“රාජපක්ෂ පවුල ශ්රී ලාංකීය ජනතාවගේ වියදමින් ධනවත් වූ අතර, ඔවුන්ගේ විරුද්ධවාදීන් නිර්දය ලෙස නිශ්ශබ්ද කර, වාර්ගික ආතතීන් අවුස්සමින්, රට ආර්ථික වශයෙන් කඩාකප්පල් කළේය. වසර ගණනාවක සිවිල් යුද්ධයෙන් සහ රජයේ වැරදි කළමනාකරණයෙන් සහ අපයෝජනයන්ගෙන් පසු, ශ්රී ලංකාවට වාර්ගික ඉවසීම, සාධාරණ ආර්ථික සංවර්ධනය, මානව හිමිකම් සහ යුක්තිය සඳහා කැප වූ රජයක් අවශ්යයි. එය එක්සත් ජනපද ප්රතිපත්තියේ අවධානය ද විය යුතුය.” යනුවෙන් එක්සත් ජනපද සෙනෙටි සභාවට ශ්රී ලංකාව පිළිබඳ යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කරන සෙනෙට් සභිකයින් කියා සිටී.
තවද එම යෝජනාව කියා සිටින්නේ 2022 ජූලි 20 වන දින, ශ්රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුව විසින් රනිල් වික්රමසිංහ ශ්රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයා ලෙස තේරී පත් කර ගන්නා ලද නමුත් එම රජය ද මේ වන විට දූෂණය පිළිබඳ විශ්වසනීය චෝදනා සම්බන්ධයෙන් විනිවිද භාවයෙන් යුත් පරීක්ෂණ පිහිටුවීම ඇතුළුව මහජන අවශ්යතා සඳහා ප්රතිචාර දැක්වීමට අපොහොසත් වී ඇති බවයි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලය නිව් යෝර්ක්හි රැස්වන අවස්ථාව අළලා, සැප්තැම්බර් දෙවන සතියෙහි, එක්සත් ජනපද සෙනෙට් බහුතර සංවිධායක ඩික් ඩර්බින් (ඩී-අයිඑල්), එක්සත් ජනපද සෙනෙට් සභික සහ සෙනෙට් විදේශ සබඳතා කමිටුවේ සභාපති, බොබ් මෙනෙන්ඩෙස් (ඩී-එන්ජේ), පැට්රික් ලීහි ( D-VT), සහ කොරි බූකර් (D-NJ), එක්ව මෙම යෝජනාව ඉදිරිපත් කරන ලද්දේ රාජපක්ෂ පවුලේ පාලනය යටතේ දුර්වල ආණ්ඩුකරණය සහ ආර්ථික ප්රතිපත්ති සම්බන්ධ අභියෝග ඇතුළුව ශ්රී ලංකාවේ වත්මන් දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුදවලට විසඳුම් සෙවීම සඳහා පුළුල් ජාත්යන්තර ප්රවේශයක් ඉල්ලා සිටිමිනි.
මෙම යෝජනාව ඉදිරිපත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් එම සෙනට් සභිකයින් සිව්දෙනා විසින් දක්වන ලද අදහස් මෙසේය:
“දශක ගණනාවක ගැටුම්, දේශපාලන අවභාවිතය සහ විසඳුම් දී නැති අසමානතා වලින් පසුව, ශ්රී ලාංකික ජනතාව වඩා හොඳ දෙයක් අපේක්ෂා කරන බව පැහැදිලි කර ඇත. මෙම යෝජනාව හඳුන්වා දීමෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ මෙම දිගු කාලීනව නොසලකා හරින ලද අභියෝගවලට විසඳුම් සෙවීම සඳහා එක්සත් ජනපද සෙනෙට් සභාව සාමකාමී ප්රජාතන්ත්රවාදී උත්සාහයන් සමඟ සිටින බවයි.”
“ශ්රී ලංකාවේ ජනතාව පීඩාවට පත් කර ඇති විනාශකාරී දේශපාලන හා ආර්ථික කැලඹීම කෙරෙහි අනිවාර්යයෙන්ම මෙම යෝජනාව අවධානය යොමු කරයි. සිවිල් යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසු රට එහි දරුණුතම දේශීය අර්බුදය සමඟ පොර බදමින් සිටින විට, ජාත්යන්තර ප්රජාව අඛණ්ඩව ශක්තිමත් සහයෝගයක් ලබා දිය යුතු අතර ශ්රී ලංකාවේ යුද අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වගවීම සහ මානව හිමිකම්වලට ගරු කිරීම ප්රමුඛත්වය ලෙස පවතින බව සහතික කළ යුතුය.”
