ශ්‍රී ලංකාවේ ඇස්තමේන්තුගත දරිද්‍රතාවය (දිනකට ඩොලර් 3.65 ට අඩු ආදායමක් ලබන ජනගහනයේ කොටස) අඛණ්ඩව ඉහළ මට්ටමක කවමත් පවතී. එය 2024 දී ජනගහනයෙන් හතරෙන් එකකට පමණ බලපෑවේය. ඒ 2021 දී මෙන් දෙගුණයක් ඉහළ අගයකි.
පසුගිය ආර්ථික අර්බුදය අතරතුර දරිද්‍රතාවය අඩු කිරීමේ දිනාගැනීම් ආපසු හැරීම නිසා ශ්‍රී ලංකාව 2000 දශකයේ මුල් භාගයේ එහි ඉහළ දරිද්‍රතා මට්ටම් කරා නැවත ගෙන ගොස් ඇත. මේ බව දරිද්‍රතා විශ්ලේෂණ මධ්‍යස්ථානය (CEPA) විසින් කරන ලද නව අධ්‍යයනයකින් හෙළි වේ.
කොළඹදී පසුගිය අඟහරුවාදා (08) දියත් කරන ලද වාර්තාවේ මෙසේ සඳහන් වේ:
“නිදහසින් පසු එහි දරුණුතම ආර්ථික අර්බුදයට මුහුණ දීමෙන් පසු ආර්ථිකය කැපී පෙනෙන ලෙස ස්ථාවර වී ඇත, නමුත් නැවත අර්බූදය ඇතිවීමේ සැලකිය යුතු අවදානම් තිබේ. රට දැන් සාර්ව ආර්ථික ස්ථායිකරණය දිගටම කරගෙන යා යුතු අතර රාජ්‍ය ධාරිතාව කෙරෙහි නව අවධානයක් යොමු කරමින් වර්ධන ප්‍රතිපත්ති මාලාවක් ක්‍රියාත්මක කළ යුතුය.”
‘ශ්‍රී ලංකාවේ 2025–2030 පරිවර්තනීය වර්ධනය තිරසාර කිරීම’ යන මාතෘකාව යටතේ ඇති වාර්තාව, ඉදිරි වසර පහ තුළ තිරසාර හා සියල්ල ඇතුළත් ආර්ථික වර්ධනයක් අත්කර ගැනීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව සඳහා නිර්භීත මාර්ග සිතියමක් ඉදිරිපත් කරයි.
ODI Global සහ CEPA අනුග්‍රහය යටතේ ස්වාධීන වර්ධන අධ්‍යයන කණ්ඩායමක් විසින් රචිත මෙම වාර්තාව, නිදහසින් පසු එහි දරුණුතම ආර්ථික අර්බුදයෙන් රට ගොඩනැගෙන විට ඉදිරි පස් වසරෙහි සංකීර්ණ ආර්ථික භූ දර්ශනය කළමනාකරණය සඳහා තීරණාත්මක ප්‍රතිපත්ති නිර්දේශ සපයයි.
රාජ්‍ය, පෞද්ගලික සහ ජාත්‍යන්තර අංශවල පුළුල් අත්දැකීම් ඇති ප්‍රමුඛ විශේෂඥයින් නව දෙනෙකුගෙන් යුත් කණ්ඩායමක් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද මෙම වාර්තාව, අලුත් වර්ධනය සහ අඩු උද්ධමනය ඇතුළුව ශ්‍රී ලංකා ආර්ථිකය ස්ථාවර කිරීමෙහිලා ලබා ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රගතිය ඉස්මතු කරයි.
කෙසේ වෙතත්, ඉහළ දරිද්‍රතා මට්ටම්වල අඛණ්ඩ අභියෝගයට මුහුණ දීමට සහ අනාගත අවදානම් අවම කිරීම සහ මෙරට අතිමහත් විභවය විවෘත කිරීම සඳහා ව්‍යුහාත්මක ප්‍රතිසංස්කරණ සහ ඉලක්කගත ආංශික ප්‍රතිපත්ති සමඟ ආර්ථික පරිවර්තනය කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම අවශ්‍ය බව එය අවධාරණය කරයි.
“ශ්‍රී ලංකාව මෑත කාලීන ආර්ථික දුෂ්කරතා ජය ගැනීමේදී කැපී පෙනෙන ඔරොත්තු දීමේ හැකියාවක් පෙන්නුම් කර ඇත, නමුත් සමෘද්ධිය කරා යන ගමනට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාවට මීට වඩා වැඩි යමක් අවශ්‍ය වේ. එයට නිර්භීත ක්‍රියාමාර්ග අවශ්‍ය වේ. මෙම වාර්තාව ස්ථාවරත්වයේ දුෂ්කර ජයග්‍රහණයන් තහවුරු කිරීම සඳහා පමණක් නොව, සියලු ශ්‍රී ලාංකිකයන් නඟා සිටුවීමට සැබවින්ම පරිවර්තනීය වර්ධනයක් ඇති කිරීම සඳහා තීරණාත්මක රාමුවක් සපයයි. අවස්ථාව මෙහි ඇති අතර, වඩාත් ඇතුළත් සහ ඔරොත්තු දෙන ආර්ථිකයක් නිර්මාණය කිරීමට අප තීරණාත්මකව ක්‍රියා කළ යුතුය.”
