ඡායාරූපය: මානව හිමිකම් වාර්තාකරනයේ යෙදුණූ ඩැනියෙල් උරෙස්ටි ඝාතනයට යුක්තිය ඉල්ලා එරට මාධ්‍ය සංවිධාන නොනැවත පෙනී සිටියහ.
මාධ්‍යවේදියෙකු ඝාතනය කිරීමේ චෝදනාවට පේරු රාජ්‍යයේ ජනාධිපති අපේක්ෂකයකු වූ ඩැනියෙල් උරෙස්ටිට
1988 දී රටේ කුරිරු සිවිල් ගැටුමේ උච්චතම අවස්ථාවේ දී මාධ්‍යවේදියෙකු ඝාතනය කිරීමේ ක්‍රියාකලාපය සම්බන්ධයෙන් පේරු හි ජනාධිපති අපේක්ෂකයෙකු වූ ඩැනියෙල් උරෙස්ටිට වසර 12 ක සිර දඬුවමක් නියම වී තිබේ.
ඩැනියෙල් උරෙස්ටි හිටපු අභ්‍යන්තර කටයුතු අමාත්‍යවරයකුද වේ.
පසුගිය 13 දා පේරු උසස්ම අධිකරණය විසින් යළි ඇසීමට තීන්දු කල නඩු විභාගයකදී එවකට හමුදා බුද්ධි අංශ හමුදා නිලධාරියෙකු ව සිටි උරෙස්ටි, මානව හිමිකම් කඩකිරීම් පිළිබඳ විමර්ශනය කළ මාධ්‍යවෙදී හියුගෝ බුස්ටියෝස් සැඟවී සිට ඝාතනය කිරීමට සහභාගී වූ බව සනාථ වී තිබේ.
මෙම තීන්දුවට එරෙහිව අභියාචනයක් ඉදිරිපත් කරන බව දේශපාලනඥයාගේ සහ හිටපු අභ්‍යන්තර කටයුතු අමාත්‍යවරයාගේ නීතීඥයෝ පවසා ඇත.
මාධ්‍යවේදී හියුගෝ බුස්ටියෝස් 1980 සහ 90 ගණන්වල සන්නද්ධ ගැටුමේ කේන්ද්‍රස්ථානය වූ අයකුචෝ හි ඇන්ඩියන් ප්‍රදේශයේ සතිපතා පළ වූ Caretas සඟරාවේ වාර්තාකරුවෙකි. පේරුහි සත්‍ය සහ ප්‍රතිසන්ධාන කොමිසමට අනුව 70,000කට ආසන්න පිරිසක් මිය ගිය හෝ අතුරුදහන් කළ දේශපාලන ප්‍රචණ්ඩත්වයෙන් දරුණුතම බලපෑමට ලක්වූ ප්‍රදේශයක ෂයින්ං පාත් කැරලිකරුවන් සහ සන්නද්ධ හමුදාවන් විසින් සිදු කරන ලද මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් පිළිබඳව ඔහු වාර්තා කළේය.
යතුරුපැදියක් පදවාගෙන යමින් සිටියදී සිවිල් ඇඳුමින් සැරසුණු සොල්දාදුවන් පිරිසක් විසින් බුස්ටියෝස්ට මැෂින් තුවක්කුවකින් වෙඩි තබන ලදී. ඔහුගේ යතුරු පැදිය බිම වැටුනි. යතුරු පැදියේ පසුපස සිටි ඔහුගේ සගයෙකු වූ තවත් මාධ්‍යවේදියෙකු පලා යාමට සමත් විය. බුස්ටියෝස් බරපතල ලෙස තුවාල ලබා සිටියදී, සොල්දාදුවන් ඔහුගේ සිරුර මත බෝමබයක් පුපුරවා ඔහුව මරා දැමූහ.
2007 දී මාධ්‍යවේදියාගේ ඝාතනයට අණ දීම සම්බන්ධයෙන් වරදකරු වූ ඔහුගේ හමුදා කඳවුරේ සෙසු නිලධාරීන් දෙදෙනෙකු විසින් උරෙස්ටිට චෝදනා එල්ල කරන ලදී. ඔවුන් කියා සිටින්නේ එවකට බුද්ධි අංශය භාර කපිතාන්වරයකු වූ උරෙස්ටි 1988 නොවැම්බරයේ බුස්ටියෝස් මරා දැමූ සැඟවී සිටීමේ මෙහෙයුමට සහභාගී වූ බවයි.