“බයිඩන් පරිපාලනය, අපගේ ක්වඩ් හවුල්කරුවන්, එනම් ඉන්දියාව, ජපානය සහ ඕස්ට්රේලියාව සහ ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදලේ තීරණාත්මක මානුෂීය සහ ආර්ථික ආධාර සැපයීමේ ප්රයත්නයන් අගය කරන අතර ශ්රී ලංකාවේ සහ පුළුල් කලාපයේ ස්ථාවරත්වය සහ සමෘද්ධිය ඉදිරියට ගෙන යාමට දිගටම කටයුතු කිරීමට මගේ කැපවීම තහවුරු කරමු.”
“රාජපක්ෂ පවුල ශ්රී ලාංකීය ජනතාවගේ වියදමින් ධනවත් වූ අතර, ඔවුන්ගේ විරුද්ධවාදීන් නිර්දය ලෙස නිශ්ශබ්ද කර, වාර්ගික ආතතීන් අවුස්සමින්, රට ආර්ථික වශයෙන් කඩාකප්පල් කළේය. වසර ගණනාවක සිවිල් යුද්ධයෙන් සහ රජයේ වැරදි කළමනාකරණයෙන් සහ අපයෝජනයන්ගෙන් පසු, ශ්රී ලංකාවට වාර්ගික ඉවසීම, සාධාරණ ආර්ථික සංවර්ධනය, මානව හිමිකම් සහ යුක්තිය සඳහා කැප වූ රජයක් අවශ්යයි. එය එක්සත් ජනපද ප්රතිපත්තියේ අවධානය ද විය යුතුය.”
“තම රට පීඩාවට පත් කරන දරුණු ආර්ථික හා මානුෂීය අර්බුදවලට විසඳුම් සෙවීමට තම රජයට පියවර ගත යුතු බවට ශ්රී ලාංකික ජනතාව ස්ථිර පණිවිඩයක් යවා ඇත. අප ශ්රී ලාංකික ජනතාව සමඟ සිටින අතර ඔවුන්ගේ අවශ්යතා සපුරාලීම සඳහා ඔවුන්ගේ සාමකාමී ප්රයත්නයන්ට සහාය දෙමු. තවද, ශ්රී ලංකාවේ ජනතාවට ඉදිරියට යාමට උපකාර කිරීම සඳහා සිවිල් යුද්ධයේදී සිදු වූ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සම්බන්ධයෙන් යුක්තිය, විනිවිදභාවය සහ වගවීම සඳහා ජාත්යන්තර ප්රජාව අඛණ්ඩව තෙරපීම් කළ යුතුය.”
බයිඩන් පරිපාලනය සහ අනෙකුත් සිව් පාර්ශ්වික ආරක්ෂක සංවාදයේ (Quad) සාමාජිකයින් ශ්රී ලංකාවට දක්වන සහයෝගය ප්රශංසා කරන අතරම, යෝජනාව මෙසේ ද කියයි: එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයෙන් එහි යුධ අපරාධයන්ට වගවීමේ යෝජනාව දීර්ඝ කරන ලෙස ඉල්ලා සිටී ; සාමකාමීව විරෝධතා දැක්වීමට ශ්රී ලාංකිකයන්ගේ අයිතිවාසිකම්වලට ගරු කරන ලෙස ශ්රී ලංකා ආරක්ෂක අංශවලින් ඉල්ලා සිටී; සහ අර්බුදය විසඳීමේ උත්සාහයන්හිදී විරුද්ධ පක්ෂ සහ වාර්ගික සුළුතර කණ්ඩායම් සමඟ එක්ව කටයුතු කරන ලෙස ජනාධිපති රනිල් වික්රමසිංහට බලපෑම් කරයි.
(පුවත්පත් ප්රකාශයක් අසුරෙනි)
එම යෝජනාව පහත දැක්වේ.
මෙනෙන්ඩෙස් මහතා (තමන් වෙනුවෙන්, ඩර්බින් මහතා, ලීහී මහතා සහ බුකර් මහතා වෙනුවෙන්) පහත යෝජනාව ඉදිරිපත් කළේය;
ශ්රී ලාංකික ජනතාවගේ සාමකාමී ප්රජාතන්ත්රවාදී සහ ආර්ථික අභිලාෂයන් වෙනුවෙන් සෙනෙට් සභාවේ හැඟීම ප්රකාශ කිරීම.
