ඔයා මඩු ඛේදවාචකය  සහ වන අලින්ගේ අනාගතය – චානක බණ්ඩාරගේ

මේ වන විට, ඔයා මඩුවෙහි  NLDB ගොවිපල ඇතුළුව ඔය මඩු ප්‍රදේශයේ අවම වශයෙන් අලි ඇතුන් 60 ක් පමණ අතරමං වී සිටිති.

මෙම අලි ඇතුන් තලාව, ගල්ගමුව, තඹුත්තේගම ප්‍රදේශවලින් එළවා දැමීමට ගොදුරු විය. එම ප්‍රදේශවල ගම්වැසියන් සතුටු කිරීම සඳහා බලධාරීන් මේ වන අලි එතැනින් පන්නා දැමූහ.

මොවුන් ප්‍රධාන වශයෙන් පැටවුන් සමඟ රංචු වශයෙන් ජීවත් වන ඇතින්නියන් ය.

ඉතා වටිනා සම්පතක් වන ඔවුන අප  ඕනෑම කැපවීමක් කර ආරක්ෂා කළ යුතුය.

වනජීවී නිලධාරීන් පවසන්නේ ඔවුන් විල්පත්තු ජාතික වනෝද්‍යානයට (අනුරාධපුර සහ කුරුණෑගල ගම්මානවල සැරිසරන අලි ඇතුන්) ‘ගැටළු සහගත’ අලි ඇතුන් නැවත ගෙන්වා ගන්නා බවයි.

සමහරු පවසන්නේ සහජ බුද්ධියෙන් මෙම අලි පුරාණ අලි මං පෙත් අනුගමනය කර ඔයා මඩු වෙත ළඟා වූ බවයි.

පැහැදිලිවම, ඔයා මඩු හි ගොවීන් දැන් විරෝධතා දක්වයි.

අලි ඇතුන් දැන් ඔයා මඩු හි පදිංචි වී ඇති බව පෙනේ. ඔවුන්ට තවදුරටත් හිරිහැර කරනවාට වඩා, ඔවුන්ට ගොවිපලේ රැඳී සිටීමට ඉඩ දිය යුතුය. (මෙම අක්කර 2,000 ක ගොවිපල මෑත කාලීන ස්ථාපිත කිරීමකි, ඊට පෙර එය ඝන වනාන්තරයක් විය).

විල්පත්තුව වනාන්තර විනාශය නිසා  දැන් ඉතා කුඩාය .එය ඉතා විශාල නව වන අලි සංඛ්‍යාවක් රඳවා ගන්නේ කෙසේද?

නුවණක්කාර තීරණයක් නොවේ.

අනුරාධපුර සහ කුරුණෑගල වන අලි ඇතුන් වැඩි ප්‍රමාණයක් විල්පත්තුවේ පදිංචි කරවීමට උත්සාහ කිරීම නුවණක්කාර අදහසක් නොවේ.

බලධාරීන් වන අලි ඇතුන් යාල, විල්පත්තුව, උඩ වලවේ, වස්ගමුව වැනි ස්ථාපිත ජාතික වනෝද්‍යානවලට පමණක් සීමා කරන බව පෙනේ. මෙය එසේ නම්, එය ශ්‍රී ලංකා අලියාගේ මෙය මගින අවසානය සනිටුහන් කරනු ඇත.

සාමාන්‍යයෙන් අලියෙක් දිනකට කිලෝමීටර් ගණනාවක් ඇවිද යයි.

වන අලි ඉතා බුද්ධිමත් ජීවීන්ය. බලධාරීන්ට අවශ්‍ය මාර්ගයක වන අලි ඇතුන් කිසි විටෙකත් ගමන් නොකරන බව වනජීවී නිලධාරීන් දැන සිටිය යුතුය.

වන අලි දුර බැහැර නව වනාන්තරවලට ගෙන යාම දැවැන්ත කාර්යයකි. මෙම ව්‍යායාමය වන අලි ඇතුන්ට දැවැන්ත ආතතියක් ඇති කරයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඔවුන් තුවාල / අසනීප / ඉතා ප්‍රචණ්ඩකාරී විය හැකිය. පැටවුන් ඉතා කම්පනයට පත් විය හැකිය.

