ශ්‍රී ලංකාවේ යුධ අපරාධ හා මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය වීම් පිලිබඳ එජා වාර්තාවේ නිර්දේශයන් විමසා බැලීමක්

( මානව හිමිකම් මහ කොමසාරිස් සෙයිඩ් වාර්තාව ඉදිරිපත් කළේ සැප් 18වනදා ය)

• ශ්‍රී ලංකාවේ යුධ අපරාධ හා මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය වීම  පිලිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ විද්වත් කමිටුවේ පරීක්ෂණයට පසුබිම් වුයේ කුමක්ද?

ශ්‍රී ලංකාව තුල පැවතී සිවිල් යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසු 2009 වසරේ මැයි මස අග බාගයේ, එවකට ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා, එක්සත් ජාතීන්ගේ මහ ලේකම්වරයා සමඟ  ඒකාබද්ධ ප්‍රකාශයක් අත්සන් තබමින් පොරොන්දු වුයේ  යුද්ධය පැවතී සමයේ සිදු වූ සිදුවීම් පිළිබඳව වගවීම සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමටයි.

2011 වසරේදී එම විද්වත් කමිටුව වාර්තාවක් පිළියෙළ කරන ලදී. එම වාර්තාවට අනුව ශ්‍රී ලංකාවේ යුද්ධයේ අවසන් කාල පරිච්ඡේයේදී   යුධ අපරාධ සහ මානුශීයත්වයට එරෙහි අපරාධ සිදු වී ඇති බවට ප්‍රකශ විය.

2014 වසරේ මාර්තු මස එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය ශ්‍රී ලංකාව පිළිබඳව තවත් පරීක්ෂණයක් ආරම්භ කරන ලදී. එහි අවසන් වාර්තාව සැප්තැම්බර් මස 16 වන දින (2015 වසරේ) නිකුත් කෙරින. එම වාර්තාවට අනුව ශ්‍රී ලංකා රජය  සහ එල්.ටි.ටි.ඊ.ය විසින් සිදු කර ඇති ඇතැම් ක්‍රියා ඔප්පු වුවහොත්  ඒවා ජාත්‍යන්තර අපරාධ ලෙස සැලකෙන මට්ටමේ බරපතල අපරාධ ක්‍රියාවන් බවයි. එසේම යුද්ධය අවසන් වූ පසුවත් යම් යම් මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය වීම් සිදු වී ඇති බව වාර්තාව පෙන්වා දී ඇත.  ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් රට වැසියන්ට සත්‍යය  දැනගැනීම සඳහාත් යුක්තිය හා සාධාරණය ඉටු කිරීම සඳහාත් හැකි සෑම ක්‍රියාමාර්ගයක්ම ගත යුතු බවට වාර්තාව නිර්දේශ කර ඇත.

2015 වසරේ සැප්තැම්බර් මස 30 වන දින ශ්‍රී ලංකාවේ පුර්ණ සහය ඇතිව ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් වන යෝජනා කෙටුම්පතක් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට ඉදිරිපත් කෙරින. එමගින් ජනවාරි 8 වන දිනෙන් පසු ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් රට තුල ඇති කර තිබෙන ධනාත්මක හා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වෙනස්කම් අගය කර ඇත. එසේම ශ්‍රී ලංකාව තුල සිදුව ඇතැයි කියන මුල්‍ය අපරාධ ඇතුළු බරපතල අපරාධ පිලිබඳ වගවීමටත් ප්‍රතිසන්ධාන අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීමටත් ශ්‍රී ලංකා රජය කැපවී ක්‍රියා කිරීමද මෙමගින් ඇගයීමට ලක්ව ඇත.

•  විමර්ශන කණ්ඩායමේ කාර්යභාරය

උගත් පාඩම් හා ප්‍රතිසන්ධාන කොමිසමෙන් ආවරණය කරන ලද කාලය තුල ශ්‍රී ලංකාව තුල රජය හා එල්.ටි.ටි. ඊ.ය යන දෙපාර්ශවයෙන්ම සිදු වූ බරපතල ගනයේ යුධ අපරාධ හා මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය වීම් පිලිබඳව පුළුල් පරීක්ෂණයක් සිදු කිරීමේ කර්යභාරය මෙම පරීක්ෂණ කණ්ඩායමට පැවරිණ. එම නිසා පරීක්ෂණයට යටත් වුයේ යුද්ධයේ අවසන් කාල පරිච්ඡේදය පමණක් නොව, උගත් පාඩම් හා ප්‍රතිසන්ධාන කමිටුවෙන් ආවරණය කල 2002 වසරේ පෙබරවාරි මස 21 වන දින සිට 2011 වසරේ නොවම්බර් මස 15 වන දින දක්වා කාලයයි. චෝදනා එල්ල වී ඇති  නීති උල්ලංඝනය කිරීම් හා අපරාධ පිළිබඳව දත්ත හා සිද්ධිමය කරුණු සොයා බලා වාර්තා කිරීම පරීක්ෂණ කමිටුවට පැවරිණ.  ඒ සඳහා අදාල තොරතුරු සැපයීමට හැකියාව ඇති එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ අනෙකුත් දෙපාර්තමේන්තු හා  විද්වතුන්ගෙන් සහයෝගය ලබා ගැනීම සඳහා මෙම පරීක්ෂණ කණ්ඩායමට අවසර ලැබිණ.

•  පරීක්ෂණය පැවැත්වුයේ කුමන ආකාරයෙන්ද?

මෙම වාර්තාව සඳහා රජයේ ප්‍රකාශන, අන්තර්ජාතික සහ දේශීය රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන මගින් ප්‍රකාශිත වාර්තා, උගත් පාඩම් හා ප්‍රතිසන්ධාන කොමිසම් වාර්තාව සහ ශ්‍රී ලංකා රාජ්‍ය විමර්ශන කොමිසමේ අනෙකුත් වාර්තා, ගබඩා කල ශ්‍රව්‍ය හා දෘශ්‍ය දත්ත, සැටලයිට් ඡායාරූප, විද්වත් කමිටු වාර්තාව හා අනෙකුත් එක්සත් ජාතීන්ගේ වාර්තා  උපයෝගී කර ගන්න ලදී.

