ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් තත්ත්වය අඛණ්ඩව අධීක්ෂණය කිරීම සහ ජාත්‍යන්තර නීතිය යටතේ අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වගවීම ඇති කිරීම කවදාටත් වඩා අවශ්‍යයි – එක්සත් ජාතීන්

ඡායාරූපය: ජිනීවා මානව හිමිකම් කවුන්සිලය ඉදිරිපිට ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වෙනුවෙන් පැවැති උද්ඝෝෂනයක්.

මානව හිමිකම් තත්ත්වය අඛණ්ඩව අධීක්ෂණය කිරීම සහ ජාත්‍යන්තර නීතිය යටතේ අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වගවීම ලුහුබැඳීම – දැන් වෙන කවරදාටත් වඩා වැදගත් වන අතර  එම කාර්‍යය සියළුම ප්‍රජාවන්ට අයත්  ශ්‍රී ලාංකිකයන් විසින් ඉල්ලා සිටින වෙනස්කම් සඳහා වූ පුළුල් අභිලාෂයන්ට ප්‍රතිචාරයක් ද වන බව මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ 51වන සැසිවාරයේ මුල් දිනය වූ  පසුගිය 12වනදා පැවැති ශ්‍රී ලංකා වාර්තාව පිළිබඳ සාකච්ඡාව ආරම්භ කරමින් මානව හිමිකම් පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ වැඩබලන මහ කොමසාරිස් නඩා අල්-නශීෆ් Nada Al-Nashif  ප්‍රකාශ කළාය.

එම ප්‍රකාශයේ සිංහල පරිවර්ථනයක් පහත පළවේ. (උප සිරැසි සහ අවධාරණයන් අපෙනි)

මානව හිමිකම් පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ වැඩබලන මහ කොමසාරිස් නඩා අල්-නශීෆ් Nada Al-Nashif ගේ ප්‍රකාශය

2022 සැප්තැම්බර් 12
ජිනීවා, ජාතීන්ගේ මන්දිරය,

ගරු සභාපතිතුමනි,
ගෞරවනීය සභාවෙන් අවසරයි.

මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ 46/1 යෝජනාවට අනුව, ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් තත්ත්වය පිළිබඳ මගේ කාර්යාලයේ විස්තීර්ණ වාර්තාව මම ඉදිරිපත් කරමි.

පෙර නොවූ විරූ ආර්ථික අර්බුදය

2022 මාර්තු මාසයේ අපගේ  යාවත්කාලීන ලිඛිත වාර්තා ඉදිරිපත් කිරීමෙන් පසු, දැන් ශ්‍රී ලංකාව පෙර නොවූ විරූ ආර්ථික අර්බුදයකින් පීඩා විඳිමින් සිටී. උද්ධමනය, කම්පන සහගත සියයට 66.7 ක අගයක පවතී. මාස ගණනාවක් තිස්සේ ශ්‍රී ලාංකිකයන් ඉන්ධන, විදුලිය, ආහාර, ඖෂධ ඇතුළු අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍යවල උග්‍ර හිඟයකට මුහුණ දී සිටිති. මිලියන 6.3 ක ජනතාවක් ආහාර අනාරක්ෂිත බවට වැටී ඇති බවට ගණන් බලා ඇත. මෙම යථාර්ථයන් මිනිසුන්ගේ ආහාර, සෞඛ්‍ය, අධ්‍යාපනය සහ වැඩ කිරීමේ අයිතිය අඩාල කරයි. වඩාත්ම අවදානමට ලක්විය හැකි පුද්ගලයින් සඳහා සමාජ ආරක්ෂණය සැපයීමට සහ මේ සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකාවට සිය මූලික ආර්ථික හා සමාජ අයිතිවාසිකම් බැඳීම් ඉටු කිරීමට මූල්‍ය අවකාශයක් ඇති බව සහතික කිරීම සඳහා, සාමාජික රටවල් සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ආයතන දිරිගැන්වීමට රජය දක්වන කැපවීම අපි සාදරයෙන් පිළිගනිමු.

