යෝජිත ත්‍රස්ත-විරෝධී නීති කෙටුම්පත් කෙටුම්පතෙහි සිදු කරන ලද සංශෝධන ධනාත්මක වුවද, පෙර කෙටුම්පතේ අඩුපාඩු ප්‍රමාණවත් ලෙස නිවැරදි කිරීමට අපොහොසත් වන අතර, එය සම්මත කළහොත් බරපතල මානව හිමිකම් කඩකිරීම් අවදානමක් ඇති බව ජාත්‍යන්තර නීතිවේදීන්ගේ කොමිසම ICJ පවසයි.
සංශෝධිත පනත් කෙටුම්පත, එහි 3 වැනි වගන්තියේ ත්‍රස්තවාදී ක්‍රියාවන් නොපැහැදිලි සහ පුළුල් වශයෙන් දිගටම නිර්වචනය කරයි. තවද ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්ගේ නියෝගය මත පමණක් පුද්ගලයන් මාස දෙකක කාලයක් රඳවා තබා ගත හැකි බැවින් අධිකරණයේ නෛසර්ගික අධිකාරිය එමගින් යටපත් වේ.
“මුල් රැඳවුම් නියෝග සමාලෝචනය කිරීමට මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ගේ බලය සීමා කිරීමත් සමඟ ත්‍රස්තවාදය පිළිබඳ පුළුල් අර්ථ දැක්වීම නීතියේ මූලික ආධිපත්‍යයට පටහැනි වන අතර ශ්‍රී ලංකාව සිය සියලු මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කරන බවට දුන් පොරොන්දුව ඉටු කිරීමට නම් පනත තවදුරටත් සංශෝධනය කළ යුතුය,” යැයි ICJ හි නීති සහ ප්‍රතිපත්ති අධ්‍යක්ෂ ඉයන් සීඩර්මන් පැවසීය.
වයවස්ථාවටත් විරුද්ධයි
මෙම විධිවිධාන ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වැනි වගන්තියට මෙන්ම ශ්‍රී ලංකාව පාර්ශවකරුවෙකු වන සිවිල් සහ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මුතියේ 9 වැනි වගන්තියට ද පටහැනි බව ජාත්‍යන්තර නීතිවේදීන්ගේ කොමිසම අවධාරණය කරයි.
2023 සැප්තැම්බර් 15 වන දින, ශ්‍රී ලංකා අධිකරණ අමාත්‍යාංශය විසින් 1979 අංක 48 දරන ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ (තාවකාලික විධිවිධාන) පනත (PTA) අවලංගු කර ප්‍රතිස්ථාපනය කරනු ඇති ත්‍රස්ත-විරෝධී පනත් කෙටුම්පතේ (ATA) සංශෝධිත අනුවාදය ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී.
පනත් කෙටුම්පතේ පළමු කෙටුම්පත 2023 මාර්තු මාසයේදී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර රජයේ අමාත්‍යවරුන්ට අනුව වත්මන් සංශෝධනයේ අරමුණ වූයේ කලින් කෙටුම්පතේ තිබූ යම් යම් ගැටලුකාරී විධිවිධාන ඉවත් කිරීමයි. එම මුල් කෙටුම්පත සම්බන්ධයෙන් ICJ මීට පෙර කනස්සල්ල පළ කර තිබුණි.
“ශ්‍රී ලංකාව නව ත්‍රස්ත විරෝධී පනත වැනි නීති පනත් ඉවත් කළ යුතු අතර ඒ වෙනුවට නීතියේ ආධිපත්‍යයට අනුකූල වන සාපරාධී ක්‍රියා පටිපාටි හරහා ත්‍රස්තවාදී වැරදි ආමන්ත්‍රණය කළ යුතුය” යනුවෙන් ඉයන් සීඩර්මන් තවදුරටත් පැවසයි.
“අඩුම තරමින්, අධිකරණ අමාත්‍යාංශය විසින් වර්තමාන කෙටුම්පත ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් නීතියට සහ ප්‍රමිතීන්ට අනුකූලව පාර්ලිමේන්තුව විසින් ඒ සම්බන්ධයෙන් පියවර ගැනීමට පෙර සංශෝධනය කළ යුතුය.”
කෙටුම්පත් පනතේ නොපැහැදිලි සහ පුළුල් විධිවිධාන අතර “ත්‍රස්තවාදය දිරිමත් කිරීම” (10 වැනි වගන්තිය) සහ “ත්‍රස්තවාදී ප්‍රකාශන බෙදා හැරීම” (11 වැනි වගන්තිය) ඇතුළත් වේ.
ප්‍රකාශන බෙදීමත් තහනම්
ඒ යටතේ ප්‍රකාශ බෙදා ගැනීම හෝ ප්‍රකාශයට පත් කිරීම වෙනුවෙන් ත්‍රස්තවාදයට හෝ ත්‍රස්තවාදී ක්‍රියාකාරකම්වලට සහය වී යැයි බලධාරීන්ට පුද්ගලයන් රඳවා තබා ගත හැකිය. විත්තිකරුවන් විසින් එම ප්‍රකාශයන් ප්‍රකාශ කිරීමට හෝ ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට තමන් එකඟ වී හෝ අනුමත නොකළ බව මහාධිකරණය ඉදිරියේ ඔප්පු කිරීමට අවශ්‍ය වන බැවින්, එවැනි වැරදි සඳහා ඔප්පු කිරීමේ කාර්යය පනත යටතේ ආපසු හරවනු ලැබේ. එය පිළිගත නොහැකිය.