කෙසේ වෙතත් පරීක්ෂණ කණ්ඩායමට ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණ පරීක්ෂනය කිරීමට අවසර නොලැබුණි. 2014 වසරේ අගෝස්තු මස 4 වන දින පරීක්ෂණ කණ්ඩායම විසින් ඉංග්‍රීසි, සිංහල සහ දමිල භාෂාවන්ගෙන් ලොව පුරා  ජනතාවට නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් පරීක්ෂනයට අදාල කාල පරිච්ඡේදය තුල සිදු වූ සිදුවීම් පිළිබඳව තොරතුරු ඇතොත් ලබා දෙන ලෙස දැනුම් දෙන ලදී. ඊට ප්‍රතිචාර ලෙස විද්‍යුත් තැපැල් මගින් තොරතුරු ඉදිරිපත් කිරීම් 1985ක් ද, සාමාන්‍ය තැපැල් මගින් පිළිතුරු 1197ක් ද ලැබිණ. ඒ අතරින් තොරතුරු ඉදිරිපත් කිරීම් 329ක්ම ශ්‍රී ලංකාවෙන් යැවූ ඒවා වන අතර ඉන් බහුතරයක් එල්.ටි.ටි.ඊ ය විසින් සිදු කල අපයෝජනයන් පිළිබඳව විය. රාජ්‍ය නිලධාරීන් විසින් උගත් පාඩම් හා ප්‍රතිසන්ධාන කොමිසමට සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට කල ප්‍රකාශ මෙම පරීක්ෂණයට උපයෝගී කර ගැනිණි. තවමත් ප්‍රකාශයට පත් කර නොමැති උදලගම වාර්තාව සහ අන්තර්ජාතික විද්වත් පුද්ගලයින්ගේ කණ්ඩායම් (International Group of Eminent Persons) වාර්තාද මෙහිදී පරීක්ෂණ කණ්ඩායමේ අවධානයට ලක් විය.

යුද්ධයේ අවසන් කාල පරිච්ඡේදය වන විට සියලුම එල්.ටි.ටි.ඊ නායකයන් ඝාතනය කර තිබු හෙයින් මෙම පරීක්ෂණයේදී කිසිදු එල්.ටි.ටි.ඊ නායකයෙකුගේ ප්‍රකාශ ලබා ගැනීම කල නොහැකි විය. එසේම එල්.ටි.ටි.ඊ යට අදාළ ලිපි ලේඛන කිසිවක් පරික්ෂා කිරීමටද නොහැකි විය. එහෙත් හිටපු එල්.ටි.ටි.ඊ. සොල්දාදුවන් සහ එල්.ටි.ටි.ඊ.යෙන් පීඩාවට පත් පාර්ශව සමඟ සාකච්ඡා කිරීමට පරීක්ෂණ කණ්ඩායමට හැකි විය. එහිදී ඇතැම් අය එල්.ටි.ටි.ඊ.ය විසින් සිදු කල අපයෝජනයන් පිළිබඳව තොරතුරු ලබා දී තිබිණ.

•  සාක්ෂින්හි වලංගුභාවය

පරීක්ෂණ වාර්තාව තරයේ අවධාරණය කර සිටින්නේ එමගින් සිදු කරනු ලැබුයේ මානව හිමිකම් පරීක්ෂණයක් මිස අපරාධ විමර්ශනයක් නොවන බවයි. එම නිසා සාක්ෂි පිළිගැනීමේදී අනුගමනය කර ඇත්තේ “සත්‍ය බවට විශ්වාස කිරීමට සාධාරණ හේතු  පැවතීම” යන මිනුමයි. ඒ අනුව කරුණු පිළිගෙන ඇත්තේ ඒවා සත්‍ය වශයෙන්ම සිදු වූ බව විශ්වාස කිරීමට සාධාරණ හේතු පැවතියේ නම් පමණකි.  මෙමගින් පැහැදිලි වන්නේ එම සිද්ධීන් ඇත්තෙන්ම සිදු වුයේද යන්න සත්‍ය වශයෙන් තහවුරු කරගැනීම සඳහා රජය විසින් වැඩිදුර පරීක්ෂණ පැවැත්විය යුතු බවයි.

•  සොයා ගැනීම්

මෙම වාර්තාව රජය සහ එල්.ටි.ටි.ඊ ය යන පාර්ශව දෙකෙහිම ක්‍රියාවන් පිලිබඳව සාකච්ඡා කරයි. එල්.ටි.ටි.ඊ ය පිලිබඳ සොයා ගැනීම් ළමා සොල්දාදුවන්ට පමණක් සීමා නොවී  පුළුල් පරාසයක විහිදී යයි. ශ්‍රී ලංකාව තුල දමිල ජනතාව ජනවර්ගයක් ලෙස මුලිනුපුටා දැමීමේ අරමුණින් ඝාතනය කිරීමක් සිදු වූ බවට දමිල ඩයස්පෝරාව දිගින් දිගටම එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට කරුණු දැක්වුවද මෙම වාර්තාව  ජනවර්ගයක් සමූලඝාතනය  පිළිබඳව සාකච්ඡා නොකරයි.

මෙම වාර්තාව යුද්ධයේ අවසන් කාල සීමාව ගැන පමණක් නොව 2002 වසරේ පෙබරවාරි මස සිට සමස්ත කාල සීමාව පිළිබඳව කරුණු දක්වයි. උදාහරණයක් ලෙස අත්තනෝමතික අත්තඩංගුවට  ගැනීම් සහ පැහැරගෙන යාම් පිළිබඳව මෙම වාර්තාව සොයා ගැනීම් කිහිපයක්ම දක්වයි. ත්‍රස්තවාදය වැළක්වීමේ පනත යටතේ පුද්ගලයන් රඳවාගෙන සිටීම සම්බන්ධයෙන්ද මෙම වාර්තාව කරුණු දක්වයි. එසේම ප්‍රගීත් එක්නැලිගොඩ සහ ලසන්ත වික්‍රමතුංග ඇතුළු සිංහල  මාධ්‍යවේදීන් පැහැරගෙන ගොස් රඳවාගෙන සිටීම සහ ඝාතනයන්  පිළිබඳවද අවස්ථා කිහිපයකදීම මෙම වාර්තාව සඳහන් කරයි.

•   ශ්‍රී ලංකාවේ ආරක්ෂක අංශ නිලධාරීන්

ශ්‍රී ලංකාවේ ආරක්ෂක අංශ නිලධාරීන් පිළිබඳව සොයා ගැනීම් රැසක් මෙම වාර්තාවේ අඩංගු වේ. කෙසේ වෙතත් එකී සියලු කරුණු සම්බන්ධයෙන් වැඩිදුර විමර්ශන කිරීම අත්‍යවශ්‍ය බව  ඉතාම පැහැදිලිව මෙම වර්තාව අවධාරණය කරයි. ආරක්ෂක අංශ නිලධාරීන් විසින් කෘර වද හිංසා කිරීම් පිලිබඳ චෝදනාවන් පිළිබඳව ප්‍රථමයෙන් එහි සඳහන් වේ. යුද්ධය පැවති ප්‍රදේශ වල මෙන්ම ඉන් පිටතත් මෙවැනි ක්‍රියා සිදු වී ඇති බවත් ඇතැම් විට කාන්තා පුරුෂ භේදයකින් තොරව  ලිංගික වද හිංසා කිරීම් පවා සිදු වූ බවටද චෝදනා ඉදිරිපත් වී ඇති බවට මෙම වාර්තාව සඳහන් කරයි.

