සුනන්ද දේශප්‍රිය.
( Sri Lanka Breif/ 10 July 2025)ශිෂ්‍ය ආරක්ෂාව පිළිබඳ හැරවුම් ලක්ෂ්‍යයක් ලෙස ප්‍රශංසා ලද විශිෂ්ට තීන්දුවක් මගින්, ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්ව විද්‍යාලයේ පළමු වසරේ සිසුවියකගේ ජීවිතය වෙනස් කළ තුවාල ඇති කළ බිහිසුණු සිදුවීමකින් පසුව, රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාලවල නවක වදය මැඩපැවැත්වීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය තීරණාත්මක නියෝගයක් ලබා දී ඇත.
මෙම සන්ධිස්ථානීය නඩුවේ මුලසුන දැරූ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරුන් තිදෙනෙකු, ශ්‍රී ලංකා විශ්ව විද්‍යාලවල නවක වදය වැළැක්වීමේ පද්ධතිමය අසාර්ථකත්වයන් ආමන්ත්‍රණය කළ අතර ආයතනික ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා පුළුල් මාර්ගෝපදේශ නිකුත් කළහ. ඔවුන් විනිසුරු ඒ.එල්. ශිරාන් ගුණරත්න (තීන්දුව ලබා දුන්), විනිසුරු කේ. ප්‍රියන්ත ප්‍රනාන්දු සහ විනිසුරු සෝභිත රාජකරුණා ය.
ශිෂ්‍ය උත්සවයක් අතරතුර ඇති වූ ප්‍රචන්ඩ නවක වධය හේතුවෙන් හිසට සහ පපුවට දැඩි කම්පනයක් ඇති වූ ඇගේ සහෝදරයා වන පසිඳු හිරුෂාන් සිල්වා වෙනුවෙන් නීතිඥ ෂර්මිලා ප්‍රියදර්ශනී සිල්වා විසින් SC FR 216/2020 නඩුව ගොනු කරන ලදී. විශ්ව විද්‍යාල නීති උල්ලංඝනය කරමින් බීමත්ව සිටි ජ්‍යෙෂ්ඨයින් විසින් මෙහෙයවන ලද බව කියන මෙම සිද්ධියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස තරුණ පෙත්සම්කරුට අර්ධ අංශභාගය සහ දීර්ඝ කාලීන සිහිසුන් භාවයක් ඇති විය.
නඩු වාර්තාව මෙසේ සදහන් කරයි.
“පළිගැනීම්, සමාජ අපකීර්තිය සහ ආයතනික බලධාරීන් කෙරෙහි විශ්වාසයක් නොමැතිකම හේතුවෙන් සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් නවක වදය පිළිබඳ සිද්ධීන් වාර්තා නොවන බව අධිකරණය නිරීක්ෂණය කළේය. වින්දිතයින් බොහෝ විට තම අධ්‍යයන ප්‍රගතිය හෝ පුද්ගලික ආරක්ෂාව අනතුරේ හෙළනු ඇතැයි යන බිය නිසා පැමිණිලි ගොනු කිරීමෙන් වැළකී සිටිති. ඊට අමතරව, සමහර සිසුන් නවක වදය නොවැළැක්විය හැකි චාරිත්‍රයක් ලෙස සලකන අතර, යුක්තිය සෙවීමෙන් ඔවුන් තවදුරටත් අධෛර්යමත් කරයි. නවක වදය පැතිරීම පිළිබඳ විකෘති අවබෝධයකට තුඩු දී ඇති, විශ්වවිද්‍යාල පරිපාලකයින්ට එහි බරපතලකම අවතක්සේරු කිරීමට ඉඩ සලසන, අඩු වාර්තාකරණය කණගාටුදායකය.
විශ්වවිද්‍යාලවල නවක වදය වසර ගණනාවක් අඛණ්ඩව පැවතීමට එක් හේතුවක් වන්නේ විශ්වවිද්‍යාල කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් නවක වදය සිදුවීම් පිළිබඳව නිහඬව සිටීම බව අධිකරණය නිරීක්ෂණය කළේය. සමහර පරිපාලන හෝ පීඨ සාමාජිකයින් පුද්ගලික අනුබද්ධතා හෝ බාහිර බලපෑම් හේතුවෙන් නිහඬතාවය සහ පැමිණිලි නොකිරීම වෙනුවෙන් පෙනී සිටින අතර අපරාධකරුවන්ට එරෙහිව පියවර ගැනීමට අපොහොසත් වේ. මෙම අනුබද්ධතාවය නවක වදය පාලනයකින් තොරව දිගටම කරගෙන යාමට ඉඩ සලසයි. විශ්වවිද්‍යාල පරිසරය තුළ අපයෝජන චක්‍රයක් ශක්තිමත් කරයි.
