(Sri Lanka Brief/10.12.2024) ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ ප්‍රචණ්ඩත්වය (GBV) ශ්‍රී ලාංකීය සමාජය මත දිගු සෙවණැල්ලක් එල්ල කරයි. එය මැඩලීමට අදහස් කරන නීති සහ ප්‍රතිපත්ති තිබියදීත්. මෙම ප්‍රශ්නය පැතිරී ඇතද යත් එය අප්‍රමාණ වූ ස්ත්‍රීන්, ළමයින් සහ පිරිමින්ට පවා බලපාන අතර, සියලු සමාජ හා ආර්ථික බෙදීම් අතර පැතිර යයි. එහෙත්, එහි නොනැසී පැවතීම සමාජ ආකල්ප, පද්ධතිමය අසාර්ථකත්වය සහ පවතින නීති බලාත්මක කිරීම පිළිබඳ හදිසි ප්‍රශ්න මතු කරයි.
සංඛ්‍යාලේඛන අමිහිරි චිත්‍රයක් පින්තාරු කරයි. 2016 ශ්‍රී ලංකා ජන විකාශන හා සෞඛ්‍ය සමීක්ෂණයට අනුව, වයස අවුරුදු 15-49 අතර විවාහ වූ ස්ත්‍රීන් සියයට 17ක් තම සමීප සහකරුවන් අතින් ශාරීරික හෝ ලිංගික හිංසනයට ලක්වන බව වාර්තා වේ. බොහෝ දිවි ගලවා ගත් අය බිය, අපකීර්තිය සහ සමාජ පීඩනය හේතුවෙන් අපයෝජන වාර්තා කිරීමට පසුබට වන බැවින් විද්වතුන් යෝජනා කරන්නේ මෙම ගණන් හිලවු ගැටලුව අඩුවෙන් පෙන්වන බවයි.
ගෘහස්ථ හිංසනයෙන් ඔබ්බට, පොදු ස්ථානවල සහ අන්තර්ජාල වේදිකාවල හිරිහැර කිරීම් වඩ වඩාත් සුලභ වී ඇත. සත්‍රීන් දිනපතා ගමන් කරන අනාරක්ෂිත පරිසරය ඉස්මතු කරමින්2020 සමීක්ෂණයකින් හෙළි වූයේ ස්ත්‍රීන්ගෙන් සියයට 90 ක් පොදු ප්‍රවාහනයේදී ලිංගික හිරිහැරවලට මුහුණ දී ඇති බවය. .
2021 වසරේ පමණක් ජාතික ළමා ආරක්ෂක අධිකාරියට ළමා අපයෝජන පැමිණිලි 15,000කට අධික සංඛ්‍යාවක් වාර්තා වීමත් සමඟ ළමුන් ද භයානක ලෙස අවදානමට ලක්ව ඇති බව පෙන්වයි.
මෙම සංඛ්‍යා විවේචනාත්මක සිතීමක් ඉල්ලා සිටී. ගෘහස්ථ ප්‍රචණ්ඩත්වය වැළැක්වීමේ පනත (2005) වැනි නීතිමය රාමුවක් තිබියදීත්, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ ප්‍රචණ්ඩත්වය (GBV) මෙතරම් පුළුල්ව පවතින්නේ ඇයි? මෙම නීති දුර්වල ලෙස ක්‍රියාත්මක වන්නේද, නැතහොත් පිරිමි ආධිපත්‍යය පවත්වා ගෙන යන සහ වින්දිතයින් නිහඬ කරන සංස්කෘතික ආකල්ප මගින් ඒවා හෑල්ලූවට ලක් කරන්නේද? බොහෝ කුටුම්භවල, ‘පවුලේ ගෞරවය’ පවත්වා ගැනීම සඳහා අපයෝජනයන් විඳදරා ගැනීමට ස්ත්‍රීන් ඉල්ලා සිටින අතර, පුරුෂයින්ගේ ආක්‍රමණශීලී හැසිරීම් අපේක්ෂා භංගත්වය හෝ ස්වභාවික බලය ප්‍රදර්ශනය කිරීමක් ලෙස සළකා සමාව දෙනු ලැබේ. එවැනි ආකල්ප මගින් වාර්තා කිරීම අධෛර්යමත් කරනවා පමණක් නොව ප්‍රචණ්ඩත්වය සාමාන්‍යකරණය කරයි. එය ගැඹුරින් මුල් බැස ගත් සමාජ ප්‍රශ්නයක් බවට පත් කරයි.
මෙම අර්බුදය දිග්ගැස්සීමට නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ කාර්යභාරයද ප්‍රශ්න කළ යුතුය. දිවි ගලවා ගත් අය බොහෝ විට ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ ප්‍රචණ්ඩත්වය පිලිබඳ (GBV) නඩු සංවේදීව හැසිරවීමට පුහුණුවක් නැති බලධාරීන් වෙත ළඟා වන විට අවමානයට හෝ සේවයෙන් පහ කිරීමට මුහුණ දෙන බව වාර්තා වේ. මෙය සතුරු පරිසරයක් නිර්මාණය කරයි. වින්දිතයන් යුක්තිය ඉල්ලා සිටීම අධෛර්යමත් කරයි. කාන්තාවන් ආරක්ෂා කිරීමට අදහස් කරන පද්ධතිය විශ්වාස කළ නොහැකි නම්, ඔවුන් ආරක්ෂාව හෝ යුක්තිය අපේක්ෂා කරන්නේ කෙසේද?