බලාපොරොත්තු වූ පරිදිම වාර්තාවේ යුද්ධයේ අවසන් කාල පරිච්ඡේදය පිළිබඳව අවධානය යොමු  කර ඇත. ප්‍රථමයෙන් එය යුධමය ක්‍රියාකාරකම්  පිළිබඳවත් රජය විසින් නම් කල අවි භාවිත තහනම් සටන් මුක්ත කලාප පිළිබඳවත් සාකච්ච්ඡා කරයි. දෙවනුව, වන්නියට මානුෂීය ආධාර සැපයීමේදී මුහුණ දීමට සිදු වූ ගැටළු පිළිබඳව දක්වා ඇත. අවසාන වශයෙන් අභ්‍යන්තර වශයෙන් අවතැන් වුවන් සඳහා වන  කඳවුරු වල රඳවා සිටින අභ්‍යන්තර වශයෙන් අවතැන් වුවන්  සහ ඔවුන්ගේ ජීවන මට්ටම සම්බන්ධයෙන් කරුණු දක්වයි. එහිදී මැණික් ෆාර්ම් කඳවුර ගැන විශේෂ අවධානයක් යොමු කර ඇත.

•  අතුරුදන් කිරීම්

 ශ්‍රී ලංකාවේ දහස් ගණනක් ජනතාව වසර ගණනවක් තිස්සේ, බලහත්කාරයෙන් පැහැරගෙනගොස් අතුරුදන් කිරීම් නිසා පීඩාවට පත් ව සිටින බව වාර්තාවේ සොයා ගැනීම් වල දැක්වේ. එය විශේෂයෙන්ම අවධාරණය කර සිටින්නේ මෙම බලහත්කාරයෙන් පැහැරගෙන ගොස් අතුරුදන් කිරීම ජනතා විමුක්ති පෙරමුණු කැරැල්ල සමයේ නිරන්තරයෙන් සිදු කරන්නට වූ දෙයක් බවයි.

ශ්‍රී ලංකාවේ ජීවත් වන සුළු ජනගහනය සමග සසඳන විට මෙම අගය සැලකියයුතු මට්ටමේ ඉහල අගයකි.විමර්ශනයට අනුව දිවයින පුරාම මෙම බලහත්කාරයෙන් පැහැරගෙන ගොස් අතුරුදන් කිරීම් සිදු වී ඇත. නමුත් 2002 වසරේ සිට 2011 දක්වා මේ සම්බන්ධ  බහුතරයක් සිද්ධීන් වාර්තා වුයේ යාපනය, මන්නාරම හා වවුනියාව යන උතුරු පළාතේ දිස්ත්‍රික්ක වලිනි. මෙම ප්‍රදේශ සියල්ල දැඩි හමුදා පාලනය යටතේ පැවති ප්‍රදේශ වේ.

පසුගිය කාලය තුල මෙම ආකාරයේ බලහත්කාරයෙන් පැහැර ගෙන ගොස් අතුරුදන් කිරීම් වලදී ආරක්ෂක නිලධාරීන් ඍජුවම මැදිහත් වූ බවට සැලකිය යුතු මට්ටමේ තොරතුරු රාශියක් එක්සත් ජාතීන්ගේ වැඩ කණ්ඩායමට ලැබී ඇත. යාපනය හා මන්නාරම යන ප්‍රදේශ වල සිදු සිද්ධීන් වලට ශ්‍රී ලංකා නාවික හමුදාව ඍජුවම වගකිව යුතු බවට තොරතුරු ලැබී ඇත. වාර්තාව තව දුරටත් සොයා ගෙන ඇත්තේ මෙම බලහත්කාරයෙන් පැහැරගෙන ගොස් අතුරුදන් කිරීම් සිදු කිරීමේදී ආරක්ෂක අංශ තවත් අවි ගත කණ්ඩායම් (පරා හමුදා කණ්ඩායම්) සමග එක්ව ඒවා සිදු කර බවයි. විශේෂයෙන්ම 2004 වසරේ සිට කරුණා අම්මාන්ගේ කණ්ඩායම සමග එක්ව මෙම බලහත්කාරයෙන් අතුරුදන් කිරීම් සිදු කල බවට තොරතුරු සොයා ගෙන ඇත.

•  ලිංගික ප්‍රචණ්ඩත්වය

විමර්ශන කණ්ඩායමේ වාර්තාවට අනුව ඔවුන්ගේ සොයා ගැනීම් අතරින් වඩාත් සිත් කම්පනයට පත් කල සොයා ගැනීම වුයේ ශ්‍රී ලංකා ආරක්ෂක අංශ විසින් ලිංගික ප්‍රචණ්ඩත්වයන් සිදු කර ඇති ආකාරයයි.. කාන්තා හා පුරුෂ යන පාර්ශව දෙකටම රැඳවුම් කඳවුරු වලදී මෙන්ම මැණික් ෆාර්ම් හිදී දැඩි ලෙස ලිංගික වද හිංසා පමුණුවා ඇත. කාන්තාවන් ස්නානය කරන විටත්, ආහාර ලබා  ගැනීමට පෙළ ගැසී සිටනවිට මෙන්ම දර රැගෙන එන අවස්ථාවලදී මෙම ලිංගික අතවරයන් කර ඇති බවට තොරතුරු ලැබී ඇත.

ඔවුනට සිදු වූ ලිංගික පීඩාවන් විස්තර කිරීමේදී විවිධ අතවර සිදු කල අයුරුත් ඔවුන් විස්තර කර තිබිණ.ඇතුල් කලාව පෙදෙස් වලට පහර දීම හා පයින් ගැසීම, රහස් පෙදෙස් වලට  මිරිස් කුඩු දැමීම, පුරුෂ ලිංග ඉන්ද්‍රියට වයර් ඇතුල් කිරීම මෙන්ම අඬු යොදා ගෙන කාන්තාවන්ගේ පියයුරු මිරිකීම වැනි වද හිංසා ඒ අතර වේ.