ස්වාධීන අධීක්ෂණ යාන්ත්‍රණ නොමැතිකම මෙම ගැටළුව තවත් උග්‍ර කරන අතර, සිසුන් ආරක්ෂා කිරීමට අපොහොසත් වීම සම්බන්ධයෙන් ආයතනවලට වගකීම පැවරීම දුෂ්කර කරයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ විශ්ව විද්‍යාලවල නවක වදය අඛණ්ඩව පැවතීම පද්ධතිමය ප්‍රතිසංස්කරණයක හදිසි අවශ්‍යතාවය අවධාරණය කරන බව මෙම අධිකරණය පිළිගනී. නවක වදය සම්බන්ධයෙන් ශුන්‍ය ඉවසීමේ ප්‍රතිපත්තියක් ප්‍රකාශ කිරීම පමණක් නොව ක්‍රියාත්මක කිරීම ද, පැමිණිලි කඩිනමින් විමර්ශනය කිරීම, සුදුසු විනය ක්‍රියාමාර්ග කඩිනමින් ගැනීම සහ ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී සිදුවන අඩුපාඩු සඳහා වගවීමේ පියවර ක්‍රියාත්මක කිරීම ද විශ්ව විද්‍යාල විසින් කළ යුතුය. නීතිමය රාමු ශක්තිමත් කිරීම, දැනුවත් කිරීමේ ව්‍යාපාර වැඩිදියුණු කිරීම සහ ගෞරවය සහ ඇතුළත් කිරීමේ සංස්කෘතියක් පෝෂණය කිරීම නවක වදය මුලිනුපුටා දැමීම සහ සියලුම සිසුන් සඳහා ආරක්ෂිත අධ්‍යාපන පරිසරයක් සහතික කිරීම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය පියවර වේ.
අධිකරණයේ අදහස වන්නේ නවක වදය වැළැක්වීමට හෝ අපරාධකරුවන් වගකිව යුතු බවට පත් කිරීමට නොහැකි වීම වගකිව යුතු පුද්ගලයින්ට ප්‍රතිවිපාක ගෙන දිය යුතු බවයි. නවක වදය සිදුවීම් වාර්තා කිරීමට අපොහොසත් වීම සම්බන්ධයෙන් විශ්ව විද්‍යාල පරිපාලන සාමාජිකයින් වගකිව යුතුය. පද්ධතිමය නොසැලකිල්ල ඔප්පු වුවහොත්, අත්හිටුවීම හෝ සේවයෙන් පහ කිරීම වැනි දඬුවම් ක්‍රියාත්මක කළ යුතුය. ඊට අමතරව, ආරක්ෂිත සහ විනයගරුක අධ්‍යාපනික පරිසරයක් සහතික කිරීම සඳහා භාර දී ඇති පීඨ සාමාජිකයින්ට සහ නවක වදය පිළිබඳ සලකුණු හඳුනා ගැනීමට, ඵලදායී ලෙස මැදිහත් වීමට සහ පැමිණිලි නොසලකා හැරීමට අල්ලස් හෝ බාහිර පීඩනයට එරෙහි වීමට අනිවාර්ය නවක වදය විරෝධී පුහුණුවක් ලබා දිය යුතුය.
පළිගැනීමේ බිය හෝ ආයතනික උදාසීනත්වය හේතුවෙන් බලපෑමට ලක් වූ සිසුන් පැමිණිලි ඉදිරිපත් කිරීමෙන් වැළකී සිටින්නේ නම්, නවක වදය මැඩපැවැත්වීම සහ අඩු කිරීම සඳහා ක්‍රියාත්මක කිරීමේ යාන්ත්‍රණයන් ශක්තිමත් කිරීම පමණක් ප්‍රමාණවත් නොවේ. නවක වදය ඵලදායී ලෙස මුලිනුපුටා දැමීම සඳහා ශක්තිමත් බලාත්මක කිරීමක් පමණක් නොව, සිසුන්ට බිය ගැන්වීම්වලින් තොර ආරක්ෂාවක් සහතික කරන නීතිමය සහ පරිපාලන පරිසරයක් නිර්මාණය කිරීම ද අවශ්‍ය වේ. උසස් අධ්‍යාපන ආයතන නිසැකවම තහවුරු කළ යුත්තේ නවක වදය යනු අධ්‍යයන සැකසුම් තුළ කිසිදු අවකාශයක් නොමැති අපරාධ ක්‍රියාවක් බවයි, එම පිළිගැනීම මත පදකම්ව අපරාධකරුවන් වළක්වන සහ සිසුන්ට බියෙන් තොරව යුක්තිය පතා යාමට බලය ලබා දෙන දැඩි ක්‍රියා පටිපාටි ආරක්ෂණ අවශ්‍ය වේ.
