ඡායාරූපය: බලහත්කාර ආදාහනයන්ට විරුද්ධ ජනතා හඬ ගෝටා නොසළකා හැරියේය.
ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයා විසින් සිදු කරන ලද අතිවිශාල වැරදිවලින් එකක් නම්, මුස්ලිම්වරුන් මත සිදු කරන ලද කොවිඩ් -19 වින්දිතයින්ගේ සිරුරු බලහත්කාරයෙන් ආදාහනය කිරීමට ගත් තීරණයයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සුළුතර ප්‍රජාව තුළ පුළුල් වේදනාවක් ඇති විය.
සිකුරාදා පාර්ලිමේන්තුවේදී පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී රවුෆ් හකීම් විසින් මතු කරන ලද ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු දෙමින් සෞඛ්‍ය අමාත්‍ය කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල, කොවිඩ් -19 වින්දිතයින් භූමදානවලින් භූගත ජලය දූෂණය වීම සම්බන්ධයෙන් පත් කරන ලද කමිටුවක් විසින් ආණ්ඩුව “නොමඟ යවා” ඇති බව පිළිගත්තේය.
හකීම් මහතාගේ ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු දෙමින් අලි සබ්රි කියා සිටියේ කොවිඩ්-19 වින්දිතයන්ගේ සිරුරු ආදාහනය කිරීමට තමන් කළ නිර්දේශය පිළිපදින්නේ නැතිනම් “එම විශය භාරව කටයුතු කළ මහාචාර්යවරිය තමන් වන නිසා” ඉල්ලා අස්වන බවට එක් කමිටු සාමාජිකයෙකු තර්ජනය කළ බවයි.
පසුගිය රජය ජාතිවාදී ආකල්පයක් ඇති විශේෂඥයින් කමිටු සාමාජිකයන් ලෙස තෝරා ගත් බවට හකීම් මහතා කළ චෝදනාවට ඇමැතිවරයා එකඟ වූයේ නැත. කෙසේ වෙතත්, පසුගිය රජය නොමග යැවූ මෙවැනි විශේෂඥයින් සම්බන්ධයෙන් ගන්නා ක්‍රියාමාර්ගය කුමක්දැයි අමාත්‍යවරයා ප්‍රකාශ කළේ නැත.
අමාත්‍යවරයාගේ ප්‍රතිචාරය වූයේ රජයේ ප්‍රකාශකයින් විසින් වැරදි තීරණ ගැනීමේ වරද නිලධාරීන්, උපදේශකයන් සහ දැන් “නොපෙනෙන බලවේගයක්” මත පැටවීමේ මෑතකාලීන රටාවට අනුකූලවය.
හිටපු ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ රජය මූල්‍ය ආධාර සඳහා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලට (IMF) යාමට තීරණය කළ නමුත් අදෘශ්‍යමාන බලවේගයක් එම පියවර වැළැක්වූ බව විදේශ අමාත්‍ය අලි සබ්රි පාර්ලිමේන්තුවට ප්‍රකාශ කළේ පසුගිය සතියේ ය.
අයිඑම්ඒෆ් නොගියෙත් නිලධාරීන් නිසාලු
එපමණක් නොව, පසුගිය වසරේ මැයි මාසයේදී අමාත්‍ය සබ්රි රටේ ආර්ථික තත්ත්වය පිළිබඳව කැබිනට් මණ්ඩලය නොමඟ යැවීම සම්බන්ධයෙන් භාණ්ඩාගාර ලේකම්, මහ බැංකු අධිපති සහ ජ්‍යෙෂ්ඨ ජනාධිපති ආර්ථික උපදේශකයන්ට දොස් පැවරීය.
කාබනික ගොවිතැන් තීරණයත් අනුන් නිසාලු
කෘෂිකාර්මික ක්ෂේත්‍රයේ පෙර නොවූ විරූ අර්බුදයක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රසායනික පොහොරවලින් කාබනික පොහොරවලට එක රැයකින් මාරු වීමට උත්සාහ කිරීමේදී රජය කළ වරද සම්බන්ධයෙන් රජයේ ප්‍රකාශකයෝ නම් නොකළ වියත්මග උපදේශකයින්ට දොස් පැවරූහ.
සියලුම ගෝලීය සහ දේශීය වෛද්‍ය සාක්ෂිවලට එරෙහිව කොවිඩ් -19 වින්දිතයින්ගේ සිරුරු බලහත්කාරයෙන් ආදාහනය කිරීමට ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ රජය තීරණය කරන විට, එය කිසි විටෙකත් එම තීරණය සාධාරණීකරණය කරන නිල ප්‍රකාශයක් කළේ නැත.