බ්රිතාන්ය යටත් විජිත පාලනය අවසන් කරමින් 1948 දී ශ්රී ලංකාව සාමකාමී ලෙස නිදහස ලබා ගත් නමුත්;
2009 මැයි මාසයේ සිවිල් යුද්ධය අවසානයේ වඩාත් උග්ර ලෙස වාර්ගික ගැටුමෙහි අවසන් දශක කිහිපය තුළ ශ්රී ලාංකිකයන් 100,000 කට වැඩි පිරිසක් මිය ගිය හෝ අතුරුදහන් වූ නමුත්;
ඓතිහාසික අසමානතා ඇතුළු ගැටුමේ මූලයන් බොහෝ දුරට නොවිසඳී පවතින හෙයින්;
2009 වසරේ ආරම්භ වූ සාම සමය සංචාරක ව්යාපාරය පදනම් කර ගත් ආර්ථිකයක් ගොඩනැගීමට ශ්රී ලංකාවේ ඉහළ වර්ධනයට සහ ආර්ථික සංවර්ධනයට දායක වූ අතර;
ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා 2019 නොවැම්බර් 16 වැනි දින ශ්රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයා ලෙස තේරී පත් වූ අතර, 2019 නොවැම්බර් 21 වැනි දින ඔහු සිය සහෝදරයා වන මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා අගමැති ලෙස පත් කළ අතර;
ජනාධිපති රාජපක්ෂ යටතේ ශ්රී ලංකාවේ පාලනය ඉතා දූෂිත, ඥාති සංග්රහ සහ විනිවිද භාවයෙන් තොර වූ අතර;
2020 අගෝස්තු 8 වන දින හියුමන් රයිට්ස් වොච් විසින් 2020 දී ජනාධිපති රාජපක්ෂගේ පාලනය විස්තර කළේ ‘‘මානව හිමිකම් ක්රියාකාරීන්ට, මාධ්යවේදීන්ට, නීතීඥයින්ට සහ රජයේ ප්රතිපත්තිවලට අභියෝග කරන වෙනත් අයට එරෙහිව භීතියේ සහ බිය ගැන්වීමේ ව්යාපාරයක්’’ ලෙසින්;
ආර්ථික වර්ධනය තුළින් දරිද්රතාවය අවම කිරීම සඳහා නිර්මාණය කරන ලද මිලේනියම් චැලේන්ජ් කෝපරේෂන් හි ප්රදානයක් වූ එක්සත් ජනපදයේ ඩොලර් 480,000,000 ආධාර ශ්රී ලංකා රජය 2020 දී ප්රතික්ෂේප කළ අතර;
කෙසේ වෙතත්, ජනාධිපති රාජපක්ෂගේ පාලනය යටතේ ශ්රී ලංකා රජය –
(1) පෞද්ගලික දේශපාලන අරමුණු සඳහා රාජ්ය සම්පත් අඩු පාරදෘශ්යභාවයක් සහිතව වැය කර ඇත;
(2) නොමග ගිය කෘෂිකාර්මික ප්රතිපත්ති ක්රියාත්මක කිරීම; හා
(3) ආර්ථික වශයෙන් යෝග්ය නොවන මෙගා ව්යාපෘති සංවර්ධනය කිරීම සඳහා චීනයෙන් ඩොලර් බිලියන ගණන් ණයට ගැනීම;
2019 සිට, ශ්රී ලංකාව ආර්ථික අර්බුදයකට මුහුණ දී ඇති අතර, ණය උගුල් රාජ්ය තාන්ත්රිකත්වයේ කොටසක් ලෙස මහජන චීන සමූහාණ්ඩුවේ කොල්ලකාරී ණය මගින් එය තවදුරටත් උග්ර විය.
ශ්රී ලංකාවේ ආර්ථික අර්බුදය හේතුවෙන් මිලියන සංඛ්යාත ශ්රී ලාංකික පුරවැසියන් ඖෂධ, ආහාර සහ ඉන්ධනවල උග්ර හිඟයන් සමඟ අතිශය භයානක තත්වයන් යටතේ ජීවත් වීමට හේතු වූ නමුත්;
බොහෝ විට අඹු-සැමියන් සහ දෙමාපියන් දරුවන්ගෙන් වෙන් කරමින් පවතින අර්බුද හේතුවෙන් බොහෝ ශ්රී ලාංකිකයන් තම පවුල් නඩත්තු කිරීම සඳහා ආදායම් සොයා සංක්රමණය වී ඇති බැවින්;
2022 මාර්තු මාසයේ සිට, ශ්රී ලංකාවේ පුරවැසියන් රජයේ අසාර්ථක ආර්ථික ප්රතිපත්ති සහ මර්දනයට සාමකාමීව විරෝධය පළ කිරීම සඳහා භාෂණයේ සහ රැස්වීමේ මූලික නිදහස නිර්භීතව භාවිත කළ අතර;
ශ්රී ලංකා රජය 2022 අප්රේල් මාසයේදී සිය බැඳුම්කර සහ ණය ගෙවීම් සිදු කිරීමට අපොහොසත් වූ අතර, එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස 2022 මැයි මාසයේදී රටේ පළමු මූල්ය පැහැර හැරීම සිදු විය.