නවක වදය සම්බන්ධයෙන් පැමිණිල්ලක් ගොනු කිරීමේදී, සාක්ෂිකරුවන්ගේ ආරක්ෂණ ප්‍රොටෝකෝලවලට සමාන ආරක්ෂක පියවරයන් හරහා පැමිණිලිකරුගේ ආරක්ෂාව සහතික කළ යුතුය. පැමිණිලිකරුගේ අනන්‍යතාවය හෙළිදරව් කිරීම වැළැක්වීම සඳහා විශ්වවිද්‍යාල දැඩි රහස්‍යතා ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කළ යුතු අතර ජ්‍යෙෂ්ඨ සිසුන් හෝ වෙනත් උනන්දුවක් දක්වන පාර්ශ්වයන්ගේ පළිගැනීම් වලින් ඔවුන් ආරක්ෂා කිරීමට අවශ්‍ය ආරක්ෂණ සැපයිය යුතුය. මෙයට ආරක්ෂිත නවාතැන්, පහසුකම් සඳහා අධීක්ෂණය කරන ලද ප්‍රවේශය සහ අවශ්‍ය අවස්ථාවලදී නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන ආයතන සමඟ සෘජු සම්බන්ධීකරණය ඇතුළත් වන අතර, සිසුන්ට බියෙන් හෝ තවදුරටත් හානිවලට බියෙන් තොරව තම අධ්‍යාපනය දිගටම කරගෙන යා හැකි බව සහතික කරයි.
අධ්‍යයන හා අනධ්‍යයන කාර්ය මණ්ඩලය නවක වදය සිදුවීම් වාර්තා කිරීම සඳහා ධනාත්මකව මැදිහත් විය යුතුය. එවැනි සිදුවීම් දිගටම පැවතීමට දැනුවත්ව ඉඩ දීම ඔවුන්ගේ රාජකාරි ඉටු කිරීමේදී නොසැලකිලිමත්කම සඳහා වගකිව යුතු අතර, විනය පියවර ගත යුතුය. ඊට අමතරව, නිහඬතාවයේ සහ දඬුවම් නොලැබීමේ සංස්කෘතියක් පෝෂණය කිරීම වෙනුවට නවක වදය ක්‍රියාකාරීව වැළැක්වීම සහ/හෝ අධෛර්යමත් කිරීම සහතික කිරීම සඳහා ශිෂ්‍ය සංගම් නායකයින් වෙත වගවීම පුළුල් කළ යුතුය.
එබැවින්, විශ්ව විද්‍යාල සිසුන්ට ඉක්මන් ප්‍රතිචාර දක්වන්නන් වෙත ප්‍රවිශ්ඨ වීමටත් පිළියම් ලබා ගැනීමට සහ බියෙන් හෝ අනුග්‍රහයෙන් තොරව කඩිනමින් සහ අරමුණු සහිත ආකාරයකින් එවැනි සහනයක් ලබා දීමට ආරක්ෂිත පරිසරයක් නිර්මාණය කළ යුතු බව මෙම අධිකරණය අවධාරනය කරයි. එම පරිසරය නිර්මාණය කිරීම බලධාරීන් මත සම්පූර්ණයෙන්ම රඳා පවතී.”
නිහඬතාවයේ සංස්කෘතියක් හෙළිදරව් වීම
සමාජ ආධිපත්‍යය, ස්ත්‍රී විරෝධය සහ ආයතනික නොසැලකිල්ල ප්‍රකාශ කිරීමක් ලෙස, බොහෝ විට සම්ප්‍රදායක් ලෙස රාමු කරන ලද – ගැඹුරින් මුල් බැසගත් නවක වදය සංස්කෘතිය අධිකරණය හෙළා දුටුවේය. “නවක වධය නිදහස් අධ්‍යාපනයේ මූලික අභිප්‍රාය දූෂණය කරයි,” යනුවෙන් තීන්දුව ප්‍රකාශ කළේ වින්දිතයින් අතර සියදිවි නසාගැනීම්, මානසික කම්පනය සහ අධ්‍යයන කටයුතු අත්හැරීම වැනි සිද්ධීන් උපුටා දක්වමිනි.
අධිකරණයේ මතය ප්‍රකාශ කරමින් විනිසුරු ඒ.එල්. ශිරාන් ගුණරත්න, පවතින නීතිමය ආරක්ෂාවන් ක්‍රියාත්මක කිරීමට විශ්ව විද්‍යාල සහ නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන්නන් අසමත් වීම අවධාරණය කළේය. “බලාත්මක කිරීමේ යාන්ත්‍රණයන් පැහැදිලිවම අසාර්ථක වී ඇත,” යනුවෙන් තීන්දුව ප්‍රකාශ කළේ ආයතනික අපයෝජන සඳහා ශුන්‍ය ඉවසීමේ ප්‍රවේශයක් ඉල්ලා සිටිමිනි.