•  යුධමය ක්‍රියාකාරකම්

අන්තර්ජාතික නීතියට අනුව එක් පාර්ශවයක් යම් වරදක් කල පමණින් අනෙක් පාර්ශවයෙන් එම වරද සිදු වීම සාධාරනීකරණය කල නොහැකි බව වාර්තාව පැහැදිලි කර ඇත. ජ්‍යෙෂ්ඨ හමුදා නිලධාරීන් ප්‍රසිද්ධියේ කල ප්‍රකාශයන්ට මෙම වාර්තාව අවධානය යොමු කර ඇත. එයින් ඇතැම් ප්‍රකාශ උගත් පාඩම් හා ප්‍රතිසන්ධාන කොමිසම ඉදිරියේ සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට කල ප්‍රකාශ වේ. එම ප්‍රකාශ අනුව ශ්‍රී ලංකා අරක්ෂක අංශ සතුව නියමුවන් රහිත දුරස්ථ පාලක ගුවන් යාන  (Unmanned Arial Vehicles) තිබූ බව කියවේ.මෙම ගුවන් යානා  මගින් ගැටුම් පවතින ප්‍රදේශ වල සජීවී දර්ශන ලබා ගැනීමේ හැකියාව පවතී. ඒ අනුව හමුදාව සිය ප්‍රහාර සැලසුම් කර ඇත්තේ මෙම දර්ශන මත පදනම්වයි.  එහෙත් ප්‍රහාර සඳහා තෝරාගෙන ඇති ප්‍රදේශ, ඉලක්කයන්ගේ ස්වභාවය  සහ යොදාගත්  අවි ආයුධ පිළිබඳව සැලකීමේදී හමුදාව සිය ප්‍රහාර සැලසුම් කිරීමේදී කිසිදු වගවිභාගයකින් තොරව (යුධ ඉලක්ක, සාමාන්‍ය ජනතාව හා දේපල වලින්  වෙන් කර හදුනා ගැනීමකින් තොරව)  ප්‍රහාර එල්ල කර ඇතැයි පෙනී යයි.

අවි භාවිත තහනම් කර තිබු සටන් මුක්ත කලාප වල සිටි සාමාන්‍ය වැසියන් හා ඔවුන්ගේ දේපල කිහිප වරක්ම බෝම්බ ප්‍රහාර වලට හසු විය. රෝහල් පිහිටි ස්ථාන වල පිහිටීමේ තොරතුරු රජයට ලබා දී තිබූ අවස්ථාවලදී පවා එම රෝහල් ප්‍රහාර වලට ලක් විය. එහෙත් පිහිටිමේ  තොරතුරු රජයට  ලබා නොදුන් රෝහල  කිසිදු ප්‍රහාරයකට ලක් නොවීය.

•  මානුෂීය ආධාර

2008 වසරේ සැප්තැම්බර් මස සිට මානුෂීය ආධාර රැගත් පුද්ගල කණ්ඩායම් වලට යුද්ධය පැවති ප්‍රදේශයන්ට ඇතුළු වීම රජය විසින් සීමා කරන ලදී. යුද්ධයේ අවසන් කාල සීමාවේදී වන්නි ප්‍රදේශයේ ජීවත් වූ සිවිල් ජනතාව සහ ඔවුන්ගේ මානුෂීය අවශ්‍යතා පිළිබඳව ආසන්න වශයෙන් නිවැරදි තොරතුරු ලබා ගැනීමට හැකි මාර්ග බොහොමයක්  රජයට තිබිණ. රජයේ නියෝජිතයන්, වන්නියේ සේවයේ නියුතු රජයේ සෞඛ්‍ය නිලධාරීන්, මානුෂීය ආධාර කණ්ඩායම් සහ ගුවනින් ලබා ගත් දර්ශන එසේ දත්ත ලබා ගත හැකිව තිබු මාර්ග වේ.

විස්තරාත්මකව කිවතොත් ආහාර හා අනෙකුත්  වෛද්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා සාකච්ඡා කිරීමේදී රජය දිගින් දිගටම කියා සිටියේ වන්නි ප්‍රදේශයේ සිවිල් වැසියන් 70,000ක් සිටින බවයි. කෙසේ වෙතත් 2009 වසරේ මැයිමස අග භාගය වන විට රජය නිවේදනය කරනු ලැබුවේ වන්නි ප්‍රදේශයේ සිට මුදාගත් 284,000 ක් පමණ සාමාන්‍ය වැසියන් අභ්‍යන්තර වශයෙන් අවතැන් වුවන් සඳහා වන  කඳවුරු වලට  යැවූ බවයි.

යුද්ධයේ අවසන් කල පරිච්ඡේදයේ බොහෝ සාමාන්‍ය වැසියන් කුසගින්න නිසා මෙන්ම වෛද්‍ය පහසුකම් නිසි පරිදි නොලැබීම නිසා මිය ගිය බවට සාක්ෂි බොහොමයක් විමර්ශන කණ්ඩායමට ලැබී ඇත.එසේම  යුද්ධයේ අවසන් කාලයේ දිවි බේරාගත් බොහෝ දෙනෙක් මන්ද පෝෂණයෙන් හා උග්‍ර මන්දපෝෂණයෙන් පෙළුණු බවට වාර්තා ලැබී තිබිණ.

•  අභ්‍යන්තර වශයෙන් අවතැන් වුවන් සඳහා  රැකවරණය සැලසීම.

මෙම වාර්තාවද උගත් පාඩම් හා ප්‍රතිසන්ධාන කොමිසම් වාර්තාව සඳහන් කල ආකාරයටම, ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් යුද්ධයේ අවසන් කාල පරිච්ඡේදයේදී ඇති කල  යුද්ධයෙන් අභ්‍යන්තර වශයෙන් අවතැන්වුවන් සඳහා වූ  කඳවුරු වල තත්වය ඛේදජනක බව දක්වා ඇත. මෙම කඳවුරු වල ජනතාවට අවශ්‍ය අවම සනීපාරක්ෂක පහසුකම්, වෛද්‍ය පහසුකම් ලබා ගැනීමේ පහසුව හෝ අවම ඉඩ පහසුකම් නොතිබිණ. මීට අමතරව මැණික් ෆාර්ම් සහ අනෙකුත් කඳවුරු වල සිටි යුද්ධය නිසා අභ්‍යන්තර වශයෙන් අවතැන් වූ ජනතාවට ඔවුන්ගේ නිදහස වසර ගණනාවක් පුරාවට, ඇතැම් විට වසර 3ක් තරම් දීර්ඝ කාලයක් අහිමි වී තිබිණ.

•  එල්.ටි.ටි.ඊ ය

එල්.ටී.ටී.ඊ ය සම්බන්ධයෙන් ඉතාම දරුණු ගනයේ සොයා ගැනීම් රැසක් මෙම වාර්තාවෙන් ඉදිරිපත් වේ. මෙම සොයාගැනීම්, නීති විරෝධී මිනි මැරුම්, වැඩිහිටියන් බලහත්කාරයෙන් සොල්දාදුවන් ලෙස බඳවා ගැනීම්, ළමා සොල්දාදුවන් බඳවා ගැනීම, යුධමය ක්‍රියාකාරකම් සහ ජනතාවගේ සැරිසැරීමේ නිදහස සීමා  කිරීම  ආදියට අදාල වේ.