2022 ජූලි 9 වැනි දින බොහෝ දුරට සාමකාමී විරෝධතා සඳහා දස දහස් ගණන් ශ්රී ලාංකික පුරවැසියන් පෙළ ගැසුණු අතර, එයට රජය සජීවී ගිනි හා කඳුළු ගෑස් ප්රතිචාර දැක්වූ අතර;
2022 ජුලි 9 වැනි දින සිදුවීම්වලින් පෙන්නුම් කළේ ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා ශ්රී ලාංකීය ජනතාවගේ විශ්වාසය නැති කර ගෙන ඇති බව ය;
2022 ජූලි 20 වන දින, ශ්රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුව විසින් රනිල් වික්රමසිංහ ශ්රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයා ලෙස තේරී පත් වූ අතර;
ශ්රී ලංකා වත්මන් රජය මේ වන විට දූෂණය පිළිබඳ විශ්වසනීය චෝදනා සම්බන්ධයෙන් විනිවිද භාවයෙන් යුත් පරීක්ෂණ පිහිටුවීම ඇතුළුව මහජන අවශ්යතා සඳහා ප්රතිචාර දැක්වීමට අපොහොසත් වී ඇති අතර;
2022 ජූලි 13 වන දින, වැඩෙන මහජන විරෝධතා මධ්යයේ, ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ශ්රී ලංකාවෙන් සිංගප්පූරුවට පලා ගිය අතර එහිදී ඔහු නිල වශයෙන් ජනාධිපති ධුරයෙන් ඉල්ලා අස් වූයේ වුවද, ඔහු 2022 සැප්තැම්බර් 3 වෙනිදා ලංකාව නැවත ශ්රී ලංකාවට පැමිණීයේය.
සාමකාමී දේශපාලන විරුද්ධත්වය ඉලක්ක කර ගැනීම සඳහා ශ්රී ලංකා රජය රටේ ත්රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත භාවිතා කර ඇති හෙයින්;
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ යෝජනාවට එක්සත් ජනපදය අනුග්රහය දක්වන අතර, HRC 46/1 (2021), දළ වශයෙන් ශ්රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් පිළිබඳ අනාගත වගවීමේ ක්රියාවලීන් සඳහා තොරතුරු සහ සාක්ෂි රැස් කිරීම, විශ්ලේෂණය කිරීම සහ සංරක්ෂණය කිරීම සඳහා මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයේ හැකියාව ශක්තිමත් කිරීම එයට ඇතුළත් වේ;
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස් මිචෙල් බැචලට් 2022 පෙබරවාරි 25 වැනි දින ශ්රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝණය කිරීම් සම්බන්ධයෙන් වගවීම සහ ‘‘දණ්ඩමුක්තිය අවසන් කරන සහ අතීතයේ සිදු වූ උල්ලංඝනයන් නැවත ඇතිවීම වළක්වන ගැඹුරු ආයතනික සහ ආරක්ෂක අංශයේ ප්රතිසංස්කරණවල අවශ්යතාව අවධාරණය කරමින් වාර්තාවක් නිකුත් කළ අතර, පුද්ගලයන් වගවීමට හසු කර ගැනීමේ ගැනීමේ ප්රයත්නවල පසුබෑම සටහන් කර ඇත;
2022 සැප්තැම්බර් මස ශ්රී ලංකාව පිළිබඳ මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයේ වාර්තාව ප්රකාශ කර ඇති අතර එය, ”කෙසේ වෙතත්, තිරසාර වැඩිදියුණු කිරීම් සිදු වීමට නම්, අතීත සහ වර්තමාන මානව හිමිකම් කඩකිරීම්, ආර්ථික අපරාධ සහ ආවේණික දූෂණ සඳහා ඇතුළත් දණ්ඩ මුක්තිය ඇතුළු ආර්ථික අර්බුදයට දායක වූ යටින් පවතින සාධක හඳුනාගෙන ඒවාට පිළියම් යෙදීම අත්යවශ්ය වේ.” යැයි සදහන් කර අති බැවින්ද;
