එක්සත් ජාතීන්ගේ කොමිසම ගාසා තීරයේ ජන සංහාරයක් සිදුවන බව සනාථ කරයි: ඊළඟට කුමක් සිදුවේද?
ජිනීවා, 2025 සැප්තැම්බර් — මෙම සතියේ නිකුත් කරන ලද සන්ධිස්ථානමය වාර්තාවක, හිටපු එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් මහ කොමසාරිස් නවී පිල්ලේගේ සභාපතිත්වයෙන් යුත් පලස්තීන භූමිය පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ ස්වාධීන ජාත්‍යන්තර විමර්ශන කොමිසම, ඊශ්‍රායලය ගාසා තීරයේ පලස්තීනුවන්ට එරෙහිව ජන සංහාරයක් සිදු කර ඇති බව නිගමනය කර තිබේ. මෙම තීරණය ජාත්‍යන්තර වගවීමේ උත්සාහයන්හි හැරවුම් ලක්ෂ්‍යයක් සනිටුහන් කරන අතර, වියහැකි නීතිමය සහ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික ප්‍රතිවිපාක කලාපයෙන් ඔබ්බට ප්‍රතිරාවය කරයි.
කොමිසමේ ප්‍රධාන සොයාගැනීම්
වසර දෙකකට ආසන්න විමර්ශනයකින් පසුව, කොමිසම තීරණය කළේ 1948 ජන සංහාර සම්මුතිය යටතේ අර්ථ දක්වා ඇති ක්‍රියාවන් පහෙන් හතරක් ඊශ්‍රායල බලධාරීන් සහ ආරක්ෂක හමුදා විසින් සිදු කර ඇති බවයි:
– ජන කණ්ඩායමේ සාමාජිකයින් ඝාතනය කිරීම
– බරපතල ශාරීරික හෝ මානසික හානියක් සිදු කිරීම
– ජන කණ්ඩායම විනාශ කිරීමට සැලසුම් කරන ලද ජීවන තත්වයන් හිතාමතාම ඇති කිරීම
– ජන කණ්ඩායමේ උපත් වැළැක්වීමට අදහස් කරන පියවර පැනවීම
වාර්තාව පුළුල් විනාශය, කුසගින්න සහ මානුෂීය ආධාර ප්‍රතික්ෂේප කිරීම උපුටා දක්වමින්, ‘ජන සංහාරක අභිප්‍රාය’ ගාසා තීරයේ ඊශ්‍රායල මෙහෙයුම්වල ස්වභාවය සහ පරිමාණයෙන් ඇති එකම සාධාරණ නිගමනය බව නිගමනය කළේය.
වාර්තාවේ නම් කර ඇති පුද්ගලයින්
කොමිසම සෘජු වගකීම දරන ලෙස ජ්‍යෙෂ්ඨ ඊශ්‍රායල නිලධාරීන් තිදෙනෙකු හඳුනා ගත්තේය:
අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහු
ජනාධිපති අයිසැක් හර්සොග්
හිටපු ආරක්ෂක අමාත්‍ය යෝව් ගැලන්ට්
ජන සංහාරක අභිප්‍රාය පිළිබිඹු කරන ප්‍රසිද්ධ ප්‍රකාශ නිකුත් කිරීම සඳහා මෙම පුද්ගලයින්ට චෝදනා එල්ල විය. රාජ්‍ය නියෝජිතයන් ලෙස, කොමිසම ඊශ්‍රායලය ජාත්‍යන්තර නීතිය යටතේ වගකිව යුතු රාජ්‍යයක් ලෙස සැලකුවේය.
නවී පිල්ලේගේ ප්‍රකාශය
“මෙම සාහසික අපරාධ සඳහා වගකීම ඉහළම තලයේ සිටින ඊශ්‍රායල බලධාරීන්ට පැවරේ,” පිල්ලේ පැවසීය. “ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවට නිහඬව සිටිය නොහැක. ක්‍රියාමාර්ග නොමැතිකම ඊට අනුබල දීමක්” ලෙස සැලකේ.
ඊළඟට සිදුවන්නේ කුමක්ද?
කොමිසමේ සොයාගැනීම් නඩු පැවරීමේ බලයක් දරන්නක් නොවේ. නමුත් ඒවා ජාත්‍යන්තර අපරාධ අධිකරණයට (ICC) ඉදිරිපත් කර ඇති අතර රෝම ප්‍රඥප්තිය යටතේ ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම සඳහා දැනුම් දිය හැකිය. ජාත්‍යන්තර අධිකරණ අධිකරණය (ICJ) 2023 දී දකුණු අප්‍රිකාව විසින් ගොනු කරන ලද වෙනම ජන සංහාර නඩුවක් ද විභාග කරයි.
විය හැකි වර්ධනයන් අතරට:
– නම් කරන ලද නිලධාරීන් සඳහා ICC අත්අඩංගුවට ගැනීමේ වරෙන්තු
– සම්බාධක හෝ සම්බාධක ඉල්ලා සිටින එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩල යෝජනා
– හමුදා ආධාර හෝ ආයුධ ලබාදීම අත්හිටුවීමට තෙවන පාර්ශවීය රාජ්‍යයන් මත පීඩනය වැඩි වීම
– ජාතික අධිකරණවල විශ්වීය අධිකරණ බලය පිළිබඳ නඩු පුළුල් කිරීම
– වන්දි ගෙවීම සහ වින්දිතයින් හඳුනා ගැනීම සඳහා සිවිල් සමාජය බලමුලු ගැන්වීම
ගෝලීය ඇඟවුම්
ගාසා ජන සංහාර වාර්තා මගින් විශේෂයෙන් බලවත් රාජ්‍යයන්ට චෝදනා එල්ල වන අවස්ථා වලදී, වගවීම පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මතයන් නැවත සකස් කළ හැකිය. යුධ පිටියේ ක්‍රියාමාර්ග පමණක් නොව – හැසිරීම් රටා සහ නිල වාචාලකම හරහා ජන සංහාරක අභිප්‍රාය තක්සේරු කරන ආකාරය සඳහා ද එය පූර්වාදර්ශයක් සපයයි.
.