•  නීති විරෝධී මිනී මැරුම්

එල්.ටී.ටී.ඊ ය ඊට විරුද්ධ මත දරූ දමිල දේශපලන පක්ෂද සිය ප්‍රහාර සඳහා ඉලක්ක කර ගත්තේය. එසේම ඊට විරෝධතාවය දැක්වූ තවත් බොහෝ දෙනෙකු සිය ඉලක්ක බවට පත් කර ගත්තේය. යුද්ධයේ අවසන් සමයේදී යුද්ධය පැවතී ප්‍රදේශ වලින් මිදී පලා යාමට උත්සාහ කල දමිල වැසියන් පවා එල්.ටී.ටී.ඊ ය විසින් ඝාතනය කළේය.

•  වැඩිහිටියන් බලහත්කාරයෙන් බඳවා ගැනීම

එල්.ටී.ටී.ඊ ය විසින් වැඩිහිටියන් බලහත්කාරයෙන් බඳවා ගත් බව වාර්තාවේ සොයා ගැනීම් දක්වයි.මෙම වැඩිහිටියන් යුධමය ක්‍රියා සඳහා මෙන්ම සත්කාරක සේවා සඳහාද  බලහතකාරයෙන් යොදා ගෙන තිබේ. යුද්ධයේ අවසන් කාලයේදී එල්.ටී.ටී.ඊ ය විසින් වැඩිහිටියන් පැහැර ගෙන ගොස්  බලහත්කාරයෙන් වැඩ ගත බව වාර්තාවේ.

•  ළමා සොල්දාදුවන්

එල්.ටී.ටී.ඊ ය  විසින් ළමා සොල්දාදුවන් බඳවා ගැනීම පිළිබඳව වාර්තාවේ සොයා ගැනීම්  බොහොමයක් අඩංගු වේ. මෙම ක්‍රියාව යුද්ධයේ අවසන් කාල පරිච්ඡේදයේදී ඉහල ගිය බව වාර්තා වේ. කරුණා අම්මාන්ගේ කණ්ඩායම සහ තමිල් මක්කල් විඩුතලෛ පුලිගල් (TMVP) යන කණ්ඩායමද ළමා සොල්දාදුවන් යොදා ගෙන තිබේ.

•  යුධමය ක්‍රියා

එල්.ටී.ටී.ඊ ය විසින් රජය නම් කර තිබු අවි භාවිතය තහනම් සිවිල් වැසියන් අධික ලෙස ජීවත් වන සටන් මුක්ත කලාපයන්හි යුධ මුරපොළවල් පවත්වාගෙන ගියේය. කෙසේ වෙතත් එල්.ටී.ටී.ඊ ය විසින් සිවිල් වැසියන්ගේ දේපල යුධ කටයුතු සඳහා භාවිත කල බවට සොයා ගෙන නැත. උදාහරණයක් ලෙස අවි තහනම් කලාප වල පිහිටි රෝහල් එල්.ටී.ටී.ඊ ය විසින් ඔවුන්ගේ යුධ අරමුණු සඳහා යොදා ගෙන නොමැත. එල්.ටී.ටී.ඊ  සාමාජිකයන් ගිනි අවි අතැතිව සටන් මුක්ත කලාප වල සැරිසරනු දක්නට ලැබී තිබේ. ඇතැම් විට ඔවුන් රෝහල් සහ ආහාර බෙදාහරින ස්ථාන වලට ආසන්නයේ ගැවසී ඇත.මොවුන් ඇතැම් විට සිවිල් ඇදුමින් සැරසී සිට ඇත. එල්.ටී.ටී.ඊ ය විසින් ඔවුන්ගේ ආරක්ෂක කඳවුරු සහ යුධමය ඉලක්ක සිවිල් වැසියන් වෙසෙන ප්‍රදේශ වලට ඉතාම ආසන්නයේ ඉදි කරගෙන තිබිණ. මේ ක්‍රියාවන් හේතු කොට ගෙන සාමාන්‍ය ජනතාව දැඩි ලෙස අනතුරු වලට නිරාවරණය විය. මෙමගින් සාමාන්‍ය ජනතාව හා ඔවුන්ගේ දේපල සුරැකීමට හැකි සෑම පියවරක්ම ගැනීමට එල්.ටී.ටී.ඊ යට තිබූ වගකීම ඔවුන් විසින් උල්ලංඝනය  කරනු ලැබීය.

•  සැරිසැරීමේ නිදහස සීමා කිරීම

එල්.ටී.ටී.ඊ ය විසින් ජනතාවගේ නිදහස්ව එහා මෙහා යාමේ (සැරිසැරීමේ) අයිතිය සීමා කිරීමට  පැහැදිළි හා ඉහල මට්ටමේ ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කල බව මෙම වාර්තාවේ සොයාගැනීම් අතර දැක්වේ. එල්.ටී.ටී.ඊ ය යටතේ පැවතී ප්‍රදේශ වලට ඇතුළු වීමටත් ඉන් පිටවීමටත් සෑම පුද්ගලයෙක්ම එල්.ටී.ටී.ඊ යෙන් අවරස පතක් ලබා ගැනීම අනිවාර්ය කර තිබිණ. එමගින් ඔවුන්ට නිදහසේ රට තුල එහා මෙහා ගමන් කිරීමට ඇති අයිතිය උල්ලංඝනය විය. යුද්ධයේ අවසන් සමයේ මේ තත්වය තවත් දරුණු අතට හැරිණි.

•   නිර්දේශයන්

වාර්තාවේ නිර්දේශයන් පිළිබඳව බොහෝ අදහස් පල විය. ඇතැමෙක් ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ වැරදි කරුවන්ගේ නම් මෙමගින් ඉදිරිපත් වනු ඇති බවයි. තවත් පිරිසක් මෙමගින් අන්තර්ජාතික අපරාධ අධිකරණයට යොමු කරවනු ඇතැයි ප්‍රකාශ කළහ.

වාර්තාවේ නිර්දේෂයන් 39 ක් අඩංගු වේ. එයින් 33ක් ශ්‍රී ලංකා රජයට කල නිර්දේෂයන් වේ. ඉතිරි නිර්දේෂයන් 6 එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට හා එහි සාමාජික රටවල්වලට කර ඇති නිර්දේෂයි. ශ්‍රී ලංකාවට කර ඇති නිර්දේශ 33න් බහුතරයක් නිර්දේශ අලුතින්ම ඉදිරිපත් වූ ඒවා නොව බොහෝ කාලයක් තිස්සේ ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාව එහි රජයන්ගෙන් කල ඉල්ලීම් යලි මතක් කර දෙන නිර්දේශයන් වේ. විශේෂ කරුණක් වන්නේ මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා ඉල්ලීම් ඉදිරිපත් කරනු ලැබූයේ උතුරු හා නැගෙනහිර ප්‍රදේශ වල පමණක් නොව රට පුරාම විසිරී සිටින මානව හිමිකම් සුරකින්නන් සහ ආගමික නායකයින් ඇතුළු  සිවිල් සංවිධාන විසින් වීමයි.

