ආණ්ඩුව ග්‍රාමීය හා නාගරික වැඩකරන ජනතාව මත විනාශකාරී ප්‍රහාරයක් දියත් කර තබේ. භූමිතෙල් මිල රු. 87 සිට රු. ලීටරයක් රුපියල් 340 – හෝ පවතින මිල දළ වශයෙන් හතර ගුණයකින් වැඩි කිරීම – මිනිසුන්ගේ ජීවනෝපාය කෙරෙහි දැවැන්ත බලපෑමක් ඇති කරනු ඇත.
සිය බෝට්ටු සඳහා භූමිතෙල් මත යැපෙන ධීවරයින් දැඩි ලෙස පීඩාවට පත්වූවන් අතර වෙයි. එමෙන්ම තම ගොවි බිම්වලට ජලය සැපයීම සඳහා භූමිතෙල් භාවිතා කරන කුඩා ගොවීන් සහ ආහාර පිසීමට භූමිතෙල් මත යැපෙන නාගරික දුප්පතුන් ද එලෙස පීඩාවට පත් වනු ඇත.
මෙම වැඩි කිරීම “පිරිවැය ප්‍රතිසාධන බලශක්ති මිලකරණය” ක්‍රියාවට නැංවීම සඳහා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලෙහි නිර්දේශයන්ට අනුකූල වන බවට සැකයක් නැත. එහෙත් පසුගිය වසරේ රසායනික පොහොර තහනම් කිරීමේ විනාශකාරී තීරණය මෙන්ම භූමිතෙල් මිල ඉහළ යාමත් ග්‍රාමීය හා නාගරික පරිධිය ගිනිබත් කරනු ඇත.
වැඩ කරන ජනතාව කෙසේ ප්‍රතිචාර දක්වනු ඇතිද?
2021 පොහොර තහනම දකුණේ රාජපක්ෂ බලකොටුවල පෙර නොවූ විරූ විරෝධතා උත්තේජනය කිරීමට සමත් වූයේ නම්, භූමිතෙල් මිල ඉහළ නැංවීමට ප්‍රතිචාරය වඩාත් තීව්ර වී නව මානයන් ලබා ගැනීමට ඉඩ ඇත. පසුගිය මාස කිහිපය තුළ වැඩි අවධානයක් යොමු වී ඇත්තේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ බලයෙන් පහ කළ, මහා කැරැල්ල ඇති කළ නාගරික තරුණයින් විසින් අර්ධ වශයෙන් මෙහෙයවන ලද නැගිටීම් කෙරෙහි ය.
භූමිතෙල් මිල ඉහල දැමීමේ පැහැදිලි පන්ති ස්වභාවය, අරගල වලට නැවුම් ජවයක් සපයනු ඇත.
මෑත අතීතයේ දී, උදාහරණයක් ලෙස, 2012 දී, භූමිතෙල් 49% වැඩි කිරීම ඇතුළුව ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල විසින් නිර්දේශ කරන ලද ඉන්ධන මිල ඉහළ දැමීම්, ධීවර ප්‍රජාව තුළ සටන්කාමී විරෝධතාවලට තුඩු දුන්නේය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රාජ්‍ය මර්දනය දියත් වූ අතර සහ විරෝධතාකරුවෙකු ඝාතනය විය.
“රාජපක්ෂවරුනට තිබූ සහයෝගය එතරම් වේගයෙන් කඩා වැටුනු අන්දම දැන දැනත්, දැනටමත් දුක් විඳිමින් සිටින ජනතාවට කම්පනය මගින් ප්‍රතිකාරයක් ලබා දිය හැකි යැයි වත්මන් පරිපාලනය ද සිතන්නේ නම්, ඔවුන්ද සිය ගමන් මලු අසුරන්නට පටන් ගත යුතුය.”
පසුව මහින්ද රාජපක්ෂගේ ආණ්ඩුවට එම පියවර ආපසු ගත්තේය.
මීට අමතරව, පසුගිය වසර අරගල මගින් ජනතා විඥානය නව තලයකට ඔසවා ඇති අතර නීත්‍යානුකූල නොවන ආණ්ඩුවලට එරෙහි ප්‍රතිරෝධය දැක්වීම සඳහා ජාතික පිබිදීමක් නිර්මාණය කර ඇත.
භූමිතෙල් මිල ඉහළ දැමීමේ ඇඟවුම් නොතේරෙන ඕනෑම ආණ්ඩුවක් කරන්නේ ගින්දර සමඟ සෙල්ලම් කිරීමකි.
පංතිය සහ භූමිතෙල්
භූමිතෙල් මිල වැඩි කිරීම විශේෂයෙන් ගම්බද ප්‍රදේශ ගිනි දැල්වීමකට සමාන වන්නේ මන්දැයි තේරුම් ගැනීමට නම් භූමිතෙල් සමඟ බද්ධ වී ඇති එදිනෙදා ජීවනෝපායන් අප විසින් ග්‍රහණය කර ගත යුතුය.
