනීම මවුකිරිවලින් සිදුවනවා. මවුකිරි හරහා මවගේ ප්‍රතිදේහ දරුවාට ලැබෙනවා. ඒ වගේම ඒ වයසේ දරුවෙක් රැකබලාගන්න විට මවගේ නින්දේ සිට සාමාන්‍ය දින චර්යාව වෙනස් වෙනවා. මේ දේවල්වලට සාර්ථකව මුහුණ දීමට දරුවෙකු බිහිකිරීමෙන් පසු කිරිදෙන අවධියේ මවකගේ පෝෂණය යහපත් තත්ත්වයක පවත්වා ගැනීමත් වැදගත් වෙනවා,” ඇය පෙන්වා දුන්නා ය.
නාගරික මාතෘ පෝෂණ අර්බුදය
නාගරික ව ජීවත්වන දෛනික වැටුප් කම්කරුවන්ගේ පවුල්වල උක්ත මවුවරුන්ගේ පෝෂණය සම්බන්ධ ගැටලු මෙම වාර්තාවෙන් නිරීක්ෂණය කර තිබේ.
ලෝක බැංකු දත්තවලට අනුව ශ්‍රී ලංකාවේ නාගරික දිළිඳුභාවය 2022 දී 15%කි. ජන හා සංඛ්‍යාලේඛන දෙපාර්තමේන්තුවේ 2022 ජනවාරි දත්තවලට අනුව කොළඹ නගරයේ ජීවත්වන එක් අයෙකුගේ අවම වියදම රු.9624ක් ලෙස ගණනය කර ඇති අතර එය 2022 දෙසැම්බර් වන විට රු.14859ක් දක්වා ඉහළ ගොස් තිබේ.
මේ හේතුවෙන් මවුවරුන්ට අවශ්‍ය පෝෂ්‍යදායී ආහාර මිලට ගැනීමට අවශ්‍ය ක්‍රය ශක්තිය බිඳ වැටී ඇතැයි වාර්තාව පෙන්වා දෙයි.
එපමණක් නොව, 2021-2030 වසර සඳහා වන ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික පෝෂණ ප්‍රතිපත්තිය තුළින් ද මෙම නාගරික ප්‍රදේශ ආශ්‍රිතව ජීවත්වන අඩු ආදායම්ලාභී ගර්භණී හා කිරිදෙන මවුවරුන් පෝෂණය අතින් වැඩියෙන් ම අවදානමක සිටින බව හඳුනාගෙන තිබේ.
වාර්තාවේ දත්ත රැස්කිරීමේ දී ක්ෂමා සංවිධානය විසින් සම්මුඛ සාකච්ඡා පැවැත්වූ මවුවරුන් බහුතරයක් ඒ සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ගේ අත්දැකීම් විස්තර කර තිබේ.
ආහාර පිසීම සඳහා විශාල මුදලක් දැරීමට සිදුවන නිසා බත් පර්සලයක් රුපියල් 200කට පමණ මිලට ගෙන සැමියා සමග බෙදාගෙන කෑමට ගන්නා බව එක් මවක් ප්‍රකාශ කර තිබූ අතර, තවත් මවක් ප්‍රකාශ කර තිබුණේ බොහෝවිට තමා ආහාර ගන්නේ වේල් දෙකක් පමණක් බවයි.
ඔවුන් බහුතරයක් පවසා තිබුණේ පෝෂ්‍යදායී ආහාරවේලක් ලබා ගැනීම මිල අධික නිසා කුස පුරවා ගැනීමට අවශ්‍ය ආහාර පමණක් ඔවුන් ලබා ගන්නා බවයි.