පුළුල්ව ගත් කල වාර්තාවේ ප්‍රධානම නිර්දේශය වන්නේ ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් 30 වසරක යුධ සමයේ සිදු වූ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය වීම් පිළිබඳව සොයා බැලීමටත් එවන් උල්ලංඝනයන් යලි සිදු වීම වැළක්වීමටත්  සංක්‍රාන්තිය යුක්තිය පසිඳලීමේ ප්‍රතිපත්තිමය වැඩපිළිවෙලක් ගොඩ නැගිය යුතු බවයි.

වාර්තාවේ නිර්දේෂයන් තව දුරටත් කොටස් කිහිපයකට බෙදා දක්වා ඇත. ඒවා නම් ආයතනික ප්‍රතිසංස්කරණයන්, යුක්තිය, සත්‍ය දැනගැනීමේ අයිතිය සහ වන්දි ලබා දීමයි.

•  ආයතනික ප්‍රතිසංස්කරණ

පළමු වැන්න වන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව ක්‍රියාත්මක කිරීමයි. දෙවනුව මානව හිමිකම් කොමිසම ශක්තිමත් කිරීම සඳහා නීති සම්මත කල යුතුය. මානව හිමිකම් කොමිසමේ වර්තමාන කොමසාරිස් ආචාර්ය ප්‍රතිභා  මහානාම හේවා මහතා දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ කොමිසමේ බලතල වැඩි කිරීම සම්බන්ධයෙන්  ඉල්ලීම් කර ඇත.

ශ්‍රී ලංකාවේ ආරක්ෂක අංශ වැඩිදියුණු කර සවිමත් කිරීම සඳහාත් මෙම වාර්තාව නිර්දේශ කිහිපයක්ම ඉදිරිපත් කර ඇත. එම නිර්දේශ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතාගේ ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයේ පොරොන්දු වලට සමාන වේ.

ස්වාධීනත්වය හා වෘත්තීය ගරුත්වය ආරක්ෂා වන පරිදි ආරක්ෂක අංශ ප්‍රතිසංස්කරණය විය යුතුය.  කෘර වද හිංසා කිරීම්, ස්ත්‍රී දුෂණ, ලිංගික වද හිංසා කිරීම් සහ අනෙකුත් මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් තහනම් බවට පැහැදිලි හා නිරවුල් උපදෙස් රජය විසින් ආරක්ෂක අංශයේ සියලු ඒකක  වලට ලබා දිය යුතු බවයි.  කිසියම් අයෙක් එවැනි ක්‍රියා සිදු කර තිබේනම් ඔවුන් පිලිබඳ පරීක්ෂණ පවත්වා දඬුවම් ලබා දිය යුතු වේ. මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කර ඇති නිලධාරීන් එම තනතුරු වලින් ඉවත් කල යුතු බව වාර්තාව තවදුරටත් නිර්දේශ කරයි. ඒසඳහා ගොඩ නගන ප්‍රතිපත්තීන් සාධාරණ විය යුතු බවද එය අවධාරණය කරයි.

දේශපාලන පක්ෂ වලට සම්බන්ධ අවි ගත් කුඩා කණ්ඩායම් බල රහිත කිරීමට පියවර ගත යුතුය. එසේම ත්‍රස්තවාදය වැලැක්වීමේ පනත සහ මහජන ආරක්ෂාව පිළිබඳ ආඥා පනත  අන්තර්ජාතික ප්‍රමිතීන්ට අනුකූලව යලි සලකා බැලීමටද මෙම වාර්තාව නිර්දේශ කර ඇත. එසේම රජය විසින් ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික  ආරක්ෂක රාමුව ජාත්‍යන්තර නීතියට අනුකුල වන  බව තහවුරු කර ගත යුතු වේ.  අවසාන වශයෙන් රජය විසින් පෞද්ගලික ඉඩම් නැවත එහි මුල් හිමිකරුවන්ට ලබා දිය යුතු බව නිර්දේශ කර ඇත.

• යුක්තිය

නීති සංශෝධනය සම්බන්ධයෙන් නිර්දේශ කිහිපයක්ම මෙම වාර්තාවෙන් ඉදිරිපත් කර ඇත. පළමුව රජය විසින් වින්දිතයන් හා සාක්ෂිකරුවන් ආරක්ෂා කිරීම පිලිබඳ පනත යලි සලකා බැලිය යුතු වේ.දෙවනුව රජය විසින් අන්තර්ජාතික අපරාධ සම්බන්ධයෙන් නීති සම්මත කල යුතුය. තෙවනුව ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් යුධ අපරාධ, මානුශීයත්වයට එරෙහි අපරාධ, ජනවර්ග සමුල ඝාතන සහ අතුරුදහන් කිරීම් අපරාධයන් බවට නීති සම්මත කල යුතු වේ.  එසේ කිරීමේදී අණ දෙන්නන් හා ප්‍රධානීන් වගකීමෙන් බැඳෙන ආකාරයට එම නීති පැනවීමට වග බල ගත යුතු වේ.

එසේම දැනට පවතින සිද්ධීන් කිහිපයක් යලි සලකා බලා විමර්ශනය කිරීමටද  ශ්‍රී ලංකා රජයට නිර්දේශ කර ඇත. පැහැදිලිව කිවතොත් ශ්‍රී ලංකාවේ කලාප මට්ටමින් හා සමස්ත දිවයිනම ආවරණය කරන පැහැරගෙන යාම් විමර්ශනය කිරීමේ ඒකක සහ අතුරුදහන් වුවන් පිලිබඳ විමර්ශනය කිරීමේ ඒකක  හා කොමිසම් වෙත මේ වන විට කර ඇති සියලු පැමිණිලි යලි විමර්ශනය කිරීමට මෙම වාර්තාව මගින් රජයට නිර්දේශ කර ඇත. තවදුරටත් මේ වන විට ත්‍රස්තවාදය  වැළක්වීමේ පනත යටතේ රදවාගෙන සිටින සියලු රැදෙවියන් පිලිබඳ කරුණු යලි සලකා බලා ඔවුන් නිදහස් කිරීම හෝ ඉතා ඉක්මනින් අධිකරණයට ඉදිරිපත් කිරීම කල යුතු බවත් මෙම නිර්දේශයන්ගේ සඳහන් වේ.

මෙම නිර්දේශයන් අතරින් විද්‍යුත් මෙන්ම මුද්‍රිත මාධ්‍යයන්ගේ වැඩිම  කතා බහකට ලක්වූ කරුණ වුයේ වාර්තාව මගින් ශ්‍රී ලංකාව තුල මිශ්‍ර  විශේෂ  අධිකරණයක් ඇති කිරීමට කර ඇති යෝජනාවයි. එසේ කිරීමේදී එම විශේෂ අධිකරණයේ කාර්ය මණ්ඩලය සඳහා අන්තර්ජාතික විනිසුරුවරුන්, පැමිණිලි මෙහෙයවන්නන්, නීතිඥයන් සහ විමර්ශන නිලධාරීන් ඇතුළු අන්තර්ජාතික කාර්යමණ්ඩලයක් බඳවා ගැනීම සඳහා මෙම වාර්තාව මගින්  ශ්‍රී ලංකා රජය උනන්දු කර ඇත.