ඇත්ත වශයෙන්ම, වනජීවී කාර්ය මණ්ඩලයට ද එය දුෂ්කර කාර්යයකි. ඔවුන්ගේ ජීවිත පැහැදිලි අනතුරක පවතී.

ඔවුන් මෙතරම් දුෂ්කර/කළ නොහැකි ව්‍යාපෘතියකට අවතීර්ණ වූයේ ඇයි? ඔවුන්ට උපදෙස් දුන්නේ කවුද?

නව පරිසරයන්හි බලහත්කාරයෙන් පදිංචි කරවන ලද වන  අලි ඇතුන් සැමවිටම ඔවුන්ගේ පෙර පරිසරයන්ට නැවත පැමිණෙන බව ආනුභවික සාක්ෂිවලින් පෙනී යයි.

අපි කවුරුත් තේජාන්විත පනාමුරේ ඇතාගේ කතාව දනිමු. 1959 දී, ඇඹිලිපිටිය, රක්වාන ප්‍රදේශවල වන අලි සිය ගණනක් උඩ වලවේ ජාතික වනෝද්‍යානයට පලවා හැරීමට බලධාරීන් උත්සාහ කළහ. එම අභ්‍යාසයේදී, ප්‍රධාන අලියා වන පනාමුරේ ඇත් රාජා සැබෑ නායකත්වය සහ නිර්භීතකම පෙන්නුම් කළේය.

වනජීවී නිලධාරීන් පාඩමක් ඉගෙන ගෙන නැති බව පෙනේ.

හැමෝම අලින්ට දොස් කියනවා

වගාවන්ට හානි කරන නිසා සහ තවත් බොහෝ හානි සිදු කරන නිසා, හැමෝම වන අලින්ට සහ අනෙකුත් වනජීවීන්ට දොස් කියති. දැන් බොහෝ දෙනෙකුට අවශ්‍ය වන්නේ මේ සතුන් (වන අලින්ට නොවේ) මරා දැමීමයි.

මෙයින් පෙන්නුම් කරන්නේ අපගේ නැවුම් චින්තනය සහ අනුකම්පාව නොමැතිකමයි.

අපට ඇති පහසු ක්‍රමය වන ඝාතනය හැර වෙනත් විසඳුම් නොමැති බව පෙනේ.

වනාන්තර භූමියට ආක්‍රමණය කළේ මිනිසුන් මිස අනෙක් අතට සතුන් නොවේ.

වනාන්තර හැකිළීම

අද වන විට වක අලින්ට සහ අනෙකුත් සතුන්ට සැරිසැරීමට ඉතිරිව ඇත්තේ ඉතා සුළු වනාන්තර ප්‍රදේශයකි. එය රටේ මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 12% ක් පමණ විය හැකිය (1948 දී එය 49% ක් විය).

කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයා පාර්ලිමේන්තුවේ දී ප්‍රකාශ කළේ ගොවීන්ට තමන්ගේම ඉඩම් වල වනජීවී තර්ජනය විසඳීමට තමන්ට කැමති ඕනෑම දෙයක් කළ හැකි බවයි. ඔහු මෙම වටිනා සතුන් මරා දැමීමට අවසර දෙමින් සිටියේය.

දැන් වායු රයිෆලයක් ලබා ගැනීම ඉතා පහසුය.

සමහර යූ ටියුබ්කරුවන් ඉල්ලා සිටින්නේ වඳුරන් වහාම සමූහ වශයෙන් මරා දැමිය යුතු බවයි.

වන සතුන් මැරීමෙන් මෙම ගැටළුව විසඳේවිද? නිසැකවම නැත.

එය සංකීර්ණ ගැටළුවක් විසඳීමට උත්සාහ කරන ඉතා කුරිරු ක්‍රමයකි.

1994 සිට මිනිස්-අලි ගැටුම සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ ගොස් ඇත. ගැටලුව විසඳීම සඳහා සියලුම රජයන් අතිවිශාල මහජන මුදල් ප්‍රමාණයක් වියදම් කර ඇත. ඔවුන්ගේ සියලු ව්‍යාපෘති අසාර්ථක වී ඇත.

මෙම වත්මන් ඔයා මඩු මෙහෙයුම අතිශයින් මිල අධික ව්‍යායාමයකි.