“වගවීම සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා සියලුම ප්‍රජාවන්ගෙන් ශ්‍රී ලාංකිකයන්, විශේෂයෙන්ම තරුණ තරුණියන් විසින් කරන ලද පුළුල් පදනම් සහිත ඉල්ලීම් ශ්‍රී ලංකාවේ අනාගතය සඳහා නව සහ පොදු දැක්මක් සඳහා වැදගත් ආරම්භක ලක්ෂ්‍යයක් ඉදිරිපත් කරයි.”

අරගලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහාය

මේ අතර, අයිතීන් බෙදිය නොහැකි බව ප්‍රබල ප්‍රකාශනයක් ලෙස, ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන භූ දර්ශනයට වෙනසක් ඉල්ලා සිටින කැපී පෙනෙන සහ පෙර නොවූ විරූ මහජන විරෝධතා ද රට තුළ දක්නට ලැබුණි. විවිධ සමාජ ආර්ථික, සංස්කෘතික, ජනවාර්ගික සහ ආගමික පසුබිම්වලට අයත් පුද්ගලයන් ගැඹුරු දේශපාලන හා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ප්‍රතිසංස්කරණ සහ ආර්ථික අවපාලනය සහ දූෂණය සඳහා වගවීම ඉල්ලා සිටීමට එක් විය. රටපුරා මාස ගණනක් පැවති විරෝධතා අවසානයේ ජූලි 14 වන දින ජනාධිපතිවරයාගේ ඉල්ලා අස්වීමට හේතු විය. 2022 ජුලි 20 වැනි දින ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුව විසින් නව ජනාධිපතිවරයකු තෝරා පත් කර ගන්නා ලදී.

ශ්‍රී ලංකාව මෙම වෙනස්කම් බොහෝ දුරට සාමකාමී ආකාරයකින් සහ එහි ව්‍යවස්ථාවට අනුකූලව සිදු කර ඇත. එනමුත් දේශපාලන හා ආර්ථික තත්ත්වය බිඳෙනසුලු වන අතර තවදුරටත් අස්ථාවරත්වයේ විභවය පවතී.

වගවීම සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා සියලුම ප්‍රජාවන්ගෙන් ශ්‍රී ලාංකිකයන්, විශේෂයෙන්ම තරුණ තරුණියන් විසින් කරන ලද පුළුල් පදනම් සහිත ඉල්ලීම් ශ්‍රී ලංකාවේ අනාගතය සඳහා නව සහ පොදු දැක්මක් සඳහා වැදගත් ආරම්භක ලක්ෂ්‍යයක් ඉදිරිපත් කරයි.

මානව හිමිකම් සහ සංහිඳියාව ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා ජාතික සංවාදයකට අවතීර්ණ වන ලෙසත්, ප්‍රධාන ආයතනවල ස්වාධීනත්වය ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීමටත්, දණ්ඩ මුක්තියට එරෙහිව සටන් කිරීමටත්, මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම්, නැවත ඇතිවීම වැලැක්වීමටත් සහ ආර්ථික අර්බුදය විසඳීම සඳහාත් අවශ්‍ය ගැඹුරු ආයතනික, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සහ ආරක්ෂක අංශ ප්‍රතිසංස්කරණ සිදු කිරීමට නව රජය දිරි ගන්වමි.

ශිෂ්‍ය නායකයින් තිදෙනෙකු අත්අඩංගුවට ගැනීම

එසේ කිරීමේදී, නිදහස් අදහස් ප්‍රකාශ කිරීම, සාමකාමී රැස්වීම් සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සහභාගීත්වයට ගරු කරන සහ ප්‍රවර්ධනය කරන පරිසරයක් රජය සහතික කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. මෑත සතිවලදී, විරෝධතා ව්‍යාපාරයේ සහ වෘත්තීය සමිතිවල නායකයින් සහ සාමාජිකයින් විශාල සංඛ්‍යාවක් අත්අඩංගුවට ගෙන ඇත. 2022 මාර්තු මාසයේ සිට මෙම පනත භාවිතය සම්බන්ධයෙන් තාවකාලික තහනමක් ක්‍රියාත්මක කරන බවට 2022 ජුනි මාසයේදී රජය නිවේදනය කර තිබියදීත්, 2022 අගෝස්තු 18 වන දින ශිෂ්‍ය නායකයින් තිදෙනෙකු අත්අඩංගුවට ගැනීමට ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත භාවිතා කිරීම විශේෂයෙන් කණස්සල්ලට හේතු වෙයි.