ඇතැමෙක් විසින් මෙවැනි විශේෂ මිශ්‍ර  අධිකරණයක් පිහිටු වීම සඳහා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් අවශ්‍ය වනු ඇති බව ප්‍රකාශ කර සිටියද එය සත්‍යයක් නොවේ.ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 105 (1)(ඇ)  වගන්තියට අනුව ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුව සතුව මුල් අවස්ථා අධිකරණ,  විනිශ්චය සභා  සහ අනෙක් ආයතන පිහිටුවීමට බලය ඇත.

මෙම වාර්තාව මිශ්‍ර  අධිකරණයක් පිහිටුවීමට නිර්දේශ කිරීමට හේතුව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ශ්‍රී ලංකාවේ අධිකරණ පද්ධතිය අවිශ්වාස කිරීම ලෙස විවිධ මාධ්‍ය වාර්තා හා දේශපාලකයන් සඳහන් කලද එය කිසිසේත්ම සත්‍යයක් නොවේ. මෙම වාර්තාව, උගත් පාඩම් හා ප්‍රතිසංවිධාන කොමිසම් වාර්තාව උපුටා දක්වමින් ශ්‍රී ලංකාව තුල නීතියේ ආධිපත්‍ය අභියෝගයට ලක්ව ඇති බව සඳහන් කිරීම සත්‍යයකි. එහෙත් මෙවන් මිශ්‍ර  අධිකරණයක් නිර්දේශ කිරීමට පාදක වූ ප්‍රධාන හේතුව ශ්‍රී ලංකාවට අන්තර්ජාතික අපරාධ පිලිබඳ විමර්ශනය හා පැමිණිලි මෙහෙයවීම් කිරීමෙහිලා ඇති අඩු පලපුරුද්දයි.  ශ්‍රී ලංකාව සතුව විදග්ධ අධිකරණ පද්ධතියක් පවතින බව මෙම වාර්තාව අවධාරනය කරනු ලබයි. එහෙත් එවන් පද්ධතියකට  වුවද අන්තර්ජාතික අපරාධ පිලිබඳව සාධනීය ලෙස  කටයුතු කිරීම සඳහා හැකියාවක් නොමැති විය හැකිය.

අන්තර්ජාතික අපරාධ දේශීය අපරාධ වලින් නොයෙක් ආකාරයෙන් වෙනස් වේ. දේශීය අපරාධ හා සසඳන විට අන්තර්ජාතික අපරාධ ඉතාම බරපතල වේ. අන්තර්ජාතික අපරාධයන්  සිය දහස් ගණනක් පිරිස් ගොදුරු කරගත් අපරාධ වේ. අන්තර්ජාතික අපරාධ එක අපරාධ සිද්ධියකට පමණක් වෙන් නොවේ. අන්තර්ජාතික අපරාධ,  විවිධ අපරාධ සිද්ධීන් රැසක් දෙස බලමින් ඒවායේ රටාවක් හඳුනාගැනීමට උත්සහ කරයි. එහිදී අපරාධය සිදු වූ ස්ථානය, එය සිදුවූ වාර ගනන මෙන්ම එවන් අපරාධ වල ස්වභාවය සලකනු ලබයි. එම නිසා මහා පරිමාණයෙන් සාක්ෂි සෙවීම අනිවාර්ය වේ. එසේ එකතු කරගත් සාක්ෂි ආරක්ෂණය කිරීමද අනිවාර්ය වේ.

අන්තර්ජාතික අපරාධ නීතිය යටතේ, අපරාධය සිදු කල පුද්ගලයා හෝ පුද්ගලයන්ගෙන් ඔබ්බට ගොස්, අදාල අපරාධයට අණ දුන් අයවලුන් හා ඒවා සැලසුම් කල අය, එකී අපරාධයට වගකිව යුත්තන් ලෙස හදුනා ගනී. ඊට හේතුව බොහෝ අවස්ථා වලදී සාමාන්‍ය සෙබළුන් සිදු කරන්නේ ඉහල නිලයන්ගෙන් ලැබෙන අණ පිලිපැදීමක් පමණක් වීමයි.ඒ අනුව මෙතෙක් කල් ශ්‍රී ලංකාවේ දේශීය නීතිය අනුව කටයුතු කිරීමේදී අපරාධයකට වගකිව යුත්තන් ලෙස හඳුනා ගැනුණු සාමාන්‍ය සෙබළුන් වෙනුවට අදාල ක්‍රියාව සඳහා නියෝග කල සහ එම අපරාධය  සැලසුම් කල නිලධාරීන් හා ප්‍රධානීන් අදාල ක්‍රියාවට වග කිව යුත්තන් ලෙස හඳුනා ගනී. එහිදී විධිමත් මෙන්ම අවිධිමත් නියෝග සැපයීමේ පිළිවෙල හඳුනා ගත යුතු වේ. ඒ සඳහා  සංවිධානයේ ව්‍යුහය විමර්ශනය කිරීමද කල යුතු වේ.මේ ගනයේ අපරාධ ඔප්පු කිරීමට ඉතා අපහසු වේ. එමනිසා නඩුව සාර්ථක වීමට නම් අන්තර්ජාතික අපරාධ සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කර අත්දැකීම්  ඇති අය මේ සඳහා සම්බන්ධ විය යුතු වේ.

අන්තර්ජාතික විනිශ්චය සභා වල  කටයුතු කර අත්දැකීම් ඇති විනිසුරුවරුන් ඉතාම සුළු පිරිසක් මේ වන විට ශ්‍රී ලංකාවේ  සිටී. අන්තර්ජාතික අපරාධ පිලිබඳ නඩු විනිශ්චය කිරීම සඳහා ඔවුනට යම් පලපුරුද්දක් තිබිය හැකිය. එහෙත් පළපුරුදු අන්තර්ජාතික අපරාධ පිලිබඳ පැමිණිලි මෙහෙයවන්නන් හා විමර්ශන නිලධාරීන්ගේ විශාල අඩුවක් ශ්‍රී ලංකාවේ පවති.

• සත්‍ය දැනගැනීමට ඇති අයිතිය

අන්තර්ජාතික නීතියට අනුව අපරාධයයන්ට  ගොදුරු වුවන්ට තමන්ට සිදු වූ දේ පිළිබඳව සත්‍යය දන ගැනීමට අයිතියක් ඇත. මෙම අයිතිය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා මෙම වාර්තාව නිර්දේශ කිහිපයක්ම ඉදරිපත් කරයි. ඒ අතරින් වැඩි ප්‍රමාණයක් අතුරුදහන් වුවන් පිලිබඳ තොරතුරු අනාවරණය කිරීම සම්බන්ධයෙන් වේ.