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය 2022 සැප්තැම්බර් මාසයේදී එළැඹෙන 51 වැනි නිත්ය සැසියේදී ශ්රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් තත්ත්වය පිළිබඳව සාකච්ඡා කරනු ඇති බැවින්; හා
ජනාධිපති වික්රමසිංහ මහතා ශ්රී ලංකාව නිවේදනය කළ පරිදි,
(1) 2022 අගෝස්තු මාසයේදී ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල සමඟ මුල්ය ඇප දීමේ සාකච්ඡා නැවත ආරම්භ කරනු ඇත; හා
(2) 2022 සැප්තැම්බර් 1 වන දින මූලික එකඟතාවයකට පැමිණ ඇත: දැන්, එබැවින්, එය වුවද
සෙනෙට් සභාව මෙසේ තීරණය කරයි –
(1) ශ්රී ලාංකේය ජනතාවගේ සාමකාමී ප්රජාතන්ත්රවාදී සහ පාරිසරික ආර්ථික අභිලාෂයන් සඳහා සහාය වෙයි;
(2) සාමකාමීව විරෝධතා දැක්වීම ඇතුළුව ශ්රී ලාංකිකයන්ගේ නීත්යානුකූල අයිතිවාසිකම්වලට ගරු කරන ලෙස ශ්රී ලංකා ආරක්ෂක අංශවලින් ඉල්ලා සිටී;
(3) දෙමළ, මුස්ලිම් , සහ අනෙකුත් ආගමික සහ වාර්ගික සුළුතර ජාතීන් ඇතුළු සියලුම ශ්රී ලාංකිකයන් වෙනුවෙන් විරුද්ධ පක්ෂ සමඟ වැඩ කරන ලෙස ශ්රී ලංකා ජනාධිපති වික්රමසිංහගෙන් ඉල්ලා සිටී;
(4) 2022 ජූනි මාසයේ සිට ශ්රී ලංකාවට 13 ආධාර වශයෙන් ආර්ථික හා මානුෂීය වශයෙන් ඩොලර් 92,000,000 කට වැඩි මුදලක් ප්රකාශයට පත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් ජාත්යන්තර සංවර්ධනය සඳහා වූ එක්සත් ජනපද නියෝජිතායතනයට ප්රශංසා කරයි;
(5) ශ්රී ලංකාවේ දිගුකාලීන කාලීන වර්ධන හැකියාවන්ට බාධා පමුණුවන දුෂණ අවදානම් ආමන්ත්රණය කිරීම සඳහා ව්යුහාත්මක ප්රතිසංස්කරණ ඉල්ලා සිටීම සම්බන්ධයෙන් ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදලට ප්රශංසා කරයි;
(6) ආහාර, ඖෂධ සහ ඉන්ධන සඳහා ශ්රී ලංකා රජයට ණය වශයෙන් ඩොලර් 3,500,000,000 කට වඩා වැඩි මුදලක් ලබා දීම සම්බන්ධයෙන් ඉන්දීය රජය ප්රශංසා කරයි;
(7) ශ්රී ලාංකීය ජනතාව සඳහා හදිසි ඖෂධ, ආහාර සහ සෞඛ්ය ආධාර සැපයීම සම්බන්ධයෙන් ජපාන රජයට සහ ඕස්ට්රේලියානු රජයට ප්රශංසා කරයි;
(8) අමතර මානුෂීය ආධාර බලමුලු ගැන්වීමට, අතිශයින් අවශ්ය ඉන්ධන සැපයීමට සහ ශ්රී ලංකා රජයට ආර්ථික සහය සහ උපදෙස් ලබා දෙන ලෙස චතුරස්ර ආරක්ෂක සංවාදයේ Quadrilateral Security Dialogue ජාතීන්ගෙන් ඉල්ලා සිටී;
(9) 2022 පෙබරවාරි 25 දින ප්රකාශයට පත් කරන ලද එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස්වරියගේ වාර්තාවෙහි විස්තර කර ඇති නිර්දේශ ක්රියාත්මක කරන ලෙස එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයෙන් සහ ශ්රී ලංකා රජයෙන් ඉල්ලා සිටී; හා
(10) HRC 46/1 (2021) සිට මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයේ වරම තවත් වසර 2කට දීර්ඝ කර ශක්තිමත් කරන ලෙසත් ශ්රී ලංකා වගවීමේ ව්යාපෘතිය සම්පූර්ණයෙන් සම්පත් ලබා දෙන ලෙසත් එක්සත් ජාතින්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයෙන් ඉල්ලා සිටී.