ගැටලුවේ සැලකිය යුතු කොටසක් ලෙස පවතින්නේ දිවි ගලවා ගත් අය සඳහා සවිස්තරාත්මක ආධාරක පද්ධති නොමැතිකමයි. ආරක්ෂිත නිවාස, උපදේශන සේවා සහ නීති ආධාර හිඟය. විශේෂයෙන් ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල, බොහෝ කාන්තාවන් සහ ළමයින් රැකවරණයක් නොමැති තත්වයට පත් කරයි. නීතිමය සහ අධිකරණමය ක්‍රියාවලීන් බොහෝ විට දිගු හා කම්පන සහගත, වන අතර ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ ප්‍රචණ්ඩත්වයට මහුණ දී ජීවත් වන ස්ත්‍රීන් තවදුරටත් සමාජයෙන් දුරස් කරයි. සයිබර් ප්‍රචණ්ඩත්වය තවත් වර්ධනය වන උත්සුකයකි. ඩිජිටල් අවකාශයන්හි හිරිහැරවලට එරෙහිව සටන් කිරීමට ප්‍රමාණවත් පියවරක් මෙරට නොමැත.
ශ්‍රී ලංකාවේ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ ප්‍රචණ්ඩත්වය (GBV) ආමන්ත්‍රණය කිරීම සඳහා බහුවිධ ප්‍රවේශයක් අවශ්‍ය වේ. අධ්‍යාපනය තීරනාත්මකයි. කුඩා කාලයේ සිටම හානිකර ඒකාකෘති වලට අභියෝග කිරීමට පාසල් විසින් ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය පිළිබඳ සංවේදීතාව සහ සමානාත්මතාවය ඉගැන්විය යුතුය. ප්‍රචණ්ඩත්වය වැලැක්වීමේදී ප්‍රජා වගකීම පෝෂණය කිරීම, සමාජ ආකල්ප ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීම මහජන දැනුවත් කිරීමේ ව්‍යාපාරවල අරමුණ විය යුතුය. නීතිය බලාත්මක කිරීම සහකම්පනයෙන් සහ වෘත්තීයභාවයෙන් නඩු හැසිරවීමට නිසි පුහුණුවක් ලබා ගත යුතු අතර, අපයෝජන වාර්තා කිරීමට ඊට මහුණ දුන් ස්ත්‍රීන්ට ආරක්ෂිත බවක් ලබා දිය යුතුය. ස්ත්‍රී නිලධාරිනියන්ගෙන් සමන්විත පොලිස් ස්ථානවල කැපවූ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ ප්‍රචණ්ඩත්වය වාරිතා කිරීමට ස්ථානයක් සහ නිලධාරිනියක් ස්ථාපිත කිරීම මගින් වඩාත් හිතකර පරිසරයක් නිර්මාණය කළ හැකිය.
ශ්‍රී ලංකාව ද මේ අරභයා සිය ආධාරක පද්ධති ශක්තිමත් කළ යුතුය. විශේෂයෙන් ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල ආරක්ෂිත නිවාස සඳහා ප්‍රවේශය පුළුල් කිරීම සහ නොමිලේ උපදේශන සහ නීති ආධාර සැපයීම අත්‍යවශ්‍ය පියවර වේ. දැඩි නීති සහ කාර්යක්‍ෂම වාර්තාකරණ යාන්ත්‍රණ සමඟ සබැඳි හිරිහැර ආමන්ත්‍රණය කිරීම ද ඒ හා සමානව හදිසි වේ. වැදගත් කරුණක් නම්, පිරිමින් සහ පිරිමි ළමුන්ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ ප්‍රචණ්ඩත්වයට එරෙහි සටනේ සහායකයින් ලෙස සම්බන්ධ කර ගැනීම, පිරිමි ආක්‍රමණශීලීත්වයට සමාව දෙන සහ ස්ත්‍රීන් යටත් කර ගන්නා සංස්කෘතික ආඛ්‍යානය වෙනස් කිරීම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වේ.
මෙය හුදු ස්ත්‍රී ප්‍රශ්නයක් නොවේ; එය සමානාත්මතාවය, අභිමානය සහ ආරක්ෂාව යන වටිනාකම් වල බිඳ දමන සමාජ අර්බුදයකි. ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ දිය යුතු ප්‍රශ්නය මෙයයි: අප තීරණාත්මක ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට පෙර තවත් ජීවිත කීයක් විනාශ කළ යුතුද? මෙතරම් විශාල ගැටලුවක් විසඳීමේදී උදාසීනත්වයට තැනක් නැත.
ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ ප්‍රචණ්ඩත්වය දැනුවත් කිරීමේ චාරිත්‍රවලින් ඔබ්බට ගොස් අර්ථවත් ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට අපට අභියෝග කරයි. සමාජ ආකල්ප ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීම, ආයතනවලට වගවීම සහ එවැනි ප්‍රචණ්ඩත්වයන්ට මුහුණ දුන් සෑම කෙනෙකුටම සවන් දීම, සහාය දීම සහ ආරක්ෂා කිරීම සහතික කිරීම සඳහා සාමූහික කැපවීමක් ඉල්ලා සිටී. ප්‍රචණ්ඩත්වය තවදුරටත් බොහෝ දෙනෙකුගේ අත්දැකීම් නිර්වචනය නොකරන සමාජයක් ගොඩනැගීමට අපට බලාපොරොත්තු විය හැක්කේ එවිටය. මෙය ආවර්ජනයේ තවත් මොහොතක් පමණක් නොව, සැබෑ, කල්පවත්නා වෙනසක් සඳහා ක්‍රියාවට කැඳවීමක් වේවා.
සිලොන් ටුඩේ හි 09.12.24 පළ වූ කතු වැකිය ඇසුරෙනි.