මම රජයෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ කුරිරු ආරක්ෂක නීති මත මෙම රඳා පැවැත්මට ආපසු නොයන ලෙසත්, සාමකාමී විරෝධතා, විවේචනාත්මක සාකච්ඡා සහ විවාදය සඳහා පරිසරයක් පෝෂණය කිරීමට හැකි වනසේ ධනාත්මක ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා ලෙසයි.

යුක්තිය සහ සංහිඳියාව කරා යන මාවතට රට යොමු කිරීමට සහ ගැටුම්වල මූල හේතුව ආමන්ත්‍රණය කිරීමට රජයට නැවුම් අවස්ථාවක් තිබේ. ශ්‍රී ලාංකේය ජාතියේ විවිධත්වය හඳුනා ගෙන ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ පොරොන්දු වෙමින් පාර්ලිමේන්තුව අමතා කළ පළමු කතාවේදී ජනාධිපතිවරයා ඉදිරිපත් කළ ස්වරය, මේ සම්බන්ධයෙන් මම සාදරයෙන් පිළිගනිමි. එසේම, ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම සඳහා නව ත්‍රස්ත මර්දන නීතියක් කෙටුම්පත් කිරීම සහ සංක්‍රාන්ති යුක්තිය සහ ආයතන ශක්තිමත් කිරීම ඇතුළු සහයෝගීතාවය සඳහා  විභවයන් ඇති ක්ෂේත්‍ර පිළිබඳව රජය සමඟ සාකච්ඡා කිරීමට මම කැමැත්තෙන් සිටිමි.

“සිවිල් සමාජ සංවිධාන, වින්දිත කණ්ඩායම්, මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයින්, මාධ්‍යවේදීන් සහ  හිටපු එල්ටීටීඊ සාමාජිකයින් පොලිසිය, හමුදා සහ බුද්ධි අංශ විසින් නිරීක්ෂණය කිරීම සහ බිය ගැන්වීම් පිළිබඳ අඛණ්ඩ වාර්තා පිළිබඳව මම සැලකිලිමත් වෙමි. ආරක්‍ෂක අංශයේ මූලික ප්‍රතිසංස්කරණවලින් සහ උතුරු නැගෙනහිර යුද මුක්ත කිරීමකින් තොරව, මෙම පැතිරී ඇති නිරීක්ෂණ සහ මර්දනයේ සංස්කෘතිය අවසන් නොවනු ඇත”

ආරක්ෂක අංශ ප්‍රතිසංස්කරණය නැතිව බැහැ

මෙම පොරොන්දු සාර්ථකව ඉටු කිරීම සඳහා අතීතයෙන් කැඩීමක් ද අවශ්‍ය වේ. පසුගිය මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම්වලට සම්බන්ධ හමුදා නිලධාරීන් හෝ හිටපු පැරා- මිලිටරි නායකයින් ඉවත් කිරීම, විනිවිදභාවය වැඩි කිරීම සහ වගවීම සහතික කිරීම සඳහා ආරක්ෂක අංශ ප්‍රතිසංස්කරණ මෙයට ඇතුළත් වේ.

ප්‍රධාන වශයෙන් හින්දු හෝ මුස්ලිම් ස්ථානවල, බෞද්ධ උරුමයන් සංරක්ෂණය කිරීම හෝ උතුරු හා නැගෙනහිර පළාත්වල හමුදා ස්ථාන පුළුල් කිරීම සම්බන්ධ ඉඩම් ආරවුල් දිගටම පැවතීම සංහිඳියාව තවදුරටත් අනතුරේ හෙළා ඇති අතර නව ආතතීන් ඇති කර තිබේ.

සිවිල් සමාජ සංවිධාන, වින්දිත කණ්ඩායම්, මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයින්, මාධ්‍යවේදීන් සහ  හිටපු එල්ටීටීඊ සාමාජිකයින් පොලිසිය, හමුදා සහ බුද්ධි අංශ විසින් නිරීක්ෂණය කිරීම සහ බිය ගැන්වීම් පිළිබඳ අඛණ්ඩ වාර්තා පිළිබඳව මම සැලකිලිමත් වෙමි. ආරක්‍ෂක අංශයේ මූලික ප්‍රතිසංස්කරණවලින් සහ උතුරු නැගෙනහිර යුද මුක්ත කිරීමකින් තොරව, මෙම පැතිරී ඇති නිරීක්ෂණ සහ මර්දනයේ සංස්කෘතිය අවසන් නොවනු ඇත.