උදාහරණයක් වශයෙන්, යාපනයේ ධීවරයෙක් සාමාන්‍යයෙන් පිටත සවිකල මෝටරයකින් ක්‍රියාත්මක වන කුඩා ෆයිබර්ග්ලාස් බෝට්ටුවකින් මුහුදට යාමට සහායකයකු බඳවා ගනී. ඔවුන් අර්ධද්වීපයේ ආරම්භ කරන ස්ථානය අනුව දිනකට භූමිතෙල් ලීටර් 30 සිට 40 දක්වා ප්‍රමාණයක් භාවිතා කරන අතර, ඔවුන් දූපත් වල වෙරළ ආසන්නයේ මසුන් ඇල්ලීම සිදු කරන්නේ නම් ලීටර් 10 කට නොඅඩු ප්‍රමාණයක් භාවිතා කළ කරයි. ඔවුන් සාමාන්‍යයෙන් මුදල් ගෙවීම් ආවරණය කිරීම සඳහා ආදායම හතරකට බෙදයි; එක් ධීවරයෙකු සඳහා එක් කොටසක් බැගින් දෙකාටසක්, භූමිතෙල් සඳහා තවත් කොටසක්, දැල් සහ ඔවුන්ගේ ක්ෂය වීමේ පිරිවැය සහ බෝට්ටුවේ භාවිතය සඳහා අවසාන කොටස ලෙසිනි. ඒ අනුව භූමිතෙල් මිල හතර ගුණයකින් වැඩි වූ විට ඔවුන්ගේ ජීවනෝපාය පවත්වා ගැනීම ප්‍රායෝගිකව කළ නොහැකි තත්වයකට පත්වන බව අපට දැකගත හැකිය.
භූමිතෙල් මිල ඉහළ යාමේ ප්‍රතිඵලය මගින් ග්‍රාමීය ආර්ථිකයට වන බලපෑම විනාශකාරී වීමට ඉඩ ඇත. පසුගිය වසරේ පොහොර තහනම නිසා දැනටමත් ආහාර නිෂ්පාදනය අඩාල වී ඇත. පසුගිය වසර පුරා සිදු වූ අනෙකුත් සියලුම මිල වැඩිවීම් සහ හිඟයන් ඉක්මවා, ආර්ථික ජීවිතයට සහභාගී වීමේ මූලික හැකියාව සඳහා භූමිතෙල් මත යැපෙන අයට මෙම නවතම මිල ඉහළ යාම බඩේ පහරකි.
ඉලක්කගත සහනාධාර සහ සහන හරහා මිල ඉහළ දැමීම් පාලනය කළ හැකි බවට ආණ්ඩුව සහ නව ලිබරල් සංස්ථාපිතය තර්ක කරනු ඇති බවට සැකයක් නැත. නමුත් වැඩකරන ජනතාවත්, නිසැකවම ධීවර ජනතාවත් අතීතයේ බොහෝ වාරයක් අසා ඇති මෙම රැවටිල්ලට හසු නොවනු ඇත. හිඟය යැයි කියමින් මාස තුනකට ආසන්න කාලයක් භූමිතෙල් ලබා නොදී, තව තවත් බලය තහවුරු කර ගෙන මිල වැඩි කිරීමට උත්සාහ කර අවසන් මොහොත දක්වා බලා සිටීමේ ආණ්ඩුවේ කූට උපාය භූමිතෙල් භාවිත කරන සැමට පැහැදිලි වනු ඇත.
තවද විවිධ ජන සමූහයකට අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩයක් වන වැඩ කරන ජනතාවගේ ජීවනෝපාය සඳහා එහි මූලික කාර්යභාරය නොසලකා හරින අක්‍රමවත් හෝ වෙනත් ආකාරයකින් මුදල් බෙදා දීම් මගින් මිල වැඩිවීමේ ප්‍රතිවිපාක පාලනය කළ නොහැක. ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින් අත්‍යාවශ්‍ය භාණ්ඩ සඳහා මිල ඉහළ දැමීම මගින් ආර්ථිකය පුරාවටම සිදුවනු ඇති ප්‍රතිවිපාක අවබෝධ කර නොගැනීමෙන් අදහස් වන්නේ නිෂ්පාදනය සහ ඉල්ලුම යන දෙඅංශයෙන්ම ඇති විය හැකි විනාශකාරී බලපෑම පිළිබඳව ඔවුන් අන්ධව සිටින බවයි.
මෙම නොදැනුවත්කම බොහෝ පැතිවලින් සිහිපත් කරන්නේ අභාවයට ගිය රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවේ අහංකාරකම සහ රසායනික පොහොර තහනම් කිරීමට එක රැයකින් ගත් අඥාන තීරණයයි.