කැම්පස් ජීවිතය නැවත හැඩගස්වා ගත හැකි මාර්ගෝපදේශ
අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කිරීමේ ප්‍රකාශයක් කෙරෙහි පමණක් අවධානය යොමු කරනවා වෙනුවට, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පද්ධතිමය ප්‍රතිසංස්කරණයක් දෙසට යොමු විය. මෙම තීන්දුව මගින් සියලුම රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල පුළුල් ආරක්ෂණ ක්‍රමවේද අනුගමනය කිරීමට නියෝග කරයි.
ඒවාට ඇතුළත් වන්නේ:
මනෝ විද්‍යාඥයින්, නීති උපදේශකයින් සහ පරීක්ෂා කරන ලද ශිෂ්‍ය නියෝජිතයින් සහිත වින්දිත සහාය කමිටු;
ගෞරවය, මානසික සෞඛ්‍යය සහ නායකත්වය පිළිබඳව සිසුන් දැනුවත් කිරීම සඳහා පදනම් සහ උපදේශන වැඩසටහන්;
CCTV, මාෂල් මුර සංචාර සහ පාලිත නේවාසිකාගාර ප්‍රවේශය වැනි කැම්පස් නිරීක්ෂණ සහ ආරක්ෂණ පියවර;
පැමිණිලි ඉල්ලා අස්කර ගැනීමට වින්දිතයින් මත එල්ල කරන ප්‍රමාදයන් හෝ පීඩනය සඳහා පොලිස් වගකීම;
සංශෝධිත විනය නීති සහ රහස්‍ය වාර්තාකරණ පද්ධති;
අක්‍රියතාව හෝ අනුග්‍රහය සඳහා ශිෂ්‍ය සංගම් සහ කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් වගකිව යුතුය. සාක්ෂිකරුවන්ට ආරක්ෂාව සැපයීම මත පදනම් වූ ආරක්ෂක ප්‍රොටෝකෝල සමඟ සයිබර් නවක වදය, මත්ද්‍රව්‍ය අනිසි භාවිතය සහ ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය මත පදනම් වූ හිරිහැර කිරීම් ද මාර්ගෝපදේශ ආවරණය කරයි, .
“මෙය එක් සිසුවෙකු ගැන පමණක් නොවේ“
අධිකරණ තීන්දුවෙන් අවධාරණය කරන්නේ නවක වදය හුදෙක් හිරිහැර කිරීමේ ගැටලුවක් නොව පුළුල් පද්ධතිමය අසාධාරණයන් පිළිබිඹු කරන බවයි. වින්දිතයින් බොහෝ විට විවිධ සමාජ–ආර්ථික සහ කලාපීය පසුබිම්වලින් පැමිණෙන අතර, කාන්තා ශිෂ්‍යාවන් අසමාන ලෙස පීඩාවට පත්ව සිටිති.
ගංගොඩවිල මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයේ පසිඳුට යුක්තිය ඉටුවෙමින් පවතින අතර, මෙම තීන්දුව තනි නඩුවකට වඩා බොහෝ සෙයින් ප්‍රතිරාවය කරයි. අයවැය ප්‍රතිපාදන, අතුරු නීති කෙටුම්පත් කිරීම සහ අමාත්‍ය නියෝග ඇතුළුව බලාත්මක කිරීමේ ප්‍රගතිය පිළිබඳව උසස් අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය සහ විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාව දැන් මාස හයක් ඇතුළත අධිකරණයට වාර්තා කළ යුතුය.
ක්‍රියාමාර්ග සඳහා කැඳවීමක්
“මෙම තීන්දුව උසස් අධ්‍යාපනයේ සෑම පාර්ශවකරුවෙකුම අවදි කිරීමේ කැඳවීමකි,” නීති නිරීක්ෂකයින් පැවසීය.
රටපුරා ප්‍රතිසංස්කරණ ක්ෂිතිජයේ පවතින බැවින්, මෙම තීන්දුව නව පරිච්ඡේදයක ආරම්භය සනිටුහන් කරයි. අධ්‍යයන අභිලාෂය බියෙන් පාවා නොදිය යුතු එකකි.
ඉංග්‍රිසි බසින් ඇති නඩු වාර්තාවේ සිංහල පරිවර්ථනය ශ්‍රී ලංකා බ්‍රිෆ් වෙතනි.