සභාපතිතුමනි,

යුද්ධය අවසන් වී වසර 13 ක් ගතවී ඇතත්, දිවි ගලවා ගත් දස දහස් ගණනක් සහ ඔවුන්ගේ පවුල් යුක්තිය පතා තම ආදරණීයයන්ගේ ඉරණම පිළිබඳ සත්‍යය දැන ගැනීමට අඛණ්ඩව කටයුතු කරති. ඔවුන්ට වන්දි ගෙවීමේ අවශ්‍යතාවය පවතී. ඵලදායි සංක්‍රාන්ති යුක්ති ක්‍රියාවලියක් අනුගමනය කිරීමට සහ සත්‍යය, යුක්තිය සහ වන්දි සඳහා වින්දිතයන්ගේ අයිතිවාසිකම් තහවුරු කිරීමට ශ්‍රී ලංකා රජය නැවත නැවතත් අසමත් වී ඇත.

ඒ වෙනුවට, අපගේ පෙර වාර්තාවල විස්තර කර ඇති පරිදි, අනුප්‍රාප්තික ආණ්ඩු වගවීම වැළැක්වම සඳහා දේශපාලන බාධා නිර්මාණය කර, ප්‍රවර්ධනය කර, පිළිගත හැකි  ලෙස යුද අපරාධවලට සම්බන්ධ බවට විශ්වාස කළ හැකි සමහර හමුදා සහ හිටපු පැරාමිලිටරි නිලධාරීන් රජයේ ඉහළම මට්ටම්වලට ඇතුළත් කර ඇත. ගැටුම සහ එහි මූල හේතු පිළිබඳ එකඟ වූ බෙදා ගත හැකි අවබෝධයක් ඉදිරිපත් කිරීමට ආණ්ඩුව අපොහොසත් වී ඇත.

පාස්තු ප්‍රහාරය – ආරංශක අංශ සම්බන්ධය සෙවිය යුතුය!

ඒ හා සමානව, ඇතැම් සැකකරුවන්ට චෝදනා එල්ල වුවද, 2019 පාස්කු ඉරිදා සිදු වූ බිහිසුණු බෝම්බ ප්‍රහාරය පිළිබඳ සත්‍යය තහවුරු කිරීමෙහිලා තවමත් ප්‍රගතියක් දක්නට ලැබී නැත. වැඩිදුර විමර්ශන රේඛා ලුහුබැඳීම සඳහා ජාත්‍යන්තර සහාය ඇතිව ස්වාධීන හා විනිවිද පෙනෙන පරීක්ෂණයක් විශේෂයෙන්ම ආරක්ෂක අංශයේ කාර්යභාරය ඇතුළුව වින්දිතයින්ගේ සහ ඔවුන්ගේ නියෝජිතයින්ගේ පූර්ණ සහභාගීත්වය සහතික කරමින් අවශ්‍ය බව මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය ඉල්ලා සිටී.

අතීතයේ සිදු වූ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සහ අපයෝජනයන් සම්බන්ධයෙන් වගවීම සහතික කරමින් ජාතික සංහිඳියාව ප්‍රවර්ධනය කරන මෙම මූලික ක්‍රියාවලීන් නැවත ආරම්භ කිරීමට රටෙහි වෙනස් වූ තත්වයන් විසින් ලබා දී ඇති අවස්ථාව රජය දැන් ප්‍රයෝජනයට ගනු ඇතැයි මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයේ අපේක්ෂාවයි.

විශ්වීය අධිකරණ බලය මත නඩු පවරන්න

ශ්‍රී ලංකාව තුළ වත්මන් සහ ඵලදායි වගවීමේ  විකල්පයන් නොමැති තත්වය තුල,   චෝදනා කරන වැරදිකරුවන්ට එරෙහිව ඉලක්කගත සම්බාධක සලකා බැලීම මෙන්ම, නඩු පැවරීමට සහයෝගීතාවයෙන් ක්‍රියා කිරීම ඇතුළුව, ජාත්‍යන්තර මට්ටමින් වගවීම ඉදිරියට ගෙන යාම සඳහා විකල්ප උපාය මාර්ග, බාහිර සහ විශ්වීය අධිකරණ බලයේ පදනම මත අනුගමනය කරන ලෙස මහ කොමසාරිස්වරිය රාජ්‍යයන්ගෙන් ඉල්ලා සිටී.