නැවතත්, නව පාලකයින්ට ගැටලුවට තිරසාර විසඳුමක් නොමැති බව පෙනේ. ඔවුන් ස්වභාවික පරිසරය උඩු යටිකුරු කිරීමට උත්සාහ නොකළ යුතුය.

බලධාරීන් නොකළ යුතු දෙය නම් වන සතුන් සමඟ අත්හදා බැලීම් කිරීමයි.

ඉඩම් සඳහා කෑදරයි

නැවතත්, ගොවීන් නිරන්තරයෙන් කැලෑ ප්‍රදේශවලට ඇතුළු වේ. ඔවුන් ඉඩම් සඳහා ඉතා කෑදරය. සියලුම දේශපාලනඥයන් මේ ගැන ඇස් පියාගෙන සිටින්නේ ඔවුන්ට ඡන්දය දෙන්නේ වන සතුන් නොව ජනතාව නිසාය.

වනාන්තර ඉඩම් ආක්‍රමණය කරන ගොවීන්, නීති විරෝධී වන විනාශය සහ වන සතුන් අවිචාරවත් ලෙස ඝාතනය කරන අය නීතිය හමුවට පමුණුවා ගත යුතුය. මෙය හොඳින් සිදු නොවේ.

ඒ වෙනුවට, අපි වන සතුන්ගෙන් පළිගැනීමට උත්සාහ කරමු. ගොවීන් විසින් සොරකම් කරන ලද ඉඩම් නැවත වනාන්තරයට ගෙන ආ යුතුය. ඒවා අක්කර දහස් ගණනකි.

අඩු කිරීමට වඩා, රජය රටේ වනාන්තර ආවරණය වැඩි කිරීමට උත්සාහ කළ යුතුය.

ශක්තිමත් විදුලි වැටවල් ඉදිකිරීම එක් විසඳුමකි. අධි වෝල්ටීයතා රැහැන් භාවිතයෙන් අලි ඇතුන්ට විදුලි සැර වැදීමට උත්සාහ කරන ගොවීන්ට නඩු පවරා දිගු සිර දඬුවම් නියම කළ යුතුය.

හිමාචල් ප්‍රදේශ් හි වල් වඳුරන් විෂබීජහරණය කිරීම සාර්ථක වී ඇත.

ඇත්ත වශයෙන්ම මෙම ක්‍රම මිල අධික හා කාලය ගතවන ඒවා වේ (අපගේ රජයන්ට ඉක්මන් ප්‍රතිඵල පෙන්වීමට අවශ්‍ය වේ).

වන්ධ්‍යාකරණය ශ්‍රී ලංකාවට හොඳ ක්‍රමයකි.

ඉන්දියාව කිසි විටෙකත් තම වනජීවීන් ඝාතනය කිරීමට අවසර නොදේ.

රජයට අවශ්‍ය වන්නේ ශ්‍රී ලංකාවට වැඩි සංචාරකයින් පැමිණීමයි. ඒ සමඟම එය වක්‍රව වන සතුන්ට හිරිහැර කිරීම සහ ඝාතනය කිරීම ප්‍රවර්ධනය කරයි. රජයට කේක් අවශ්‍ය වන අතර එය තමන්ම අනුභව කිරීමටද අවශ්‍ය වන පරිදිය.

රජයට නොතේරෙන්න පුළුවන් නමුත් මේ සතුන් මිලියන ගණනක් වටී. අපි ඔවුන් හොඳින් රැකබලා ගන්නේ නම් මරා දැමීම වෙනුවට, ඔවුන්ගෙන් සමහරක් ලොව පුරා යහපත්, මානුෂීය සත්වෝද්‍යානවලට අපනයනය කළ හැකිය. මෙය අපට විශාල විදේශ විනිමයක් ගෙන එනු ඇත.

අපි බහු වාර්ගික රටක් බව ඇත්ත. නමුත් අපි ප්‍රධාන වශයෙන් බෞද්ධයෝ වෙමු. බුද්ධාගමට අනුව සියලු ජීවීන්ට ජීවත්වීමේ අයිතියක් ඇත.

-ලේඛකයා ජාත්‍යන්තර නීතිඥයෙකි.

(ඩේලි එෆ් ටී හි පළවූ ලිපියක සංස්කරණය කරන ලද සිංහල ප්‍රතිරචනය සේ. පියවර්ධන විසිනි)