තිරසාර වර්ධනයක් අත්කර ගැනීම සඳහා තීරණාත්මක ප්‍රධාන ප්‍රතිපත්ති ක්ෂේත්‍ර හයක් අධ්‍යයනයෙන් හඳුනා ගනී: සාර්ව ආර්ථික ස්ථාවරත්වය පවත්වා ගැනීම, ගෝලීය සැපයුම් දාමයන්ට ඒකාබද්ධ වීම, සාධක වෙළඳපොළ වැඩිදියුණු කිරීම, ඉලක්කගත ආංශික ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීම, දරිද්‍රතාවය අඩු කිරීම සහ දේශපාලන සම්මුතිය ගොඩනැගීම. අනාගතයේදී ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික පරිවර්තනය මෙහෙයවන සංචාරක ව්‍යාපාරය, ඩිජිටල් ආර්ථිකය, නිකේතන නිෂ්පාදනය සහ කෘෂිකර්මාන්තය ඇතුළු වර්ධනය සඳහා සූදානම් ප්‍රධාන අංශ ද එය ඉස්මතු කරයි.
CEPA හි විධායක අධ්‍යක්ෂ සහ වාර්තාවේ සම කර්තෘ මහාචාර්ය සිරිමල් අබේරත්න මෙම පරිවර්තනයේ දී වෙළඳාමේ තීරණාත්මක කාර්යභාරය අවධාරණය කළේය: “ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයනවල ඓතිහාසික ඌන කාර්ය සාධනය අඛණ්ඩ අපනයන විරෝධී පක්ෂග්‍රාහීත්වයක් සහ අපහසු ව්‍යාපාරික රෙගුලාසි සමඟ සෘජුවම සම්බන්ධ වේ. ගෝලීය වෙළඳාමට උපායමාර්ගිකව විවෘත කිරීම සහ ව්‍යාපාර ක්‍රියා පටිපාටි දැඩි ලෙස විධිමත් කිරීම විකල්ප පමණක් නොව, අපනයන ඉහළ නැංවීමට, ආයෝජන උත්තේජනය කිරීමට සහ ජාත්‍යන්තර වේදිකාවේ ශ්‍රී ලාංකික ව්‍යාපාරවල සම්පූර්ණ විභවය මුදා හැරීමට අත්‍යවශ්‍ය ත්වරණකාරක බව අපගේ සොයාගැනීම් අවධාරණය කරයි.
ODI Global හි ජාත්‍යන්තර ආර්ථික සංවර්ධන සමූහයේ අධ්‍යක්ෂ මහාචාර්ය ඩර්ක් විලෙම් ටී වෙල්ඩේ මෙසේ පැවසීය: “අද අස්ථාවර ගෝලීය ආර්ථිකය තුළ, ශ්‍රී ලංකාවේ අත්දැකීම් ගැඹුරු ආර්ථික අර්බුදයකින් ගොඩ ඒම සඳහා බලගතු පාඩමක් ලෙස සේවය කරන අතර සමාන අභියෝගවලට මුහුණ දෙන අනෙකුත් නැගී එන ආර්ථිකයන් සඳහා ආදර්ශයක් සපයයි. වෙළඳාම සහ නිෂ්පාදනය, නවෝත්පාදනය සහ ඩිජිටල් ආර්ථිකය සහ පාලනය සඳහා ඉලක්කගත ප්‍රතිපත්ති මගින් රටේ ආර්ථික භූ දර්ශනය පරිවර්තනය කළ හැකි අතර තවදුරටත් සාර්ව ආර්ථික අර්බුද වළක්වා ගත හැකි ආකාරය අපගේ අධ්‍යයනය තර්ක කරයි. මෙම වාර්තාව සියලුම පාර්ශවකරුවන් – රජය, ව්‍යාපාර, සිවිල් සමාජය සහ පුරවැසියන් – සමෘද්ධිමත් සහ පරිවර්තනය වූ ශ්‍රී ලංකාවක් පිළිබඳ බෙදාගත් දැක්මක් සඳහා එක්ව කටයුතු කිරීමට ක්‍රියා කිරීමට කැඳවීමකි.”
වර්ධනය වේගවත් කිරීම සහ දරිද්‍රතාවය අඩු කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ උපායමාර්ගික පිහිටීම උපයෝගී කර ගැනීමට සහ පවතින නිෂ්පාදන හැකියාවන් ගොඩනඟා ගැනීමට සාමූහික උත්සාහයක් වාර්තාව ඉල්ලා සිටී. අපනයන ඉහළ නැංවීමට සහ විදේශ ආයෝජන ආකර්ෂණය කර ගැනීමට ගෝලීය සහ කලාපීය සැපයුම් දාම සහ ඩිජිටල් ආර්ථිකය සමඟ උපායමාර්ගික සම්බන්ධතාවයේ වැදගත්කම එය අවධාරණය කරයි.
දි අයිලන්ඩි හි පළ වූ ලිපියක පරිවර්ථනයකි.