2018 දී, ඔහු යන්තමට පරාජය වූ ලීමා හි නගරාධිපති මැතිවරණය සමයෙහි මාධ්‍යවේදියාගේ ඝාතනයට සම්බන්ධ සම්බන්ධයක් නැතැයි අධිකරණයක් විසින් උරෙස්ටි නිදහස් කරන ලදී.
නමුත් පේරු හි ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරනය එම තීන්දුව අවලංගු කර නව නඩු විභාගයකට නියෝග කළ අතර, දීර්ඝ නඩු විභාගයකින් පසුව බ්‍රහස්පතින්දා හිමිදිරියේ මිනීමැරුම් චෝදනාවට ඔහු වරදකරු බවට තීරණය කරන ලදී.
බුස්ටියෝස් ඝාතනය සැලසුම් සහගතව සිදු කර ඇති බව ද විනිසුරුවරු තීන්දු කළහ.
වරදකරු බවට පත් උරෙස්ටි 2014 සහ 2015 අතර පේරුහි අභ්‍යන්තර කටයුතු අමාත්‍යවරයා ලෙස සේවය කළේය. 2016 සහ 2021 දී දෙවරක් ජනාධිපති ධුරයට මෙන්ම 2018 සහ 2022 දී ලීමා හි නගරාධිපති තනතුරටද තරඟ කළේය. ඔහු පරාජය විය.
ඔහුගේ ජනතාවාදී නීතිය හා සාමය පෙරමුණට සහාය දුන්නද, හිටපු හමුදා ජෙනරාල්වරයාගේ දේශපාලන ජීවිතය ඔහු බුස්ටියෝස්ගේ කුරිරු ඝාතනයට සහභාගී වූ බවට චෝදනාවලින් දුර්වර්ණ වී ඇත.
මතකය, ඉවසීම සහ සමාජ ඇතුළත් කිරීමේ ස්ථානය (ලුම්) මෑතකදී වසා දැමීමෙන් පසුව, ලීමා හි මිරාෆ්ලෝර්ස් දිස්ත්‍රික්කයේ මහ නගර සභාව ඉදිරිපිට විරෝධතාකරුවන් ‘මතකය අමතක නොවේ’ යනුවෙන් බැනරයක් අල්ලාගෙන සිටිති.
ඝාතනයට ලක් වූ මාධ්‍යවේදියාගේ වැඩිමහල් දියණිය වන ෂර්මේලි බුස්ටියෝස්, තීන්දුව පිළිගනිමින්, ට්විටර් පණිවුඩයක් නිකුත් කරමින් කියා සිටියේ අවසානයේ ඇයට තම දෙමාපියන්ට ඉටිපන්දමක් දල්වා ඔවුන්ට මෙම විනිශ්චය ගැන පැවසිය හැකි බවයි: “වසර 34කට පසුව යුක්තිය ඉටු වී ඇත. මාර්ගය දුෂ්කර හා වේදනාකාරී විය. අද ඉතිරිව ඇත්තේ පිං දීම පමණයි.”
පේරු හි ජාතික මාධ්‍යවේදීන්ගේ සංගමය ට්විටර් වෙත ප්‍රකාශ කළේ මෙම තීන්දුව බුස්ටියෝස් පවුලට සහනයක් සහ “පේරුහි යුක්තිය සහ මාධ්‍ය නිදහස ආරක්ෂා කිරීම සඳහා වැදගත් පියවරක්” නියෝජනය කරන බවයි.
ස්වාධීන අධිකරණයක් සහ ස්වාධීන නිතිපති දෙපාර්තමෙන්තුවක් නැත්නම් කිසිදා මෙවැනි ඝාතන සම්බන්ධයෙන් යුක්තිය ඉටු නොවන බවට උදාහරණ බොහෝ තිබේ.
ශ්‍රී ලංකාවෙහි නීතිපති දෙපාර්තමෙන්තුව විනිදතයින් වෙනුවට ඝාතයින් වෙනුවෙන් පෙන ීසිටින බවට චෝදනා ලබා තිබේ.
මෙරට සිදු වූ කිසිදු ජනමාධ්‍යවේදී ඝාතනයක් සම්බන්ධයෙන් කිසිදු යුක්තියත් ඉටු වී නැත. ඉටුවන බවක්ද නොපෙනේ.