මෙම වැරදි සඳහා නියම කරන ලද දඬුවම වසර 15 දක්වා සිරදඬුවමක් සහ/හෝ රුපියල් මිලියනයක් දක්වා දඩයක් වන අතර චූදිතයා සතු දේපළ ද රජයට රාජසන්තක කළ හැකිය.
ජනාධිපති ඒකාධිපතියකු බවට
පුද්ගලයන්ට සීමා නියෝග පැනවීම, ඇඳිරි නීතිය ප්‍රකාශ කිරීම, තහනම් ස්ථාන නම් කිරීම, නීතිපතිවරයා අනුමත පුද්ගලයන් සඳහා “පුනරුත්ථාපන වැඩසටහන්” ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා රෙගුලාසි සම්පාදනය කිරීම ඇතුළු මානව හිමිකම් සීමා කිරීමේ අධික බලතල මෙම පනත් කෙටුම්පත මගින් ජනාධිපතිවරයාට ලබා දෙනු ඇත.
ශ්‍රී ලංකාවෙහි පුනරුත්ථාපන වැඩසටහන් අතීතයේ දී දණ්ඩනීය කාර්යයක් ඉටු කර ඇත. මන්ද , විශේෂයෙන් අපරාධ හැසිරීම් පිළිබඳ සාක්ෂි නොමැති අවස්ථාවන්හිදී චූදිතයන්ට බොහෝ විට පුනරුත්ථාපනය පිළිගැනීමට ලෙස බල කර ඇති නිසාය.
ධනාත්මක වෙනස්කම්
ජාත්‍යන්තර නීතිවේදීන්ගේ කොමිසම විසින් සංශෝධිත කෙටුම්පතේ ධනාත්මක වෙනස්කම් කිහිපයක් සටහන් කරයි. මරණ දණ්ඩනය දිය හැකි දඬුවමක් ලෙස ඉවත් කිරීම සහ රැඳවුම් නියෝග (DO) නිකුත් කිරීමට පොලිස් නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරුන්ට දි තිබූ (DIGs) බලය ඉවත් කිරීම ද ඒ අතර වේ.
නව කෙටුම්පත මඟින්, රඳවා ගැනීමේ නියෝගයක් නොමැති විට, එහිදී මහේස්ත්‍රාත්වරයා විසින් අත්අඩංගුවට ගැනීම සාධාරණ නොවන බව තීරණය කරන්නේ නම් සැකකරුවන් නිදහස් කිරීමට ද මහේස්ත්‍රාත්වරයාට අවසර දෙනු ඇත.
ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයා විසින් පමණක් නිකුත් කළ හැකි රඳවා ගැනීමේ නියෝග, මුල් කෙටුම්පතෙහි සඳහන් මාස තුනක වෙනුවට චෝදනාවකින් තොරව මාස දෙකක් රඳවා තබා ගැනීමට දැන් ඉඩ ලබා දේ.
අවසාන වශයෙන්, සංශෝධිත පනත් කෙටුම්පත මගින් පෙර කෙටුම්පතේ රැදවුම් නියෝගයන්ට එරෙහිව අභියාචනා විභාග කිරීමට බලය ලබා දී ඇති සමාලෝචන මණ්ඩලය පිළිබඳ සඳහන ඉවත් කර ඇති අතර ජනාධිපතිවරයා විසින් තහනම් ස්ථාන ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා කාල සීමාවන් සපයයි.
රඳවාගෙන සිටියදී පොලිස් නිලධාරියෙකු ඉදිරියේ කරන ලද “පාපොච්චාරණ” අධිකරණයේ සාක්ෂි ලෙස පිළිගන්නා විධිවිධානයක් ඉවත් කිරීම ඇතුළුව මුල් කෙටුම්පතෙහි ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනතට කරන ලද වැඩිදියුණු කිරීම් ද සංශෝධිත කෙටුම්පතෙහි එලෙසම පවත්වා ගනී. එවා නම් අත්අඩංගුවට ගත් පුද්ගලයාගේ පවුලේ සාමාජිකයෙකුට අත්අඩංගුවට ගැනීම සඳහා අත්අඩංගුවට ගන්නා නිලධාරියා විසින් ලියවිල්ලක් නිකුත් කිරීම; කාන්තා රැඳවියන් ප්‍රශ්න කිරීමට හෝ සෝදිසි කිරීමට කාන්තා පොලිසිය යෙදවීම; චූදිතයා කැමති භාෂාවකින් පරිවර්තන සඳහා ප්‍රවේශය; සහ රැඳවුම් නියෝගයක් යටතේ පුද්ගලයෙකු රඳවා තබා ඇති විට සෑම දින 14 කට වරක් මහේස්ත්‍රාත්වරයා හමුවට ඉදිරිපත් කිරීමය.
කෙසේ වෙතත්, සංසෝධිත කෙටුම්පතෙහිද බොහෝ දෝෂ අතර, නීතිය අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීම සහ අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීම හේතුවෙන් පීඩාවට පත් වූවන් සඳහා වන්දි සහ සහන යාන්ත්‍රණයන් සම්බන්ධයෙන් කෙටුම්පත් නීතිය නිහඬය. රැඳවියන්ට මෙය සැලකිය යුතු පාඩුවකි.
( නිල පරිවර්ථනයක් නොවේ. පරිවර්ථනය ශ්‍රී ලංකා බ්‍රීෆ් වෙතිනි)