පවිත්‍රාගේ රහස් කමිටුව
එකල පොදු අවකාශයට පෙරෙමින් තිබූ තොරතුරුවලට අනුව, එවකට සෞඛ්‍ය ඇමතිනී පවිත්‍රා වන්නිආරච්චි විසින් පත් කරන ලද කමිටුවක් ආදාහනය කිරීමේ ප්‍රතිපත්තිය නිර්දේශ කර ඇති බව දන්නා කරුණකි. කෙහෙළිය රඹුවැල්ල විසින් කරන ලද මහාචාර්යවරිය සහ වෛරස් රෝග විශේෂඥයෙකු නොවන තවත් වෛද්‍ය වෘත්තිකයෙකු කොවිඩ් වින්දිතයින් භූමදානයට දැඩි විරෝධය පළ කළ බව පැවසුවද කමිටු සාමාජිකයින්ගේ සම්පූර්ණ ලැයිස්තුව ප්‍රසිද්ධ නොකරන ලදී.
ගාලු මුවදොර අරගල විරෝධතාවයේ දී ඔවුන් සහභාගි වන තුරු මෙම පුද්ගලයින් දෙදෙනා රජයේ ප්‍රකාශකයින් විසින් නම් කළේ නැත. එය මුලින්ම කළේ අලි සබ්රි ඇමතිවරයා සහ සිකුරාදා ඇමති කෙහෙළිය රමුක්වැල්ලයි.
බම්බු නොගහා වගකීම ගනු!
උපදේශකයන් කුමක් කීවත්, තීරණය රජය සතු වන අතර, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව යටතේ විධායක ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු කැබිනට් මණ්ඩලය මත වගකීම පැටවෙන බව නොකියාම බැරිය. රජය වැරදි ලෙස උපදේශකයින් තෝරාගෙන තිබේ නම්, නව උපදේශකයින් පත් කිරීමට හෝ වෙනත් උපදේශකයින් සමඟ එවැනි උපදෙස් වල වලංගු භාවය පරීක්ෂා කිරීමට රජයට හැකියාව තිබිය යුතුය. එපමණක් නොව, බලහත්කාරයෙන් ආදාහනය කිරීම විද්‍යාත්මක සාක්ෂිවලට සම්පූර්ණයෙන්ම පටහැනි බව පෙන්වීමට ඕනෑ තරම් ප්‍රතිවිරුද්ධ සාක්ෂි තිබුණි.
කොවිඩ් -19 වින්දිතයන් භූමදාන කිරීමට අවසර දෙන ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ මාර්ගෝපදේශ රටවල් 194 ක් විසින් අනුගමනය කර තිබුණි. ශ්‍රී ලංකාවේම ලෝක ප්‍රකට විශේෂඥයෙකු වන මලික් පීරිස් ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ මාර්ගෝපදේශ අනුගමනය කිරීමට කිසිදු විරෝධයක් නොදක්වා භූමදානය අනුමත කළේය.
ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සංගමය සහ ප්‍රජා වෛද්‍යවරුන්ගේ විද්‍යාලය ද පසුගිය රජය නොසලකා හැරීමට තෝරා ගත් අතිවිශාල වෛද්‍ය හා විද්‍යාත්මක අදහස් එක් කරමින් කොවිඩ් -19 ආශ්‍රිත මරණවලදී භූමදානය කිරීමට අවසර දිය හැකි බවට ප්‍රකාශ නිකුත් කළේය.
කොවිඩ් -19 යනු ශ්වසන රෝගයක් මිස ජලයෙන් බෝවන රෝගයක් නොවන බැවින් භූමදානය කිසිදු හානියක් සිදු නොවන බව පෙන්වීමට ප්‍රමාණවත් විද්‍යාත්මක සාක්ෂි ඇති බව මහාචාර්ය ජෙනිෆර් පෙරේරාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් යුත් කමිටුවක සාමාජිකයින් 11 දෙනාම තහවුරු කර ඇති බව ද වාර්තා විය. එපමණක් නොව, සිරුරු මිනී පෙට්ටියක තැබීමට පෙර ඒවා ද්විත්ව ආවරණය සහිත බඳ බෑගයක් තුළට දැමිය යුතු අතර පැය 24 ක් ඇතුළත බැහැර කළ යුතු බව කමිටුව පැවසීය.
තුවාලයට ලුනු වැක්කිරීමට මෙන්, එවකට රජය, මාලදිවයින් රජයෙන් කොවිඩ් -19 ට ගොදුරු වූවන්ගේ සිරුරු එම රට තුළ මිහිදන් කිරීමට අවසර දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටීමේ කම්පන සහගත පියවර ගත්තේය. මාලදිවයිනේ සමහර ප්‍රදේශවල පැවති විරෝධය නොවන්නට මුස්ලිම්වරුන්ට වෙනත් රටක මිහිදන් කිරීමේ අපකීර්තිය අත්විඳීමට හැකි වන්නට තිබුණි. කොවිඩ් -19 වින්දිත මුස්ලිම්වරුන් භූමදාන කිරීමට අවසර නොදීමට පසුගිය රජය ගත් පැහැදිලිය.
සජිත්ටත් බැටේ දුන්නේ නිලධාරීන් නිසාද?