ජනතාවගේ ප්‍රතිචාරය
මෙම මිල ඉහල දැමීම්වල බලපෑම් ප්‍රතිචාරයක් ඇති කරනු ඇත. එම ප්‍රතිචාරය කෙබඳු වේදැයි අවිනිශ්චිතය. එහෙත් ගම්බද හා නාගරික පරිධියේ මිනිසුන්ගේ කෝපය, සොච්චම් සහන ගැන කතා කිරීමෙන් පාලනය කළ හැකි යැයි සිතන ඕනෑම අයෙකු දැඩි ලෙස ව්‍යාකූල වී සිටිය යුතුය.
තවත් ව්‍යසනයක් සිදුවීම වැළැක්විය හැකි එකම ප්‍රතිපත්තිය වන්නේ සහනාධාරවල ඵලදායී පිරිවැය ආවරණය කිරීම සඳහා ධනය යලි බෙදා හරින අතර ග්‍රාමීය ප්‍රතිසංස්කරණය සඳහා ආයෝජන සහ සහාය වැඩි කිරීම සඳහා දිගු කාලීන සැලසුම් ක්‍රියාකාරීව ක්‍රියාත්මක කිරීමයි.
ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධව කැරෙන “පිරිවැය ප්‍රතිසාධන බලශක්ති මිලකරණය” හෝ මිල ඉහළ දැමීම විනාශකාරී බලපෑමක් ඇති කරනු ඇත.
භූමිතෙල් විශේෂයෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවේ සමස්ත දේශපාලනය ආර්ථික බිඳවැටීම සොයා ගත හැකි දෛශිකයකි. මේ වසරේ ආර්ථිකය 8% කින් හැකිලෙන බව මහ බැංකු අධිපතිවරයාම පිළිගෙන තිබේ නම්, දුක්විඳින ජනතාවට තවත් ආර්ථික වේදනාවක් ඇති කිරීමට කිසිවෙකු සිතන්නේ කෙසේද යන්න සැබවින්ම තේරුම්ගත නොහැකිය.
වෙළඳපළ පැහැදිලිවම අසාර්ථක වෙමින් තිබේ. වෙළඳපල පිළිගත හැකි සමතුලිතතාවයකට ස්වයංක්‍රීයව හැඩගැසෙනු ඇතැයි සිතන ඕනෑම අයෙකු, ධනවාදයම පාහේ අවසානයකට තරම් ගෙන ආ 1930 ගණන්හි මහා අවපාතය ගැන කේන්ස් හරහා අප ඉගෙන ගත් සියලුම පාඩම් ඉවත දමයි.
අද ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුවට ග්‍රාමීය හා නාගරික වැඩ කරන ජනතාව සඳහා අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩයක මිල ඉතා දරුණු ලෙස ඉහල දැමීමට හැකි වීම, භූමියේ යථාර්ථයෙන් ආණ්ඩුව මූලික වශයෙන්ම වියෝ වී සිටීම පිලිබිඹු කරයි. මෙය එහි දිගුකාලීන පැවැත්ම සඳහා යහපත් නොවේ. මෙය අපට මතක් කර දෙන්නේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ ආණ්ඩුවේ ලක්ෂනය වූ ජනයාට සවන් නොදුන් ප්‍රවේශයයි.
රාජපක්ෂවරුනට තිබූ සහයෝගය එතරම් වේගයෙන් කඩා වැටුනු අන්දම දැන දැනත්, දැනටමත් දුක් විඳිමින් සිටින ජනතාවට කම්පනය මගින් ප්‍රතිකාරයක් ලබා දිය හැකි යැයි වත්මන් පරිපාලනය ද සිතන්නේ නම්, ඔවුන්ද සිය ගමන් මලු අසුරන්නට පටන් ගත යුතුය.
පැහැදිලිවම ප්‍රධාන සහ ක්ෂණික පියවර නිවැරදි කිරීමකින් පමණක් තවදුරටත් ව්‍යසනය වැළැක්විය හැකිය. භූමිතෙල් මිල ඉහළ දැමීමේ බලපෑම ඔවුන්ගේම ජීවිතවලට පිළිබිඹු කරන කෝපයෙන් වැඩ කරන ජනතාව ප්‍රතිචාර දක්වන විට පාලක ප්‍රභූවට දොස් පැවරීමට සිදුවනු ඇත්තේ තමන්ටම පමණි.
(අහිලන් කදිරගාමර් දේශපාලන ආර්ථික විද්‍යාඥයකු සහ යාපනය විශ්වවිද්‍යාලයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්යවරයෙකි. දේවක ගුණවර්ධන දේශපාලන ආර්ථික විද්‍යාඥයෙකු සහ ස්වාධීන පර්යේෂකයකු වේ.)
ඩේලි එෆ් ටී පුවත් පතෙහි පළ වූ ඉංග්‍රිසි ලිපියක සිංහල අනුවාදය ශ්‍රී ලංකා බ්‍රීෆ් විසිනි)