46/1 යෝජනාවෙහි 6 වැනි ඡේදයට අනුව වගවීම ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා මගේ කාර්යාලයේ පිහිටුවා ඇති කණ්ඩායම වැදගත් ප්‍රගතියක් ලබා ඇත. එය ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය සහ ළමයින් සම්බන්ධ උල්ලංඝනයන් ඇතුළුව ක්‍රියාශීලී විමර්ශනාත්මක සහ විශ්ලේෂණාත්මක කටයුතු සිදු කර තිබේ. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය සහ අනෙකුත් ආයතන සහ ආයතන විසින් රැස් කරන ලද තොරතුරු සහ සාක්ෂි අනාගත වගවීමේ මුලපිරීම් සඳහා සහාය වන තොරතුරු ගබඩාවක් බවට ඒකාබද්ධ කර තිබේ. මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය විසින් මෙම කාර්යයේ හදවතෙහි වින්දිතයින් ස්ථානගත කිරීම දිගටම සිදු කරනු ඇත. අතීත උල්ලංඝනයන් ගැන කතා කරන අය මුහුණ දෙන ආරක්ෂක අවදානම් අවම කිරීමට උත්සාහ කිරීම ද මෙයට ඇතුළත් වේ.

“දණ්ඩ මුක්තිය මානව හිමිකම් කඩ කරන පුද්ගලයින් ධෛර්යමත් කරමින්, දූෂණයට සහ බලය අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීමට සාරවත් භූමියක් නිර්මාණය කර ඇති අතර වත්මන් ආර්ථික අර්බුදයට දායක වී තිබේ.”

කවුන්සිලයේ 49 වැනි සැසිවාරයේදී මහ කොමසාරිස්වරිය සඳහන් කළ පරිදි, මෙම වගවීමේ කාර්යයේ පරිමාණය සහ අන්දම සඳහා ප්‍රමාණවත් කාලයක්, මූල්‍ය සම්පත් සහ රාජ්‍යයන්ගේ සහාය අවශ්‍ය වේ. මෙම වැදගත් කාර්යය නිසි ලෙස ශක්තිමත් කිරීම සහතික කරන ලෙස මම මෙම සභාවෙන් ඉල්ලා සිටිමි.

දණ්ඩ මුක්තිය, නීතියේ ආධිපත්‍යයට, සංහිඳියාවට සහ ශ්‍රී ලංකාවේ තිරසාර සාමයට සහ සංවර්ධනයට කේන්ද්‍රීය බාධාවක් වන අතර එමගින් තවදුරටත් උල්ලංඝනය කිරීම්වලට ඉඩ සැලසීමේ අවදානමක් ඇත. මෙම දණ්ඩ මුක්තිය මානව හිමිකම් කඩ කරන පුද්ගලයින් ධෛර්යමත් කරමින්, දූෂණයට සහ බලය අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීමට සාරවත් භූමියක් නිර්මාණය කර ඇති අතර වත්මන් ආර්ථික අර්බුදයට දායක වී තිබේ.

46/1 යෝජනාව යටතේ මෙම කවුන්සිලය විසින් ලබා දී ඇති වරම – මානව හිමිකම් තත්ත්වය අඛණ්ඩව අධීක්ෂණය කිරීම සහ ජාත්‍යන්තර නීතිය යටතේ අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වගවීම ලුහුබැඳීම – දැන් වෙන කවරදාටත් වඩා වැදගත් වන අතර, සියලුම ප්‍රජාවන්ට අයත්  ශ්‍රී ලාංකිකයන් විසින් ඉල්ලා සිටින වෙනස්කම් සඳහා වූ පුළුල් අභිලාෂයන්ට ප්‍රතිචාරයක් ද වේ.

ඔබට ස්තුතියි.

( පරිවර්ථනය ශ්‍රී ලංකා බ්‍රීෆ් විසිනි)