එම ප්‍රශ්නය පාර්ලිමේන්තුවේදී මතු වූ විට පවා, ඔවුන්ගේ ආගමික ඉගැන්වීම් මත ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාපිතව ආරක්ෂා කර ඇති භූමදානයේ මූලික අයිතිවාසිකම උල්ලංඝණය කරමින් මුස්ලිම් ප්‍රජාවට ඇති වූ වේදනාව සමනය කිරීම සඳහා කරන ලද ඉල්ලීම්වලට රජය කිසි විටෙකත් ධනාත්මක ප්‍රතිචාරයක් දැක්වූයේ නැත. විපක්ෂ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා මේ පිළිබඳව පාර්ලිමේන්තුවේදී ප්‍රශ්ණ කළ සෑම අවස්ථාවකදීම ඔහුට පහර දෙන ලදී.
වාර්ගික කොටස් සනසාලීම සඳහා, වසංගත කාලසීමාව තුළ පුරවැසියන්ගේ භූමදානය කිරීමේ අයිතිය අසාධාරණ ලෙස ප්‍රතික්ෂේප කරමින් ආගමික ආතතීන් ඇති කිරීමට පසුගිය රජය ගත් ක්‍රියාමාර්ග විපක්ෂ නායකවරයා විසින් හෙළා දකින ලදී.
ආදාහන කටයුතු ඉස්ලාමීය සුසාන අයිතිය උල්ලංඝණය වන බැවින් මෙම ප්‍රශ්නය මුස්ලිම්වරුන්ට සංවේදී බව පැවසූ විදේශ අමාත්‍ය අලි සබ්රි, එවැනි ප්‍රශ්න සමඟ දේශපාලනය නොකරන ලෙස විපක්ෂ නායකවරයාගෙන් ඉල්ලා සිටියේය.
අමාත්‍ය සබ්රි එසේ පැවසුවේ වෛද්‍ය ආඥාපනත යටතේ නව රෙගුලාසි දෙකක් සම්බන්ධයෙන් පාර්ලිමේන්තුවේ පැවති විවාදයේදී මුස්ලිම් ජාතිකයින් ආදාහනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් විපක්ෂ නායක ප්‍රේමදාස මහතා ප්‍රශ්නය මතු කිරීමෙන් අනතුරුවය.
විපක්ෂ නායකවරයා වැඩිදුරටත් මෙසේද පැවසීය: “ කොවිඩ් -19 ට එරෙහි සටනේදී අනෙකුත් රටවල් එකමුතු වෙද්දී අපි දෙකඩ වුණා. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය COVID-19 වින්දිතයන් ආදාහනය කිරීමට සහ භූමදානය කිරීමට අවසර දී තිබෙනවා. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරිය නැවත නැවතත් කියා සිටියේ තමන් ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ මාර්ගෝපදේශ අනුගමනය කරන බවයි. මුස්ලිම් ජාතිකයන් මෙහි ආදාහනය කළා. ඒක පාපයක්. ඒ විතරක් නෙවෙයි, කොවිඩ්-19 ව්‍යාප්ත කළේ මුස්ලිම් අය කියලා කටකතාවකුත් පතුරවලා තිබුණා.”
කෙසේ වෙතත්, සජිත් ප්‍රේමදාස මහතාට ප්‍රතිචාර දක්වමින් “ප්‍රශ්නය දේශපාලනීකරණය නොකරන්න” යන ප්‍රකාශයන් මගින් එවැනි උත්සුකයන් ප්‍රකාශ කිරීම යටපත් කිරීමට සබ්රි මහතා උත්සාහ කළේය.
ඉම්රාන් ඛාන් ලොකු වුණා
අන්තිමේදී අගමැති ඉම්රාන් ඛාන්ගේ මැදිහත්වීම නිසා රජයේ අදහස් වෙනස් වී මිහිදන් කිරීමට අවසර ලබා දුන්නේය. එහෙත් විපතට පත් වූවන්ට තම නිවෙස්වලින් බොහෝ දුරින්, නැඟෙනහිර පළාතේ ඔට්ටමාවඩි ප්‍රදේශයේ වළදැමීමේ නින්දාවට මුහුණ දීමට සිදු විය.
ඒ, පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ විශේෂඥයින් විසින් කොළඹ කුප්පියාවත්ත සුසාන භූමියේ ජල මට්ටම් සමීක්ෂණයේ ප්‍රතිඵල නොතකා, එහි මිහිදන් කිරීම ආරක්ෂිත බව තීරණය කර තිබියදීය.
අවසන් නොවන වේදනාවක්
රටේ ඉතිහාසයේ මුස්ලිම්වරුන් මුහුණ දුන් කටුකතම අත්දැකීම වනුයේ කොවිඩ් -19 හේතුවෙන් මියගිය හෝ මියගිය බවට සැක කෙරෙන අයගේ භූමදානය කිරීමේ අයිතිය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට ගත් තීරණය විය හැකිය. බොහෝ දෙනෙකුට අවසානයේ මෙම අසාධාරණය අමතක විය හැකි නමුත් ආදාහනය කළ අයගේ සමීපතමයන් සහ හිතවතුන්ට එසේ කිරීමට බොහෝ කාලයක් ගතවනු ඇත.
(සන්ඩේ ටයිම්ස් පුවත් පතෙහි පළ වූ ලිපියක සංහල අනුවාදය ද මාතෘකාවද උප මාතෘකා ද ශ්‍රී ලංකා බ්‍රිෆ් වෙතිනි)