රජය විසින් මෙතෙක් ප්‍රකාශයට පත් නොකළ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයවීම් වීම් පිලිබඳව විවිධ විමර්ශන  කොමිසම් මගින් ඉදිරිපත් කල වාර්තා ප්‍රකාශයට පත් කල යුතු බව වාර්තාව නිර්දේශ කරයි. මෙම ඉල්ලීම ශ්‍රී ලංකාවේ විවිධ සිවිල් සංවිධාන මගින්ද ඉදිරිපත් කර තිබේ.  ප්‍රකාශයට පත් කල යුතු වාර්තා අතර අතුරුදහන් වුවන් පිලිබඳ ජනාධිපති විමර්ශන කොමිසම් වාර්තාව සහ සිවිල් මරණ පිලිබඳ යුධ හමුදා අධිකරණ විමර්ශන වාර්තාවද  වේ.

තවද මේ වන විට රැදවුම් බාරයේ සිටින සියලු දෙන පිලිබඳ පුර්ණ  දත්ත ගොනුවක් රජය විසින්  සකස් කල යුතු බව වාර්තාව නිර්දේශ කරයි.  එම දත්ත ගොනුවේ අඩංගු තොරතුරු සත්‍ය බවට තහවුරු කර ගැනීමද කල යුතු වේ.   සියලු රැඳෙවියන්ගේ ඥාතීන්ට මෙම දත්ත ගොනුව පිරික්සීමටත් තොරතුරු ලබා ගැනීමටත් අවස්ථාව හිමි විය යුතු වේ. එමගින් ඔවුන්ගේ අතරුදන් වූ ඥාතීන් හට තම අතුරුදන් වූ සමීපතමයන් සිටින ස්ථානය පිලිබඳ දන ගැනීමට අවස්ථාව ලැබේ. එසේම රජය විසින් ගැසට් නිවේදනයක් මගින් දැනට පවතින සියලු රැඳවුම් මාධ්‍යස්ථාන ප්‍රකාශයට පත් කල යුතු අතර නිලනොලත්  කඳවුරු සියල්ල වසා දැමිය යුතුය.

හානි පුර්ණය (වන්දිය)

ඒ සඳහා මානව හිමිකම් උල්ලංගනය වීම් වලට ගොදුරු වුවන් සඳහා වන ජාතික හානිපුර්ණ

ප්‍රතිපත්තියක්, රජය විසින් සම්මත කළ යුතු වේ. ඒ සඳහා ප්‍රතිපාදන රජයේ අයවැයෙන් වෙන් කල යුතු වේ.  එසේම යුද්ධයට ගොදුරු වූ වින්දිතයන් සියලු දෙනාගේ  මානසික මට්ටම නගා සිටුවීම සඳහා වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කල යුතු වේ. යුද්ධය නිසා උන් හිටි තැන් අහිමි වුවන් වෙනුවෙන් කල් පවත්නා විසදුම් ලබා දිය යුතු වේ.

මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ යෝජනාව

 2015 වසරේ සැප්තැම්බර් මස 30 වන දින ශ්‍රී ලංකා රජයේ පුර්ණ සහය ඇතිව එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට ශ්‍රී ලංකාව පිලිබඳ යෝජනා කෙටුම්පතක් ඉදිරිපත් කරන ලදී. ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් සත්‍ය සෙවීමේ කොමිසමක් පිහිටුවීමටත්, අතුරුදන් වුවන් පිලිබඳ කාර්යාලයක් හා වන්දි ලබා දීම පිලිබඳ කාර්යාලයක් ආරම්භ කිරීමට කර ඇති යෝජනා එමගින් පිළිගෙන තිබේ. මෙම ක්‍රියාවලීන් සඳහා එක්සත්ජාතීන්ගේ මහා කොමසාරිස් කාර්යාලය ඇතුළු අන්තර්ජාතික පාර්ශවයන්ගෙන් තාක්ෂණික සහය ලබා ගැනීමට ශ්‍රී ලංකා රජය කැමැත්ත පල කර තිබේ. එසේම සිදු වී ඇතැයි කියන මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය වීම් පිළිබඳව සොයා බලා කටයුතු කිරීමට විශේෂ නීති උපදේශකවරයෙකුගෙන් (අධි නීතීඥවරයෙකු) සමන්විත අධිකරණ ක්‍රියාවලියක් ඇති කිරීමට ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් කර ඇති යෝජනාවද මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ මෙම යෝජනා කෙටුම්පත මගින් පිළිගෙන තිබේ. යෝජනා කෙටුම්පත අවධාරණය කර සිටින්නේ විශ්වසනීය යුක්තිය පසිඳලීමේ ක්‍රියාවලියක් තහවුරු කිරීමට නම් අනිවාර්යෙන්ම ස්වාධීන අධිකරණ පද්ධතියක් හා ස්වාධීන පැමිණිලි මෙහෙයවීමේ ආයතන තිබිය යුතු බවයි. විශේෂයෙන්ම මෙහිදී පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලයේ සහ අනෙකුත් විදේශීය විනිසුරුවරුන්ගේ, විත්තිය මෙහෙයවන නීතිඥවරුන්ගේ, පැමිණිලි මෙහෙයවන්නන් හෙවත් බලය ලත් අභිචෝදකයන්ගේ මෙන්ම විමර්ශන නිලධාරීන්ගේ සහභාගිත්වය වැදගත් වන බව යෝජනා කෙටුම්පත මගින් අවධාරනය කර සිටී.

•  නිගමනය

ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ අඳුරු යුගයක් පිළිබඳව මෙම වාර්තාව කරුණු දක්වයි. රටෙහි අනාගත අභිවෘද්ධිය උදෙසා එමගින් නිර්දේශ රැසක් ඉදිරිපත් කර ඇත. වාර්තාව කිසිවිටකත් වරදකරුවන් නම් වශයෙන් හදුනා ගෙන නොමැති හෙයින්ද කිසිදු රාජ්‍ය සේවකයෙක් අන්තර්ජාතික අපරාධ අධිකරණයට ඉදිරිපත් කිරීමට නිර්දේශ කර නොමැති හෙයින්ද  වාර්තාවේ නිර්දේශ පිළිබඳව අතීතයේදී කර තිබු  අනුමානයන් සියල්ල නිෂ්ප්‍රභා වී ඇත.  එය නිර්දේශ කර ඇත්තේ නීතිවිරෝධී ලෙස ක්‍රියා කර ඇති නිළධාරීන් පිළිබඳව විමර්ශන පවත්වා නඩු පැවරීමටයි.

පරිිවර්තනය –South Asian Centre for Legal Studies.